به مناسبت سالگرد خیانت آمریکایی ها در ۲۸ مرداد به ملت ایران ایران، کوبا نخواهد شد/ بازگشایی روابط ایران و آمریکا از رویا تا واقعیت!

از آن جایی که تا زمان پایان یافتن دوره ریاست جمهوری اوباما زمان زیادی باقی نمانده است، وی همه تلاش خود را برای حل موضوعاتی می گذارد که چالش های چندین ساله را متوجه ایالات متحده کرده است که شاید با حل هر چند مقطعی یا مشروط آن مسائل، کرسی ریاست جمهوری را برای دوره ای دیگر در دست دموکرات ها نگه دارد.

یکی از آن موضوعات پرونده مذاکرات هسته ای ایران با کشورهای ۱+۵ بود که در نهایت با توافق بر سر برنامه جامع اقدام مشترک همراه شد. اگر چه این توافق هنوز به تصویب نهادهای مربوطه در دو کشور نرسیده و وارد فاز اجرایی نشده و با مخالفت هایی از طرف جمهوری خواهان کنگره آمریکا وجود دارد؛ اما برخی صرف رسیدن به این مرحله از توافق را نیزاقدامی بزرگ و درخور توجه می دانند.

همزمان موضوع دیگری نیز در کانون توجه دیپلماسی ایالات متحده بوده که این مسئله به پایان رسیدن قطع روابط آمریکا و کوبا بوده است. در همین راستا چند روز پیش برای نخستین بار در طول ۷۰ سال گذشته، جان کری وارد کوبا شد و در مراسم برافراشته شدن پرچم این کشور در سفارت آمریکا، بعد از ۵۴ سال تعطیلی شرکت کرد. كري در این مراسم با تاكيد بر اينكه لغو تحريم‌های کوبا در گرو تصميم كنگره است، وعده داد كه كاخ سفيد براي لغو تحريم‌ها با كنگره همكاري مي‌كند. همانند موضوع ایران در پرونده کوبا نیز جمهوری خواهان، اوباما را به عجله در بهبود روابط متهم می‌کنند و معتقدند هاوانا هنوز از رژیمی دیکتاتور محور بوده و به یک دموکراسی تبدیل نشده است.

اما در این میان برخی رسانه های برون مرزی و بعضا داخلی تلاش دارند تا از این چرخش تاریخی در روابط آمریکا- کوبا به عنوان فصلی جدید که قابلیت بهره برداری و شبیه سازی برای موارد دیگر نیز دارد یاد کنند. عده ای این موضوع را سیگنال ایالت متحده به ایران توصیف می کنند که آمریکا قابلیت این نرمش و انعطاف را دارد تا با دشمنان خود که دهه هاست با آن ها مقابله می کند، روابطش را از سر بگیرد.

فارغ از اینکه به لحاظ ماهوی مقایسه دو کشور و ایران و کوبا غیر ممکن است؛ زیرا ایران کشوری ایدئولوژیک بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی اساسا و به طور آشکار با سیاست های آمریکا در منطقه و جهان مخالفت ورزیده است؛ در حالی که کوبا سیاست های سوسیالیستی و کمونیست را دنبال می کرد که پس از فروپاشی کشور اصلی این اردوگاه، یعنی شوروی، دیگر محلی از اعراب نداشت و به نظر بازگشایی روابطش با آمریکا صرفا اقدامی تبلیغاتی و تاکتیکی بوده تا اینکه بر معالات جهانی تاثیر چشمگیری داشته باشد.

از طرف دیگر تاریخ ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب مملو از خیانت های آمریکایی بوده که به نظر غیر قابل چشم پوشی است؛ آن زمان که مصدق قدرتمندانه جلوی روباه پیر ایستاد و توانست با کمک نیروهای مذهبی به رهبری آیت الله کاشانی نفت ایران را ملی اعلام کند، آمریکا چندسالی بود که از سیاست دکترین مونروئه عبور و از لاک انزوا خارج شده بود. این کشور که پس از جنگ دوم جهانی به اصلی ترین کنشگر در عرصه روابط بین الملل تبدیل شده بود بسیار هوشمندانه دست دوستی به سمت دولت مصدق دراز کرد و پس از اعتماد طرف ایرانی، خنجر آمریکایی را که به زهر انگلیسی آغشته بود، به بدنه دولت فرو کرد و کودتای 28 مرداد 32 رقم خورد.

آمریکا در گام نخست با ملی شدن صنعت نفت در ایران موافق بود؛ اما این موافقت تا آنجا ادامه داشت که به انحصار شرکت نفت وابسته به انگلیس پایان داده شود، نه اینکه صنعت نفت به نحوی که هدف دولت ایران بود، ملی شود. آمریکا همواره  می ترسید اگر ایران بتواند نفت را به نحوی ملی کند که اداره تولید و فروش آن را هم کاملا خودش به عهده بگیرد الگویی برای کشورهای نفت خیز خاورمیانه خواهد شد.

از طرفی دیگر، با آغاز جنگ سرد یکی از اهداف سیاست خارجی آمریکا جلوگیری از توسعه نفوذ کمونیسم در کشورهای دنیا به ویژه خاورمیانه بود؛ ایالات متحده ایران را یکی از کشورهایی می‌دانست که در آن کمونیست‌ها فعالیت دارند و معتقد بود که باید از نفوذ کمونیسم در ایران جلوگیری شود؛ به همین منظور استراتژیست‌های آمریکا با روی کار آمدن آیزنهاور دموکرات تصمیم گرفتند سیاست سازش با مصدق را کنار بگذارند و با سیاست انگلیس که تنها راه حل مساله نفت را سقوط مصدق می‌دانست همراهی کنند.

با روی کار آمدن "آیزنهاور" و "والس" رییس وقت سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) در آمریکا، خیانت و توطئه‌چینی دولت آمریکا علیه نهضت ملی ایران تشدید شد و سردمداران آمریکایی برای همراهی دوستان انگلیسی‌شان جهت سرنگونی کردن دولت قانونی ایران مصمم شدند.

مقدمات چرخش سیاست آمریکا از اسفند 1331 با سفر "ایدن" نخست وزیر انگلیس به واشنگتن و تشکیل کنفرانسی مرکب از وزرای خارجه دو کشور و مشاوران آن‌ها آغاز شد و نتیجه کنفرانس چیزی جز سقوط دولت قانونی در ایران نبود.

پس از جلسات مشترک میان مقامات آمریکا و انگلیس و تشکیل ستاد مشترکی در ایستگاه اطلاعاتی انگلیس در قبرس، سازمان سیا اختیار یافت که با بودجه تخصیص یافته به برنامه‌ریزی کودتا در ایران بپردازد و این تصمیم به اطلاع "هندرسون" (سفیر آمریکا در ایران) و "گودیران"(رییس سازمان سیا در ایران) رسانده شد. در 4 آوریل 1953 یک میلیون دلار به پایگاه سیا در تهران داده شد تا بنا به تایید "گودیران" و "هندرسون" در هر راهی که  سرنگونی مصدق را تسهیل و تسریع می‌کند، مورد استفاده قرار گیرد.

متخصصان "سیا" در امور ایران پس از اختیار یافتن در ماه مارس، تدارک کودتا را آغاز کردند. آنان وضعیت را مورد مطالعه قرار دادند و در 28 فروردین 1332 گزارش اولیه‌ای تهیه کردند که طبق آن یک کودتای مورد حمایت "سیا" در ایران امکانپذیر و "زاهدی" بهترین نامزد برای جانشینی مصدق است.

بعدها و در سال 2000 مادلين آلبرایت وزیر امور خارجه دولت کلينتون به خاطر نقش تأثيرگذار آمریکا در کودتای 28 مرداد از مردم ایران عذرخواهی رسمی کرده و با تکيه بر واژه کودتا اعتراف کرد که براندازی دولت ملی ایران در سال 32 موجب پسرفت توسعه سياسی در ایران شد. این اتفاق بعدها در دولت باراک اوباما هم رخ داد و هیلاری کلینتون، وزیر امورخارجه وقت هم به خاطر کودتا از ایران به شکل رسمی عذرخواهی کردند.

با این همه، اما هیچ وقت خاطره تلخ سرنگونی یک دولت ملی در ایران توسط ایالات متحده امریکا پاک نشده است.

از این دست اقدامات در تاریخ ایران بسیار بوده و ذکر و تفصیل آن خارج از بحث است؛ اما نکته ای که در این میان بسیار اهمیت دارد این است که خوی استکبارگری و قلدرمابانه ایالات متحده هیچ گاه تمام شدنی نیست و تا آنان سیاست های خود را در برابر کشورهای منطقه و مظلومان جهان و همچنین جمهوری اسلامی ایران اصلاح نکنند، ایران همچنان به سیاست استکبارستیزی ادامه خواهد دارد و آمریکا را دشمن دانسته و اجازه نفوذ آن را به هر طریقی نخواهد دارد.

همان طور که رهبر معظم انقلاب مجددا در دیدار علما، صاحب‌نظران و میهمانان اجلاس مجمع جهانی اهل بیت (ع)و اجلاس اتحادیه‌ رادیو و تلویزیون‌های اسلامی مواضع نظام را تکرار کردند: « امریکایی ها می خواهند از توافقی که هنوز نه در ایران و نه در امریکا تکلیفش و رد یا قبول شدنش معلوم نیست، وسیله ای برای نفوذ در ایران بسازند اما ما این راه را قاطعانه بسته ایم و با همه توان بالای خود، اجازه نفوذ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا حضور سیاسی در ایران را به امریکایی ها نمی دهیم.»

فردا