نسخه چاپی
ارسال به دوستان
تشدید رقابت ایران و ترکیه/ آیا جنگ ترکیه در منطقه پیامد توافق هسته‌ای است؟
"جوشوا دابلیو واکر" مشاور پیشین بخش ترکیه وزارت امور خارجه امریکا در مقاله تازه‌ای که در سایت "وار آن دی راکز" منتشر کرده اشاره می‌کند که بروز تنش میان ترکیه و نیروهای کرد در منطقه به‌خصوص شبه‌نظامیان وابسته به پ ک ک و درگیر شدن آن کشور در منازعه نظامی در منطقه آن هم بلافاصله پس از حصول توافق هسته‌ای نهایی میان ایران و 1+5 تصادفی نبوده است. او این تنش را یکی از پیامدهای توافق هسته‌ای می‌داند و معتقد است که برای تحلیل این موضوع باید آن را در بستر رقابت تاریخی تهران – آنکارا در منطقه بررسی کرد.
مشاور ارشد پیشین وزارت امور خارجه امریکا با اشاره به توافق هسته‌ای حاصل شده میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 و تاثیر آن بر روی معادلات منطقه‌ای می‌نویسد:"این توافق تاریخی سبب شد تا معادلات منطقه‌ای و شرایط بازی برای بازیگران منطقه‌ای تغییر کند. در این میان اسرائیل و کشورهای عربی که رقبای دیرینه ایران در منطقه بوده‌اند شک و تردید خود را به طور علنی درباره برنامه هسته‌ای ایران بیان کرده‌اند. یکی دیگر از رقبای مهم ایران در مطنقه ترکیه است. ترکیه که خبر از برگزاری انتخابات زودهنگام داده به تازگی در دو جبهه در حال نبرد است یکی علیه داعش و دیگری علیه نیروهای کرد وابسته به پ ک ک. واقعیت آن است که اقدامات نظامی ترکیه با اندک زمان و فاصله پس از توافق هسته ای ایران و 1+5 صورت گرفته اند اقداماتی که قطعا تصادفی نبوده اند. این موضوع نشان از تشدید رقابت منطقه ای میان ایران و ترکیه دارد."
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه می‌نویسد:"بهبود جایگاه بین المللی ایران در دولت روحانی همزمان است با افول وجهه و چهره ترکیه نزد افکار عمومی بین المللی. در حالی که روحانی از دادن شعارهای خصمانه احمدی‌نژاد خودداری می کند در مقابل "رجب طیب اردوغان" در قبال بحران های مختلف داخلی و خارجی شعارهای عجولانه و تهاجمی و بی پروا سر می دهد. در همین رابطه ایران و ترکیه به خصوص در زمینه بحران سورهی در موضع مقابل و متعارض یکدیگر قرار دارند."
این کارشناس ارشد مسائل ترکیه در ادامه اشاره می کند که ترکیه در دوران احمدی نژاد برای لغو تحریم های اقتصادی وضع شده علیه ایران اقدامات زیادی انجام داد. او این سوال را مطرح می کند که چرا هم اکنون ترک ها از توافق هسته ای و پایان دادن به تحریم های وضع شده علیه ایران استقبال نمی کنند؟ او در این باره می‌نویسد: "نخست آن که کارشناسان درباره میزان سودی که ترکیه از بازگشت ایران به اقتصاد جهانی خواهد برد و یا چگونگی سرمایه گذاری ترکیه در ایران و راه های تازه آن تردید دارند. برنامه اقدام مشترک نیز تهدیدی علیه موقعیت ترکیه در منطقه بود. نیازی به توضیح نیست که در بحران سوریه نیز ترکیه و ایران موضعی متفاوت از یکدیگر دارند. از سوی دیگر ترکیه روابط کاری سالمی با اقلیم خودمختار کردستان عراق برقرار کرده است. با این حال، روابط میان گروه‌های مختلف شبه نظامی کرد در منطقه از جمله در سوریه با اقلیم باعث شده تا ابهامات و انتقاداتی در میان ملی گرایان ترک درباره روابط حسنه ترکیه و اقلیم مطرح شود."
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه اشاره می کند که تغییر موضع گیری اردوغان در قبال کردها و عدم حمایت سریع دولت ترکیه از کوبانی در زمان اشغال آن ناحیه توسط داعش سبب شده تا کردهایی که در انتخابات پیشین به حزب عدالت و توسعه رای داده بودند آن حزب را خائن به خواسته ها و آمال شان قلمداد کنند و از این نظر اردوغان و حزبش در وضعیت دشواری قرار گرفته اند.
او در ادامه تنش رسانه ای و اخبار تند منتشر شده از سوی رسانه های ایران و ترکیه علیه یکدیگر و همچنین لغو سفر "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران به آنکارا را نیز نشانه هایی دیگر از تنش در روابط میان تهران – آنکارا قلمداد می کند.
این کارشناس مسائل ترکیه در پایان اشاره می کند که ادامه رقابت و تنش میان ایران و ترکیه در منطقه می‌تواند برای امریکا حامل پیامی باشد. او در این باره می نویسد:"آیا واشنگتن می تواند از اختلاف نظر میان ایران و ترکیه به عنوان فرصتی برای توسعه یک استراتژی منسجم در قبال بحران سوریه استفاده کند؟ شانس موفقیت چنین استراتژی ای اندک است. با این حال، در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری امریکا باید از اهداف متقابل و عواملی که تهران – آنکارا در محاسبات منطقه ای مدنظر دارند آگاه باشد."
*خرداد
مشاور ارشد پیشین وزارت امور خارجه امریکا با اشاره به توافق هسته‌ای حاصل شده میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 و تاثیر آن بر روی معادلات منطقه‌ای می‌نویسد:"این توافق تاریخی سبب شد تا معادلات منطقه‌ای و شرایط بازی برای بازیگران منطقه‌ای تغییر کند. در این میان اسرائیل و کشورهای عربی که رقبای دیرینه ایران در منطقه بوده‌اند شک و تردید خود را به طور علنی درباره برنامه هسته‌ای ایران بیان کرده‌اند. یکی دیگر از رقبای مهم ایران در مطنقه ترکیه است. ترکیه که خبر از برگزاری انتخابات زودهنگام داده به تازگی در دو جبهه در حال نبرد است یکی علیه داعش و دیگری علیه نیروهای کرد وابسته به پ ک ک. واقعیت آن است که اقدامات نظامی ترکیه با اندک زمان و فاصله پس از توافق هسته ای ایران و 1+5 صورت گرفته اند اقداماتی که قطعا تصادفی نبوده اند. این موضوع نشان از تشدید رقابت منطقه ای میان ایران و ترکیه دارد."
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه می‌نویسد:"بهبود جایگاه بین المللی ایران در دولت روحانی همزمان است با افول وجهه و چهره ترکیه نزد افکار عمومی بین المللی. در حالی که روحانی از دادن شعارهای خصمانه احمدی‌نژاد خودداری می کند در مقابل "رجب طیب اردوغان" در قبال بحران های مختلف داخلی و خارجی شعارهای عجولانه و تهاجمی و بی پروا سر می دهد. در همین رابطه ایران و ترکیه به خصوص در زمینه بحران سورهی در موضع مقابل و متعارض یکدیگر قرار دارند."
این کارشناس ارشد مسائل ترکیه در ادامه اشاره می کند که ترکیه در دوران احمدی نژاد برای لغو تحریم های اقتصادی وضع شده علیه ایران اقدامات زیادی انجام داد. او این سوال را مطرح می کند که چرا هم اکنون ترک ها از توافق هسته ای و پایان دادن به تحریم های وضع شده علیه ایران استقبال نمی کنند؟ او در این باره می‌نویسد: "نخست آن که کارشناسان درباره میزان سودی که ترکیه از بازگشت ایران به اقتصاد جهانی خواهد برد و یا چگونگی سرمایه گذاری ترکیه در ایران و راه های تازه آن تردید دارند. برنامه اقدام مشترک نیز تهدیدی علیه موقعیت ترکیه در منطقه بود. نیازی به توضیح نیست که در بحران سوریه نیز ترکیه و ایران موضعی متفاوت از یکدیگر دارند. از سوی دیگر ترکیه روابط کاری سالمی با اقلیم خودمختار کردستان عراق برقرار کرده است. با این حال، روابط میان گروه‌های مختلف شبه نظامی کرد در منطقه از جمله در سوریه با اقلیم باعث شده تا ابهامات و انتقاداتی در میان ملی گرایان ترک درباره روابط حسنه ترکیه و اقلیم مطرح شود."
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه اشاره می کند که تغییر موضع گیری اردوغان در قبال کردها و عدم حمایت سریع دولت ترکیه از کوبانی در زمان اشغال آن ناحیه توسط داعش سبب شده تا کردهایی که در انتخابات پیشین به حزب عدالت و توسعه رای داده بودند آن حزب را خائن به خواسته ها و آمال شان قلمداد کنند و از این نظر اردوغان و حزبش در وضعیت دشواری قرار گرفته اند.
او در ادامه تنش رسانه ای و اخبار تند منتشر شده از سوی رسانه های ایران و ترکیه علیه یکدیگر و همچنین لغو سفر "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران به آنکارا را نیز نشانه هایی دیگر از تنش در روابط میان تهران – آنکارا قلمداد می کند.
این کارشناس مسائل ترکیه در پایان اشاره می کند که ادامه رقابت و تنش میان ایران و ترکیه در منطقه می‌تواند برای امریکا حامل پیامی باشد. او در این باره می نویسد:"آیا واشنگتن می تواند از اختلاف نظر میان ایران و ترکیه به عنوان فرصتی برای توسعه یک استراتژی منسجم در قبال بحران سوریه استفاده کند؟ شانس موفقیت چنین استراتژی ای اندک است. با این حال، در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری امریکا باید از اهداف متقابل و عواملی که تهران – آنکارا در محاسبات منطقه ای مدنظر دارند آگاه باشد."
*خرداد
