آیا جلیلی می توانست معامله کند؟
سعید جلیلی و تیم مذاکرهکننده سابق برخلاف تیم مذاکرهکننده فعلی، در دوران حضور بر مسند هدایت مذاکرات هستهای، علاقهای به ارائه گزارش درباره عملکرد خود به مجلس نداشتند.
در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام، جلیلی و معاونش علی باقری دعوت شدند تا عملکرد تیم سابق با تیم کنونی و همچنین توافقی که در آن دوره بهدستآمد میان ایران، برزیل و ترکیه که هیچگاه به مرحله اجرا نرسید با توافق برجام مقایسه کنند.
دو توافقی که به گفته علی خرم کارشناس مسائل بینالملل بههیچوجه قابلمقایسه نیستند.
علی خرم درباره مقایسه توافق ایران، برزیل و ترکیه برای خروج اورانیومهای غنیشده بهمنظور تبدیل آنها به میلههای سوخت، با توافق جامع هستهای ایران و گروه 1+5 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) گفت: اولاً اگر قرار باشد چنین مقایسهای صورت بگیرد آنچه بین ایران، برزیل و ترکیه توافق شد، یک جزئی از کل برجام محسوب میشود البته با تفاوتهای بسیار.
وی افزود: مهمترین تفاوت آن توافق و این توافق در این است که در آنچه دولت گذشته بهعنوان ارسال مواد غنیشده به خارج از کشور توافق کرده بود نهتنها مایه اعتبار و آبرو نبود بلکه مایه سلب حاکمیت ایران بود که مواد غنیشده به خارج از کشور ارسال شود و در ترکیه انبار شود تا روزی کشورهایی همچون فرانسه و روسیه مواد غنیشده ایران را تبدیل به میلههای سوخت کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما در برجام ایران با حفظ حاکمیت ملی و با اختیار خود مواد غنیشده مازاد خود را صادر میکند و از این صادرات کسب درآمد میکند و نیاز خود به میلههای سوخت را نیز خودش با همکاری کشورهای عضو گروه 1+5 و آژانس در داخل کشور تأمین میکند.
وی تصریح کرد: بنابراین آن توافق که تحتفشار و زور جامعه بینالمللی به دست آمد و ایران را مجاب کرده بود تا مواد غنیشده خود را از کشور خارج کند و روند تولید میلههای سوخت در خارج از کشور دنبال شود با این توافقی که در کمال احترام و حفظ حاکمیت ایران بهدستآمده است و ایران را به یکی از صادرکنندههای اورانیوم غنیشده در جهان تبدیل میکند بههیچوجه قابلمقایسه نیست.
خرم گفت: از آن مهمتر در دورهای که ایران، برزیل و ترکیه به توافق دست پیدا کردند، دولت وقت در ایران جشن و پایکوبی به راه انداخت درحالیکه آن توافق یک توافق قابلتوجه و قابل دفاع نبود که حالا بخواهیم به آن بنازیم و یا افسوس آن را بخوریم.
وی در ادامه درباره ادعای اعضای تیم مذاکرهکننده سابق در مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی که گروه 1+5 در دوران مذاکراتی آنها آماده معامله هستهای و لغو تمام تحریمها بود گفت:اگر آقایان فکر میکنند که میتوانستند در آن موقع به چنین معاملهای برسند و تمام تحریمها علیه ایران را لغو کنند شک نکنید که چنین کاری میکردند، بقیهاش شعار است.
این کارشناس مسائل بینالملل افزود: معتقدم که تیم مذاکرهکننده هستهای ایران در دوره گذشته قطعاً نمیتوانستند به معامله هستهای با گروه 1+5 دست بزنند و تحریمهای اعمالی علیه ایران را لغو کنند، دلیلش هم این است که جامعه جهانی به آن تیم مذاکرهکننده که مذاکرهکننده نبودند و از مذاکره صرفاً اعلام موضع را آموخته بود نگاه منفی داشت و در چنین شرایطی امکان رسیدن به معامله بر پایه رویکرد برد- برد وجود نداشت.
خرم با اشاره به سخنان جلیلی مبنی بر اینکه رویکرد تیم مذاکرهکننده هستهای باعث شد که اوباما حق هستهای ایران را به رسیمت بشناسد گفت: اولین باری که آمریکا غنیسازی در ایران را به شکل صلحآمیز و در مقیاس 5 درصد پذیرفت به سال 1391 بازمیگردد که اوباما طی نامهای رسمی به مقام معظم رهبری اعلام کرد که حاضر به پذیرش حق غنیسازی ایران است و این چیزی نبود که در مذاکره بهدستآمده باشد.
وی افزود: پذیرش حق هستهای از جانب آمریکا صرفاً ابتکار باراک اوباما بود که از ابتدای دوران ریاست جمهوری خود به دنبال راهکاری برای حلوفصل موضوع هستهای بود و قرار بود این ابتکار پلی برای مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا شود که پیرو آن مذاکرات دوجانبه دو کشور در عمان آغاز شد اما بدون هیچ دستاوردی متوقف شد تا دولت جدید سرکار آمد.
خرم بابیان اینکه در دورانی که ایران و گروه 1+5 به توافق هستهای دست پیداکردهاند، توافقی که مورد تایید نظام و رهبری است، دعوت از تیم مذاکرهکننده قبلی و ایجاد تقابل با تیم مذاکرهکننده فعلی توجیه ندارد گفت: تیم مذاکرهکننده هستهای را مقابل تیم کنونی قراردادن و در اختیار گذاشتن تریبون برای دفاع از گذشتهای که بههیچوجه نه قابل دفاع، نه عقلانی و نه کارشناسی است.
وی در خاتمه گفت: این رویکرد صرفاً یک رویکرد سیاسی و جناحی است و به نظر میرسد که عدهای تلاش دارند باوجود مخالفت مردم باسیاستهای گذشته در موضوع هستهای همچنان آن را یک سیاست قابل دفاع جلوه دهند.