وندي شرمن:سخنانم در مورد فريبكاري ايرانيها ديپلماتيك و عاقلانه نبود
سومين مقام عاليرتبه در وزارت امور خارجه امريكا بود و البته مذاكرهكننده ارشد هستهاي اين كشور در مذاكره با ايران. هفته گذشته بود كه طبق خبري كه چندماه پيش اعلام كرده بود از سمت خود كنارهگيري كرده و از دستگاه ديپلماسي امريكا رفت. وي در مصاحبه با راديو ملي امريكا ميگويد كه معنادارترين هديهاي كه گرفته است يك هديه بسيار كوچك بود: يك مكعب روبيك پلاستيكي كه توسط همتيميهاي من در جريان مذاكره با ايران به من داده شد. اين هديه نماد مكعب روبيكي بود كه ما تلاش ميكرديم در جريان مذاكرات هستهاي ايران حل كنيم.
انپيآر در مقدمه انتشار اين مصاحبه مينويسد: مذاكره با ايران تنها و تنها در حوزه هستهاي بود. طرفين تصميم گرفتند مسائل ديگر نظير رابطه ايران با بشار اسد، حضور اين كشور در عراق و مسائل حقوق بشر را كه همگي از جمله مسائل اختلافي بود در اين مذاكرات روي ميز قرار ندهند. شرمن در بخشهايي از اين مصاحبه ميگويد: «در ابتداي فرآيند مذاكرات، دولتهاي حاشيه خليج (فارس) از ما خواستند كه در اين گفتوگوها تنها مسائل هستهاي را مدنظر قرار دهيم. حرف آنها اين بود كه لطفا مسائل منطقهاي را مورد بحث قرار ندهيد زيرا ما در اتاق مذاكرات حضور نداريم و اين منافع ما است كه در خطر است.» شرمن كه اين روزها مذاكرات و ديپلماسي را در مدرسه هاروارد درس ميدهد در اين گفتوگو از پشت پرده مذاكرات ميگويد و از نقاط سهل و البته سرپيچهاي سخت. بخشي از اين پرسش و پاسخ به شرح زير است:
نظر اسراييل در خصوص محدود كردن مذاكره با ايران به مسائل هستهاي چه بود؟
اسراييل نميخواست كه ايران به سلاح هستهاي دست پيدا كند و در جريان مذاكرات ما در تماس و مشورت مستقيم با اسراييليها بوديم. من فكر ميكنم كه جامعه جهاني از ما ميخواست كه صرفا متمركز بر بحث هستهاي باشيم. بر اساس قطعنامه ١٩٢٩ شوراي امنيت ما بايد تلاش ميكرديم راهكاري صلحآميز براي پايان دادن به اين مشكل هستهاي پيدا كنيم.
آيا در خصوص امريكاييهايي كه در ايران در زندان هستند هم گفتوگويي داشتيد؟
ما با دقت تلاش ميكرديم در جريان اين مذاكرات بحث هستهاي را مجزا از بحث مذاكرات هستهاي نگاه داريم و تمام امريكاييها را، چه آنها كه در ايران بازداشت هستند و چه كساني كه از آنها خبري در دست نيست، به خانه بازگردانيم. روبرت لوينسون سالهاست كه مفقود است و البته كه ما بسيار نگران امير حكمتي، سعيد عابديني و جيسون رضاييان هستيم. در جريان مذاكرات ما تلاش كرديم كه اين دو مقوله را در دو مسير جدا پيش ببريم چرا كه نميخواستيم در ازاي آزادي اين افراد
بده بستاني در حوزه هستهاي با ايران داشته باشيم.
آيا ايرانيها هيچگاه براي دخيل كردن بحث امريكاييهاي بازداشت شده در ايران با توافق هستهاي تمايلي نشان دادند؟
هيچ كدام از ما نميخواستيم اين مساله را وارد مذاكرات هستهاي كنيم. نه ما و نه ايرانيها. من نميتوانم جزييات بيشتري در اين خصوص به شما بگويم و دليل آن هم اين است كه اين گفتوگوها و رايزنيها در جريان است و من ميخواهم از اين مسير محافظت كنم.
آيا عجيب نبود كه شما تمام مسائل را خارج از ميز قرار دهيد و اكنون تمام اين پروندهها به حالت انفجار درآمدهاند كه يكي از آنها حضور نظامي روسيه در سوريه است.
هيچ راهكار نظامي براي سوريه وجود ندارد. من فكر ميكنم كه روسيه تصميم استراتژيك بسيار اشتباهي براي اقدام نظامي در سوريه گرفت. هرچند كه روسها همواره و در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل هم گفتهاند كه به دنبال هدف قرار دادن داعش در سوريه هستند اما مشخص است كه آنها جريانهاي مخالف بشار اسد را هدف قرار ميدهند تا در حقيقت از بشار محافظت كنند.
در جريان مذاكرات شما گفته بوديد كه فريبكاري در خون ايرانيان است. آيا همچنان چنين اعتقادي داريد؟
پس از بيان آن جملات هم گفتم كه از استفاده از چنين كلماتي متاسف هستم. فكر ميكنم عاقلانه نبود به عنوان يك ديپلمات، مردم يك كشور را به آن شكل طبقهبندي كنم. من فكر ميكنم چند دهه بياعتمادي ميان ايران و امريكا وجود دارد. من فكر نميكنم كه برنامه جامع اقدام مشترك به حذف آن بياعتمادي منتهي شود.
انپيآر در مقدمه انتشار اين مصاحبه مينويسد: مذاكره با ايران تنها و تنها در حوزه هستهاي بود. طرفين تصميم گرفتند مسائل ديگر نظير رابطه ايران با بشار اسد، حضور اين كشور در عراق و مسائل حقوق بشر را كه همگي از جمله مسائل اختلافي بود در اين مذاكرات روي ميز قرار ندهند. شرمن در بخشهايي از اين مصاحبه ميگويد: «در ابتداي فرآيند مذاكرات، دولتهاي حاشيه خليج (فارس) از ما خواستند كه در اين گفتوگوها تنها مسائل هستهاي را مدنظر قرار دهيم. حرف آنها اين بود كه لطفا مسائل منطقهاي را مورد بحث قرار ندهيد زيرا ما در اتاق مذاكرات حضور نداريم و اين منافع ما است كه در خطر است.» شرمن كه اين روزها مذاكرات و ديپلماسي را در مدرسه هاروارد درس ميدهد در اين گفتوگو از پشت پرده مذاكرات ميگويد و از نقاط سهل و البته سرپيچهاي سخت. بخشي از اين پرسش و پاسخ به شرح زير است:
نظر اسراييل در خصوص محدود كردن مذاكره با ايران به مسائل هستهاي چه بود؟
اسراييل نميخواست كه ايران به سلاح هستهاي دست پيدا كند و در جريان مذاكرات ما در تماس و مشورت مستقيم با اسراييليها بوديم. من فكر ميكنم كه جامعه جهاني از ما ميخواست كه صرفا متمركز بر بحث هستهاي باشيم. بر اساس قطعنامه ١٩٢٩ شوراي امنيت ما بايد تلاش ميكرديم راهكاري صلحآميز براي پايان دادن به اين مشكل هستهاي پيدا كنيم.
آيا در خصوص امريكاييهايي كه در ايران در زندان هستند هم گفتوگويي داشتيد؟
ما با دقت تلاش ميكرديم در جريان اين مذاكرات بحث هستهاي را مجزا از بحث مذاكرات هستهاي نگاه داريم و تمام امريكاييها را، چه آنها كه در ايران بازداشت هستند و چه كساني كه از آنها خبري در دست نيست، به خانه بازگردانيم. روبرت لوينسون سالهاست كه مفقود است و البته كه ما بسيار نگران امير حكمتي، سعيد عابديني و جيسون رضاييان هستيم. در جريان مذاكرات ما تلاش كرديم كه اين دو مقوله را در دو مسير جدا پيش ببريم چرا كه نميخواستيم در ازاي آزادي اين افراد
بده بستاني در حوزه هستهاي با ايران داشته باشيم.
آيا ايرانيها هيچگاه براي دخيل كردن بحث امريكاييهاي بازداشت شده در ايران با توافق هستهاي تمايلي نشان دادند؟
هيچ كدام از ما نميخواستيم اين مساله را وارد مذاكرات هستهاي كنيم. نه ما و نه ايرانيها. من نميتوانم جزييات بيشتري در اين خصوص به شما بگويم و دليل آن هم اين است كه اين گفتوگوها و رايزنيها در جريان است و من ميخواهم از اين مسير محافظت كنم.
آيا عجيب نبود كه شما تمام مسائل را خارج از ميز قرار دهيد و اكنون تمام اين پروندهها به حالت انفجار درآمدهاند كه يكي از آنها حضور نظامي روسيه در سوريه است.
هيچ راهكار نظامي براي سوريه وجود ندارد. من فكر ميكنم كه روسيه تصميم استراتژيك بسيار اشتباهي براي اقدام نظامي در سوريه گرفت. هرچند كه روسها همواره و در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل هم گفتهاند كه به دنبال هدف قرار دادن داعش در سوريه هستند اما مشخص است كه آنها جريانهاي مخالف بشار اسد را هدف قرار ميدهند تا در حقيقت از بشار محافظت كنند.
در جريان مذاكرات شما گفته بوديد كه فريبكاري در خون ايرانيان است. آيا همچنان چنين اعتقادي داريد؟
پس از بيان آن جملات هم گفتم كه از استفاده از چنين كلماتي متاسف هستم. فكر ميكنم عاقلانه نبود به عنوان يك ديپلمات، مردم يك كشور را به آن شكل طبقهبندي كنم. من فكر ميكنم چند دهه بياعتمادي ميان ايران و امريكا وجود دارد. من فكر نميكنم كه برنامه جامع اقدام مشترك به حذف آن بياعتمادي منتهي شود.