صندلی خالی ریاست برای چه کسی آماده می شود؟
مراسم افتتاحیه پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری ساعت 9 صبح روز سهشنبه چهارم خرداد سال جاری با پیام رهبر معظم انقلاب گشایش مییابد. جنس تشکیل مجلس این دوره متفاوت از قبل است ، از چهره های شاخص غایب تا لیست پیروز تهرانی های مجلس.
مراسم افتتاحیه پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری ساعت 9 صبح روز سهشنبه چهارم خرداد سال جاری با پیام رهبر معظم انقلاب گشایش مییابد. جنس تشکیل مجلس این دوره متفاوت از قبل است ، از چهره های شاخص غایب تا لیست پیروز تهرانی های مجلس.
لیست 16 نفره تهران با نام لیست«خبرگان مردم» با سرلیستی آیت الله هاشمی رفسنجانی که بعد ها به نقل از محافل دلواپس به «لیست انگلیسی » مشهور شد، توانستند از سایر رقبای سنتی و قدیمی پیشی گرفته و همه نامزدهای آن وارد خبرگان شوند؛ در میان اتفاقات گوناگون قبل از تشکیل خبرگان رهبری نباید عدم احراز صلاحیت سید حسن خمینی و رد صلاحیت برخی از چهره های مشهور را از یاد برد که اگر بودند ، ترکیبی کاملا متفاوت چهره خبرگان پنجم را تشکیل می داد.
افتتاحیه خبرگان در غیبت چهره های شاخص
علاوه بر غیب چهره های شاخصی نظیر آیت الله مصباح یزدی و آیت الله یزدی، در قید حیات نبودن بزرگانی چون آیت الله مهدوی کنی هم قابل توجه است. خبرگان در این دوره باید روز افتتاحیه را بدون حضور چهره ای چون آیت الله مهدوی کنی برگزار کند. آیت الله کنی که دوسال قبل بعد از 5 ماه کما دارفانی را وداع گفت. غیبت چهره ای چون او در این دوره در میان اردوگاه اصولگرایی کاملا محسوس بود. مرحوم آیت الله مهدوی کنی همواره سعی می کرد تعادل و توازن در میان اصولگرایان حفظ کند و چتر انسجام را بر سر این جریان نگه دارد اما حالا در نبود او این نقش به نوعی به آیت الله موحدی کرمانی سپرده شده است که به زعم عده ای از اصولگرایان، او در ایفای این نقش خیلی موفق نبوده است.
صندلی خالی ریاست برای چه کسی آماده می شود؟
حالا و پیش از تشکیل مجلس خبرگان رهبری گمانه بر سر ترکیب هیات رئیسه و بخصوص جایگاه ریاست در محافل سیاسی مطرح است. هر کس گزینه ای را برای ریاست بر می گزیند.
از سال 1362 که مجلس خبرگان رهبری با پیام امام خمینی (ره) افتتاح شد تا سال 1386، نمایندگان این مجلس به یک اصل نانوشته و بر اساس عادت رای خود رابرای آیت الله علی مشکینی در گلدان می ریختند اما با فوت او در سال 86 که هم زمان با دوسالگی ریاست جمهوری احمدی نژاد بود فضای این مجلس نیز سیاسی تر شد و رقابت برای جلوس بر کرسی ریاست آن بیشتر سیاسی شد.
بعد از آیت الله مشکینی دو سیاستمدار روحانی که یکی ریاست مجمع تشخیص را به عهده داشت و دیگری دبیری شورای نگهبان، برای تکیه زدن بر کرسی جانشینی آیتالله مشکینی با هم رقابت کردند.
نمایندگان مجلس خبرگان رهبری از بین آیت الله هاشمی و آیت الله احمد جنتی، رای به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی دادند؛ کسی که در این سالها نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری بود. رئیس مجمع تشخیص با 41 رای در مقابل 34 رای آیتالله جنتی از مجموع 76 رای توانست بر مسند ریاست مجلس خبرگان تکیه بزند.
سال بعد باز هم سریال انتخابات هیات رئیسه خبرگان تکرار شد اما این بار رقیب آیت الله ، محمد یزدی بود. اسفند 87 آیتالله محمد یزدی، به عنوان رقیب اصلی آیت الله هاشمی رفسنجانی وارد عرصه شد اما 26 رأی او در برابر 51 رأی هاشمیرفسنجانی کارساز نشد و برای دومین سال متوالی، رئیس ابقاء شد.
اما در دوره بعد همه چیز تغییر کرد، جامعه در گیر و دار وقایع بعد از انتخابات 88 بود، آیت الله هاشمی رفسنجانی ریاست را به آیت الله مهدوی کنی واگذار کرد و تا زمان فوت نیز همچنان این چهره برجسته اصولگرایی ریاست خبرگان را برعهده داشت. بعد از فوت آیت الله کنی بار دیگر هاشمی تصمیم گرفت بخت خود رابرای کرسی صندلی قرمز بیازماید که در مقابل دیگر رقیب خود یعنی آیت الله یزدی که دو دوره قبل از او پیشی گرفته بود با 24 رای ریاست را واگذار کرد.
اکنون در خبرگان پنجم، گمانه زنی هایی مبنی بر نامزدی آیت الله هاشمی رفسنجانی،شاهرودی، موحدی کرمانی،امینی و جنتی بر سر زبان ها بود. اما چند روز قبل آیت الله هاشمی رفسنجانی به صورت رسمی و با صراحت اعلام کرد که در این دوره قصد نامزدی برای ریاست خبرگان را ندارد.
با تاکید آیت الله بر عدم تمایل برای کاندیداتوری در انتخابات خبرگان رهبری ، شاید خیال برخی آسوده شده و حالا رنگ و بوی گمانه زنی ها و رایزنی ها متفاوت شده است. حسین ابراهیمی، عضو جامعه روحانیت مبارز درخصوص نامزدهای احتمالی ریاست خبرگان می گوید:«اگرچه افراد زیادی همچون آیتالله مومن، آیتالله امینی، آیتالله جنتی و نیز آیتالله هاشمی رفسنجانی احتمال کاندیدا شدن برای ریاست مجلس خبرگان رهبری را خواهند داشت، اما با دید همهجانبه و در نظر گرفتن مصالح عمومی، آیتالله شاهرودی و آیتالله موحدی کرمانی برای ریاست این دوره مجلس اصلح هستند.»
برخی معتقدند که در میان کاندیداهای موجود برای ریاست خبرگان رهبری، آیت الله امینی مورد حمایت آیت الله هاشمی رفسنجانی باشد، آیت الله امینی در لیست "خبرگان مردم" قرار داشت ، عده ای هم رقابت را میان آیت الله امینی و آیت الله جنتی تصور می کنند.
در نهایت باید دید چه کسی می تواند بر صندلی ریاست این مجلس تکیه بزند.
روسای سنی مجلس خبرگان در 4 دوره گذشته
از این ها که بگذریم ، برای برقراری انتخابات هیات رئیسه نیاز به تشکیل هیات رئیسه سنی است، در دوره اول، مجلس خبرگان،سید حسین خادمی اصفهانی ملقب به «خادم الشریعه» که با 91 سال سن به خبرگان راه یافته بود در کنار سید محسن موسوی تبریزی با 32 سال سن (جوانترین نماینده خبرگان) و بعد از آنها سید روحالله خاتمی با 76 سال سن و محمدباقر سلطانی طباطبایی با 73 سال سن از مسنترین افراد مجلس نخست خبرگان در هیات رئیسه سنی قرار گرفتند و بعد از موسوی تبریزی، اسدالله ایمانی – امام جمعه کنونی شیراز – نیز که در آن زمان 35 ساله بود و از جوانهای مجلس محسوب میشد در جایگاه قرار گرفت.
در دوره دوم، محمدرضا کاظمی با 84 سال سن از استان کرمانشاه به مجلس راه یافته بود و مسنترین فرد این مجلس بود. جوانترین فرد این مجلس محسن اراکی بود. او از استان خوزستان به خبرگان راه یافته بود و در آن زمان 35 سال از عمرش میگذشت.بعد از کاظمی،محمدباقر سلطانی طباطبایی هم 81 ساله شده بود و همچنان جزو پا به سن گذاشتههای این مجلس محسوب میشد. اسدالله ایمانی هم 43 ساله شده بود و هنوز جزو جوانان خبرگان محسوب میشد. محمداسحاق مدنی از سیستان و بلوچستان و علی شیخ موحد از استان فارس نیز 44 ساله بودند و از جوانان این مجلس نام میگرفتند. آنها هم در کنار هم ترکیب هیات رئیسه سنی دوم مجلس خبرگان را تشکیل دادند.
در دوره سوم، سید حسن موسوی شالی از قزوین، پا به سن گذاشتهترین فرد حاضر در خبرگان ملت با 84 سال سن بود. عباس کعبی 36 ساله نماینده خبرگان از خوزستان بود و جوانترین نماینده سومین دوره محسوب میشد.رحیم محمدی از ایلام نیز 36 ساله بود. سید احمد خاتمی و صادق آملی لاریجانی با 38 سال سن از جوانهای مجلس محسوب میشدند. مجید انصاری 44 ساله نیز در این دوره بود که به اعضای خبرگان پیوست. و هیات رئیسه سنی مجلس سوم را تشکیل دادند.
در دوره چهارم، حسن نمازی توانسته بود با 31 سال سن جوانترین فرد خبرگان رهبری باشد. سید ابراهیم حاتمی و حسامالدین مجتهدی 82 ساله مسنترین افراد حاضر در خبرگان این دوره بودند. سید محمد واعظ موسوی با 42 سال و رضا رمضانی 43 ساله نیز بعد از نمازی از جوانهای این مجلس محسوب میشدند. ابوالقاسم خزعلی نیز 81 ساله شده بود و از کهنسالترین اعضای خبرگان محسوب میشد. احمد جنتی و محمدباقر باقری کنی نیز با 80 سال سن از مسنهای این دوره بودند. که توانستند هیات رئیسه سنی باشند.
در این دوره نیز، آیتالله سید ابوالفضل میرمحمدی از حوزه انتخابیه تهران که 94 سال سن دارد به به عنوان مسنترین نماینده و سیدصدرالسادات حسینی 33 ساله از حوزه انتخابیه هرمزگان متولد سال 1363، جوانترین عضو این مجلس است.آیتالله ابراهیم حاجامینی دیگر نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان نیز 92سال سن دارد که بعد از آیتالله میرمحمدی مسنترین فرد این مجلس شناخته می شود و احمد پروانی از حوزه انتخابیه گیلان با 34 سال بعد از سادات حسینی جوانترین فرد این مجلس است. که در کنار هم ترکیب هیات رئیسه سنی مجلس جدید را تشکیل می دهند.