کد خبر: ۱۲۷۳۸۲
تاریخ انتشار: ۰۳ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۲:۲۰
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
تعداد بازدید: ۸۵۵

7 دستاورد مهم «دوم خرداد»

دوم خرداد 1376 را بی هیچ تردیدی می توان از قله های تاریخ معاصر ایران دانست. اگر بخواهیم در حد "آنچه میسر است" درباره این روز و نتایج آن بنویسیم، مختصر و مفید می توانیم به چند نکته زیر اشاره  کنیم:  
 
1 - تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری 76 ، نتایج همه دوره های پیشین انتخابات از قبل قابل پیش بینی بود ولی در این دوره، برای اولین بار هیجان انتخابات تا لحظه رأی گیری ادامه داشت و کسی نمی توانست با قاطعیت بگوید که چه کسی برنده خواهد شد.  
 
بعد از آن تاریخ بود که رقابت های انتخابات ریاست جمهوری در ایران وارد فاز جدیدی شد و رقابت در سپهر سیاسی ایران، معنایی تازه یافت.  
 
2 - در انتخابات 76 اکثر نهادهای قدرت، حامی یکی از کاندیداها بودند و باور عمومی بر این بود که نهایتاً او به عنوان برنده اعلام خواهد شد، ولی با اعلام نتایج و برنده شدن کاندیدایی که 20 میلیون رأی آورده بود، ضریب اعتماد به نظام افزایش یافت و این، دستاورد اندکی برای جمهوری اسلامی نبود.  
 
3 - بخش های مهمی از مردم به ویژه طبقات تحصیل‌کرده و روشنفکر که در حاشیه بودند، به متن فعالیت های اجتماعی و سیاسی بازگشتند و همگرایی ملی تقویت شد. بدین ترتیب، امید به اصلاح کاستی ها، در برابر تلاش جریان برانداز تقویت شد و گفتمان اصلاحات شکل گرفت.  
 
4 - دستاورد بسیار بزرگی که هنوز هم نتایج آن را شاهد هستیم، آگاهی مردم ایران با ادبیات جدیدی بود که راه آینده شان را فراتر از آن انتخابات ترسیم کرد. در سایه دوم خرداد بود که عموم مردم با حقوق اساسی خویش، مفهوم جامعه مدنی، رسمیت داشتن حق مخالف، جهانی شدن و نظایر این ها آشنا یا آشناتر شدند و این مفاهیم در کنار مطالباتی مانند اقتصاد و معیشت، در فهرست مطالبات بنیادین جامعه ایران بیش از پیش تثبیت  و جمهوریت تقویت شد.  
 
5 - مطبوعات ایران یکی از دوره های طلایی خود را تجربه کرد و آن دوره شاخصی ممتاز در این عرصه شد به گونه ای که اکثر مردم، روزنامه می خواندند و بسیاری شان بیش از یک روزنامه در روز می خریدند. نکته اینکه نه قبل و به بعد از آن روزگار، تیراژ هیچ روزنامه ای در ایران به یک میلیون نسخه در روز نرسید.  
 
6 - طیف بندی های سیاسی در ایران شفاف تر شد و به ویژه جریان های افراط گرا که از رأی مردم ناخرسند بودند، با عملکردهایشان، چهره خود را بیش از پیش نمایان کردند تا قضاوت درباره شان، راحت تر و منطقی تر صورت گیرد؛ تندروهای طیف مقابل نیز هکذا.  
 
7 - جریان دوم خرداد باعث شد برخی چهره های سیاسی راستگرا از گردونه قدرت کنار بروند و این فرصت را بیایند تا بیشتر مطالعه کنند و بیشتر با مردم هم‌نشینی نمایند. محصول این فرایند، "تحوّل" آنها بود که شاخص ترین شان، اکبر هاشمی رفسنجانی است که به  مردم نزدیک تر شد و مطالبات آنها را فارغ از فیلترهای رسمی و بولتنی لمس کرد و به گفتمان و ادبیاتی جدید رسید. افراد بسیاری در سطوح پایین تر نیز چون او بودند که به سرمایه های اجتماعی بدل شدند و نهایتاً جریان اعتدال را به وجود آوردند.  
 
البته نقدهای متعددی نیز بر جریان دوم خرداد وارد است که از آن جمله می توان به برخی تندروهای غیر منطبق با واقعیت ها اشاره کرد ولی در مجموع، دوم خرداد 1376 تحولی مهم و بنیادین به ویژه در اندیشه سیاسی ایرانیان به وجود آورد که آثار آن همچنان باقی است و باقی خواهد ماند.

*عصرایران