نسخه چاپی
ارسال به دوستان
مبارزه تا سرحد مرگ در موصل/ 8 عامل تعیین‌کننده در نبرد علیه داعش در عراق
اگر عراق این مسائل اساسی را مورد بررسی و اصلاح قرار ندهد داعش بار دیگر برخواهد خاست؛ شاید در شکلی دیگر. فراموش نکنیم که داعش خود از خاکستر القاعده در عراق برخاست که در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ میلادی شکست خورده بود اما به دلیل سیاست‌های غلط دولت عراق بار دیگر با استفاده ازخشم فرقه‌ای ظهور کرد.
«زلمای خلیل‌زاد» سفیر سابق امریکا در افغانستان و عراق با اشاره به آغاز حملات ارتش عراق و نیروهای پشمرگ کرد برای بازپس‌گیری کنترل موصل، اشاره می‌کند که هشت مورد وجود دارد که به احتمال زیاد در سرنوشت جنگ در موصل تاثیرگذار خواهند بود.
زلمای خلیل‌زاد این هشت مورد را این‌گونه برمی‌شمارد:۱-داعش چه تصمیمی می‌گیرد: باید دید که آیا داعش خود را برای مبارزه‌ای طولانی و با تلفات نیروهایش در عراق آماده کرده است یا خیر. احتمال آن وجود دارد که آنان نیروهای خود را از عراق به سوریه سرازیر کنند. مبارزه تا سرحد مرگ در موصل نه تنها باعث افزایش آمار تلفات غیرنظامیان می‌شود بلکه شکستی بزرگ برای داعش در شهری خواهد بود که آنجا را پایتخت خود قلمداد کرده است و به وجهه این گروه در افکار عمومی بین‌المللی آسیب زیادی می‌زند.
۲-سرعت موفقیت نظامی در موصل: فرصت خوبی فراهم شده تا داعش ضعیف‌شده در موصل ریشه‌کن شود. این رویداد می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر روند تحولات در عراق داشته باشد. در صورتی که وضعیت پیچیده‌تر شود بازیگران مختلف از جمله ایران، ترکیه، پ ک ک و شبه‌نظامیان شیعه احتمالا تلاش می‌کنند تا رویدادها را در عرصه میدانی به‌نفع خود شکل دهند. امریکا و متحدانش در این مسیر با چالش‌های زیادی مواجه خواهند شد.
۳-نقش گروه‌های شبه‌نظامی شیعه: عبادی نخست‌وزیر‌عراق درباره موضوع مشارکت شبه‌نظامیان شیعه در موصل نظرش در نوسان بوده است. او در روز اول عملیات تعهد کرد که در عملیات موصل ارتش عراق و پلیس ملی آن کشور حضور خواهند داشت و تنها نیروهای وارد‌شونده به شهر خواهند بود و پیشمرگه‌های کرد در حاشیه موصل باقی خواهند ماند. همچنین گزارش شده که شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت ایران نقش محدود‌شده‌ای خواهند داشت. اما واقعیت آن است در صورتی که شبه‌نظامیان شیعه تصمیم به عدم پیروی از تصمیمات عبادی را داشته باشند او دچار مشکل خواهد شد. هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که ورود این شبه‌نظامیان به شهر تا چه اندازه می‌تواند تبعات داشته باشد.
۴-نقش ترکیه: تنش بین آنکارا و بغداد بر سر حضور نیروهای ارتش ترکیه در نزدیکی موصل همچنان تشدید می‌شود. به‌نظر می‌رسد اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه ممصم است تا ترکیه نقش تعیین‌کننده در آینده موصل داشته باشد. ترکیه علاقمند به دفاع از ترکمن‌های سنی است. آنکارا همچنین نگران حضور نیروهای پ‌ک‌ک و واحدهای مدافع خلق در سنجار میان موصل و مرز سوریه است. در نتیجه، مداخله ترکیه در موصل می‌تواند سبب تشدید وضعیت قطبی شدن میان شیعه و سنی در عراق شود.
۵-تنش میان بغداد و کردها: اگرچه کردها و دولت عراق در حال همکاری در زمینه مبارزه علیه داعش در موصل هستند اما نمی‌توان اختلاف میان آنان را نادیده گرفت. کردهای عراق برای استقلال فشار می‌آورند. این در حالی است که بغداد با این موضوع مخالفت می‌کند؛ همان‌گونه که در مورد وضعیت کرکوک و حاکمیت بر آن نیز اختلاف‌نظر وجود داشت. به احتمال زیاد مسعود بازرانی رییس اقلیم کردستان عراق به فشار خود بر دولت جدید عراق برای استقلال کردستان فشار خواهد آورد. فقدان توافق میان بغداد و اربیل مسیر را برای تشدید رقابت برای جلب حمایت سنی ها هموار می‌کند.
۶-حکومت‌های محلی: اختلاف قابل‌توجهی درباره چگونگی سازماندهی و حکومت‌مداری موصل دیده می‌شود. در این میان بغداد بر این باور است که حمادی فرماندار و شورای رهبری در نینوا متشکل از نمایندگان دولت مرکزی و اقلیم کردستان عراق می‌توانند حکومت کنند. اما معلوم نیست که این فرمول مورد حمایت مردم نینوا نیز باشد. همچنین این سوال وجود دارد که آیا مناطق کردنشین و اقلیت نینوا خواستار تبدیل‌شدن به استان هستند و یا خواهان پیوستن به منطقه کردستان و می‌خواهند نینوا بخشی از منطقه فدرال و خودمختار کردی باشد.
۷-بازسازی نیازهای انسانی: به نظر نمی‌رسد هیچ‌گونه برنامه جدی ای برای بازسازی پس از آزادی موصل وجود داشته باشد. علاوه بر این قیمت پایین نفت نیز شرایط مالی دولت عراق را بسیار وخیم کرده است و برنامه‌ای جدی برای بازسازی و کمک‌رسانی به آسیب دیدگان در جریان نبرد موصل دیده نمی‌شود.
۸-پرداختن به علل ریشه‌ای جنگ در عراق: علل اصلی وضعیت ایجاد در عراق، سیاست‌های فرقه‌ای دولت‌های قبلی و شکست نظام سیاسی عراق برای ایجاد ترتیبات تقسیم قدرت است.
به گزارش آفتاب‌نیوز؛اگر عراق این مسائل اساسی را مورد بررسی و اصلاح قرار ندهد داعش بار دیگر برخواهد خاست؛ شاید در شکلی دیگر. فراموش نکنیم که داعش خود از خاکستر القاعده در عراق برخاست که در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ میلادی شکست خورده بود اما به دلیل سیاست‌های غلط دولت عراق بار دیگر با استفاده ازخشم فرقه‌ای ظهور کرد.
