نسخه چاپی
ارسال به دوستان
جنگ پارتیزانی داعش برای حفظ موصل
بعد از آنکه به جبهه‌های موصل آمدم و وقایع میدانی را از نزدیک دیدم، می‌توانم بگویم این عملیات بسیار سنگین و زمان‌بر و هزینه‌بردار به نظر می‌رسد. نزدیک به یک هفته از آغاز عملیات آزادسازی موصل می‌گذرد.
بنا به نشست‌هایی که پیش‌تر بین حکومت مرکزی عراق و دولت اقلیم کردستان انجام شد، عملیات موصل در چند محور و با حضور جداگانه هرکدام از نیروها انجام می‌شود. طبق توافق طرف‌ها، نیروهای حکومت مرکزی عراق از جنوب موصل و نیروهای پیشمرگه از شرق و شمال شرق عملیات خود را آغاز کردند. در این چند روز نیروهای پیشمرگه توانستند ٢٠ روستا را از دست داعش آزاد کنند و ارتش عراق هم تاکنون ١٠ روستا را آزاد کرده است.
آنچه در جبهه‌های جنگ به صورت میدانی مشاهده می‌شود، آمادگی مناسب نفرات و تجهیزات ارتش عراق و همچنین آمادگی خوب نیروهای پیشمرگه اما با سلاح‌های کمتر و مدرن‌تر است. نیروهای پیشمرگه و نیروهای ارتش عراق توانسته‌اند در محورهای مختلف یک قدم به موصل نزدیک شوند و در برخی نقاط پنج کیلومتر و در برخی نقاط بین هفت تا ٢٠ کیلومتر به موصل نزدیک شوند؛ اما در فضای میدانی موصل، داعش به دلیل حضور هواپیماهای نیروهای ائتلاف نمی‌تواند به صورت جبهه‌ای بجنگد؛ بنابراین سعی می‌کند با عملیات ایذایی یا به وسیله فرستادن ماشین‌های انفجاری و جنگ تک‌تیراندازی از مواضع خود دفاع کنند. دراین‌میان یکی از حرکات مدرنی که داعش از آن به‌عنوان تاکتیک نظامی استفاده کرده، تعبیه و کندن تونل‌های زیرزمینی در زیر روستاها و شهرک‌هاست که نشان‌دهنده اهمیت جنگ زیرزمینی برای پشتیبانی از عملیات روزمینی است.
مطمئنا قاعده این تاکتیک که هوشمندانه به نظر می‌رسد، از فراسوی عقل تازه‌شکل‌گرفته داعش به وجود آمده و حاصل تئوری‌های جنگی‌ای است که از رادیکالیسم مختلط (ناسیونالیسم عربی و بنیادگرایی دینی) در تجربه‌اندوزی حزب بعث در جنگ هشت‌ساله با ایران و جنگ طالبان در افغانستان شکل گرفته است. نیروهای داعش علاوه بر فهم بنیاد عقیدتی خود، دوره‌های بسیار مدرن و فشرده نظامی را نیز فرا گرفته‌اند و مسلط در جنگ جبهه‌ای و پارتیزانی هستند؛ به‌طوری‌که هیچ موضع جنگی را به آسانی تقدیم طرف مقابل نمی‌کنند. در‌این‌حال، به گفته تحلیلگران حوزه جنگ نیروهای پیشمرگه و عراقی تا دروازه شهر پیش خواهند رفت؛ اما ورود به موصل به‌سختی خواهد بود.
دراینباره «برت مک‌گورک»، نماینده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا در ائتلاف بین‌المللی ضدداعش که چند روز پیش به اقلیم سفر کرده بود، می‌گوید: جنگ طولانی خواهد بود و عملیات آزادسازی موصل جنگی طولانی است و به‌زودی پایان نمی‌یابد. از سوی دیگر، «کریم سنجاری»، وزیر داخلی و سرپرست وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان با اشاره به سختی این عملیات می‌گوید: نزدیک به چهار تا هشت هزار نیروی داعشی در موصل حضور دارند و به خاطر ارزش نمادین این شهر برای داعش، آنها سرسختانه مقاومت خواهند کرد. اگر آنها در شهر مقاومت کنند، نبرد سنگینی خواهیم داشت؛ زیرا جاده‌ها و خیابان‌ها بسیار تنگ است و خودروهای سنگین و تانک قادر به تردد در آن نیستند؛ بنابراین جنگ با داعش در داخل موصل به صورت نبرد تن‌به‌تن خواهد بود.
او اذعان می‌کند: این گروه که بخشی از نیروهای آن افسران عرب سنی رژیم صدام هستند، به دور موصل خندقی احداث کرده‌اند تا در زمان حمله به شهر این خندق‌های پر از نفت آتش زده شود تا مانع پیشروی نیروهای عراقی شود. این گروه همچنین شبکه‌ای از تونل‌ها را در زیر شهر ایجاد کرده است. اما در آن سوی میدان نیروهای پیشمرگه قادر بوده‌اند شکست‌های زیادی را بر داعش متحمل کنند؛ به‌طوری‌که وقتی با «سعید هژار»، یکی از فرماندهان نیروی ویژه پیشمرگه درباره موفقیت‌های پیشمرگه‌ها صحبت می‌کنم، تأکید می‌کند: در‌حال‌حاضر نیروهای پیشمرگه در محورهای مخمور و گویر، خازر، ناوران، تلسقف، بعشیقه، سد موصل و کسکی توانسته‌اند به اهداف ازپیش‌تعیین‌شده خود برسند و بیشتر نواحی‌ای را که به نام مناطق کردی خارج از اداره اقلیم کردستان موسوم است کنترل کنند.
او ادامه می‌دهد: ما توانسته‌ایم به مناطقی که قبلا با مسئولان عراقی و آمریکایی صحبت کرده بودیم، دست پیدا کنیم و کنترل مواضع تعیین‌شده خود را به دست بگیریم. اما جنگ موصل علاوه بر چاه‌های نفتش، حاصل یک گسل قومی و مذهبی است که بازیگران فروملی و فراملی سعی دارند به هر نحوی که شده در مدیریت یا آینده این منطقه نقش بازی کنند. موصل محل التقاط، منافع جریان‌های مذهبی، سیاسی و نظامی منطقه است و هرکدام سعی دارند در سرنوشتش سهیم شوند.
سرهنگ «هلگورد حکمت»، یکی از سخنگویان عملیات نینوا، درباره بافت جمعیت دشت نینوا توضیح می‌دهد: بافت جمعیتی دشت نینوا متشکل از کردها (ایزدی، شبک، کاکه‌ای) عرب‌ها و مسیحیان است که در عملیات‌های چند روز گذشته توانسته‌ایم بسیاری از روستاهایی را که افراد مدنی در آن زندگی می‌کنند آزاد کنیم و همچنین ارتش عراق هم در عملیات‌های دیروز موفق شد مناطق مسیحی‌نشین قره‌قوش و برطله را کنترل کند. این فرمانده می‌افزاید: رنگارنگی بافت جمعیتی از لحاظ قومی و مذهبی فاکتور تأثیرگذاری است که اگر به‌درستی سرپرستی نشود، موجب ایجاد هرچه بیشتر بحران در عراق و منطقه خواهد بود.
فرماندهان نظامی به دو تاکتیک برای شکست داعش در منطقه می‌اندیشند؛ برخی از آنها معتقدند برای خشکاندن ریشه‌های داعش باید به وسیله عملیات ضربتی گذرگاه‌های مرزی را از دست داعش دربیاورند تا آنها نتوانند به داخل سوریه بروند. دسته دوم بر این باور هستند که دولت آمریکا در حال گذراندن پایان مدیریت خود است و سعی دارد هرچه زودتر غائله داعش را در عراق تمام کند؛ بنابراین خروج آنها از عراق را به نفع حرکت سیاسی خود می‌داند.
در طرف دیگر، قرار است نیروهای پیشمرگه به داخل موصل نروند. سرتیپ «سیروان بارزانی»، فرمانده عالی نیروهای پیشمرگه دراینباره که آیا نیروهای پیشمرگه وارد شهر موصل می‌شوند، می‌گوید: قرار بر این است نیروهای پیشمرگه وارد موصل نشوند و طبق توافقاتی که با ارتش عراق و آمریکایی‌ها انجام شده، نیروهای پیشمرگه در اطراف موصل در مواضع خودشان خواهند ماند.
سیروان بارزانی دراینباره اذعان می‌کند: البته ما پیش‌تر رایزنی‌های سیاسی را با حکومت و آمریکایی‌ها برای آینده موصل به‌عنوان پیش‌شرط اقلیم کردستان در این عملیات انجام داده‌ایم؛ چراکه نمی‌خواهیم در آینده دچار مشکلات امنیتی شویم و گفته‌ایم که بهتر است ساختارهای قومی و مذهبی موصل هرکدام در مدیریت این شهر نقش داشته باشند.
*شرق
بنا به نشست‌هایی که پیش‌تر بین حکومت مرکزی عراق و دولت اقلیم کردستان انجام شد، عملیات موصل در چند محور و با حضور جداگانه هرکدام از نیروها انجام می‌شود. طبق توافق طرف‌ها، نیروهای حکومت مرکزی عراق از جنوب موصل و نیروهای پیشمرگه از شرق و شمال شرق عملیات خود را آغاز کردند. در این چند روز نیروهای پیشمرگه توانستند ٢٠ روستا را از دست داعش آزاد کنند و ارتش عراق هم تاکنون ١٠ روستا را آزاد کرده است.آنچه در جبهه‌های جنگ به صورت میدانی مشاهده می‌شود، آمادگی مناسب نفرات و تجهیزات ارتش عراق و همچنین آمادگی خوب نیروهای پیشمرگه اما با سلاح‌های کمتر و مدرن‌تر است. نیروهای پیشمرگه و نیروهای ارتش عراق توانسته‌اند در محورهای مختلف یک قدم به موصل نزدیک شوند و در برخی نقاط پنج کیلومتر و در برخی نقاط بین هفت تا ٢٠ کیلومتر به موصل نزدیک شوند؛ اما در فضای میدانی موصل، داعش به دلیل حضور هواپیماهای نیروهای ائتلاف نمی‌تواند به صورت جبهه‌ای بجنگد؛ بنابراین سعی می‌کند با عملیات ایذایی یا به وسیله فرستادن ماشین‌های انفجاری و جنگ تک‌تیراندازی از مواضع خود دفاع کنند. دراین‌میان یکی از حرکات مدرنی که داعش از آن به‌عنوان تاکتیک نظامی استفاده کرده، تعبیه و کندن تونل‌های زیرزمینی در زیر روستاها و شهرک‌هاست که نشان‌دهنده اهمیت جنگ زیرزمینی برای پشتیبانی از عملیات روزمینی است.
مطمئنا قاعده این تاکتیک که هوشمندانه به نظر می‌رسد، از فراسوی عقل تازه‌شکل‌گرفته داعش به وجود آمده و حاصل تئوری‌های جنگی‌ای است که از رادیکالیسم مختلط (ناسیونالیسم عربی و بنیادگرایی دینی) در تجربه‌اندوزی حزب بعث در جنگ هشت‌ساله با ایران و جنگ طالبان در افغانستان شکل گرفته است. نیروهای داعش علاوه بر فهم بنیاد عقیدتی خود، دوره‌های بسیار مدرن و فشرده نظامی را نیز فرا گرفته‌اند و مسلط در جنگ جبهه‌ای و پارتیزانی هستند؛ به‌طوری‌که هیچ موضع جنگی را به آسانی تقدیم طرف مقابل نمی‌کنند. در‌این‌حال، به گفته تحلیلگران حوزه جنگ نیروهای پیشمرگه و عراقی تا دروازه شهر پیش خواهند رفت؛ اما ورود به موصل به‌سختی خواهد بود.
دراینباره «برت مک‌گورک»، نماینده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا در ائتلاف بین‌المللی ضدداعش که چند روز پیش به اقلیم سفر کرده بود، می‌گوید: جنگ طولانی خواهد بود و عملیات آزادسازی موصل جنگی طولانی است و به‌زودی پایان نمی‌یابد. از سوی دیگر، «کریم سنجاری»، وزیر داخلی و سرپرست وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان با اشاره به سختی این عملیات می‌گوید: نزدیک به چهار تا هشت هزار نیروی داعشی در موصل حضور دارند و به خاطر ارزش نمادین این شهر برای داعش، آنها سرسختانه مقاومت خواهند کرد. اگر آنها در شهر مقاومت کنند، نبرد سنگینی خواهیم داشت؛ زیرا جاده‌ها و خیابان‌ها بسیار تنگ است و خودروهای سنگین و تانک قادر به تردد در آن نیستند؛ بنابراین جنگ با داعش در داخل موصل به صورت نبرد تن‌به‌تن خواهد بود.
او اذعان می‌کند: این گروه که بخشی از نیروهای آن افسران عرب سنی رژیم صدام هستند، به دور موصل خندقی احداث کرده‌اند تا در زمان حمله به شهر این خندق‌های پر از نفت آتش زده شود تا مانع پیشروی نیروهای عراقی شود. این گروه همچنین شبکه‌ای از تونل‌ها را در زیر شهر ایجاد کرده است. اما در آن سوی میدان نیروهای پیشمرگه قادر بوده‌اند شکست‌های زیادی را بر داعش متحمل کنند؛ به‌طوری‌که وقتی با «سعید هژار»، یکی از فرماندهان نیروی ویژه پیشمرگه درباره موفقیت‌های پیشمرگه‌ها صحبت می‌کنم، تأکید می‌کند: در‌حال‌حاضر نیروهای پیشمرگه در محورهای مخمور و گویر، خازر، ناوران، تلسقف، بعشیقه، سد موصل و کسکی توانسته‌اند به اهداف ازپیش‌تعیین‌شده خود برسند و بیشتر نواحی‌ای را که به نام مناطق کردی خارج از اداره اقلیم کردستان موسوم است کنترل کنند.
او ادامه می‌دهد: ما توانسته‌ایم به مناطقی که قبلا با مسئولان عراقی و آمریکایی صحبت کرده بودیم، دست پیدا کنیم و کنترل مواضع تعیین‌شده خود را به دست بگیریم. اما جنگ موصل علاوه بر چاه‌های نفتش، حاصل یک گسل قومی و مذهبی است که بازیگران فروملی و فراملی سعی دارند به هر نحوی که شده در مدیریت یا آینده این منطقه نقش بازی کنند. موصل محل التقاط، منافع جریان‌های مذهبی، سیاسی و نظامی منطقه است و هرکدام سعی دارند در سرنوشتش سهیم شوند.
سرهنگ «هلگورد حکمت»، یکی از سخنگویان عملیات نینوا، درباره بافت جمعیت دشت نینوا توضیح می‌دهد: بافت جمعیتی دشت نینوا متشکل از کردها (ایزدی، شبک، کاکه‌ای) عرب‌ها و مسیحیان است که در عملیات‌های چند روز گذشته توانسته‌ایم بسیاری از روستاهایی را که افراد مدنی در آن زندگی می‌کنند آزاد کنیم و همچنین ارتش عراق هم در عملیات‌های دیروز موفق شد مناطق مسیحی‌نشین قره‌قوش و برطله را کنترل کند. این فرمانده می‌افزاید: رنگارنگی بافت جمعیتی از لحاظ قومی و مذهبی فاکتور تأثیرگذاری است که اگر به‌درستی سرپرستی نشود، موجب ایجاد هرچه بیشتر بحران در عراق و منطقه خواهد بود.
فرماندهان نظامی به دو تاکتیک برای شکست داعش در منطقه می‌اندیشند؛ برخی از آنها معتقدند برای خشکاندن ریشه‌های داعش باید به وسیله عملیات ضربتی گذرگاه‌های مرزی را از دست داعش دربیاورند تا آنها نتوانند به داخل سوریه بروند. دسته دوم بر این باور هستند که دولت آمریکا در حال گذراندن پایان مدیریت خود است و سعی دارد هرچه زودتر غائله داعش را در عراق تمام کند؛ بنابراین خروج آنها از عراق را به نفع حرکت سیاسی خود می‌داند.
در طرف دیگر، قرار است نیروهای پیشمرگه به داخل موصل نروند. سرتیپ «سیروان بارزانی»، فرمانده عالی نیروهای پیشمرگه دراینباره که آیا نیروهای پیشمرگه وارد شهر موصل می‌شوند، می‌گوید: قرار بر این است نیروهای پیشمرگه وارد موصل نشوند و طبق توافقاتی که با ارتش عراق و آمریکایی‌ها انجام شده، نیروهای پیشمرگه در اطراف موصل در مواضع خودشان خواهند ماند.
سیروان بارزانی دراینباره اذعان می‌کند: البته ما پیش‌تر رایزنی‌های سیاسی را با حکومت و آمریکایی‌ها برای آینده موصل به‌عنوان پیش‌شرط اقلیم کردستان در این عملیات انجام داده‌ایم؛ چراکه نمی‌خواهیم در آینده دچار مشکلات امنیتی شویم و گفته‌ایم که بهتر است ساختارهای قومی و مذهبی موصل هرکدام در مدیریت این شهر نقش داشته باشند.
*شرق
