وضعیت بازار کار با طرح بازنشستگی 20 سال زنان
در پی مصوبه اخیر نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره بازنشستگی پیش از موعد زنان با ۲۰ سال سابقه و بدون شرایط سنی برخی از کارشناسان معتقدند این مصوبه میتواند اثرات مثبت و منفی زیادی بر وضعیت اشتغال زنان داشته باشد.
منتقدان میگویند طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان شاید به لحاظ معیشتی تا حدودی رضایت مشمولان را به دنبال داشته باشد اما به لحاظ اجتماعی این مصوبه به ضرر زنان بوده چرا که باعث میشود در بلند مدت آنها از بازار کار خارج و جای خودشان را به مردان بدهند و دیگر اینکه در آینده شاهد آمار بالای بیکاری زنان در جامعه خواهیم بود. از نگاه مخالفان بازنشستگی پیش از موعد زنان با بیست سال سابقه ارفاق سنواتی به زنان نیست بلکه عملاً بدنه دولت را از زنان با تجربه ودارای مهارت خالی میکند که این شرایط تبعات منفی در برخی از دستگاههای دولتی بویژه آموزش و پرورش خواهد داشت. همچنین با اجرای چنین مصوبهای شایستگی، تخصص و توانمندیهای زنان نادیده گرفته میشود.
اما در مقابل موافقان معتقدند اجرای قانون بازنشستگی بانوان با 20 سال سابقه کاری و بدون محدودیت سنی، در واقع کمک به رونق خانواده است.به عبارتی این حرکت گام خوبی است برای حمایت از زنان و اینکه میتواند به حضور اجتماعی و نقش آفرینی آنها کمک مؤثری کند گرچه هنوز با آرمانهای حوزه اشتغال زنان فاصله زیادی دارد.
آنها میافزایند 20 سال فعالیت برای زنان بسیار زمان خوبی است و میتوانند پس از بازنشستگی از وجود خانواده بهرهمند شوند چرا که نبود زن در محیط خانه به کانون خانواده لطمه وارد میکند. موافقان بر این نکته نیز تأکید میکنند در حال حاضر خیلی ازپستهای شغلی در برخی از دستگاه ها در اختیار زنان قرار دارد که با بازنشستگی پیش از موعد آنها این امکان برای متقاضیان وجویندگان کار فراهم خواهد شد تا وارد بازار کار شوند.
کاهش مشارکت زنان در بازار کار
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این باره با بیان اینکه نرخ مشارکت زنان در جامعه 16 درصد است، میگوید اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار با خروج حداقل یک سوم زنان از بازار کار به مشارکت زنان در جامعه لطمه وارد خواهد کرد.این در حالی است که نرخ مشارکت زنان در کشورهای دنیا بالای 30 درصد است.حجتالله میرزایی میافزاید: با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سابقه کار، جایی برای جوانان تازه کار باز نخواهد شد و آنها علاوه بر آنکه فرصت شغلی پیدا نمیکنند با انبوهی از مسائل روانی مواجه میشوند.
معاون اقتصادی وزیر تعاون با ابراز گلایه از این مصوبه در مجلس میگوید: مطمئنم که نمایندگان مجلس به پیامدهای آن، اشراف کامل نداشتهاند و نماینده دولت نیز که در مجلس حاضر بوده است یقیناً در شرایطی برای احقاق حقوق زنان مجبور به اعلام موافقت خود و رأی مثبت به این مصوبه شده است.همچنین قطعاً پشت این موضوع، نگاه دوگانهای به جنس زن و مرد وجود داشته است و این باور که خانمها از توان کمتری نسبت به زنان در بازار کار برخوردارند از جمله این نگاه دوگانه است.وی ادامه میدهد: البته نیت خیرخواهانهای هم وجود دارد اما عملاً اجرای این قانون به حقوق زنان و مشارکت آنان آسیب وارد میکند.وی با بیان اینکه در زمان حاضر300 هزار زن شاغل در جامعه فعالند به این نکته اشاره میکند که با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه، یکصد هزار زن شاغل مشمول بازنشستگی از بازار کار خارج میشوند.
میرزایی ادامه میدهد: همچنین دو بند از برنامه ششم اخیراً به تصویب رسیده که بازنشستگی پیش از موعد زنان با 20 سال سابقه کار بدون شرط سنی از این جمله است. این مصوبه دست کم 150 هزار نفر را در آستانه بازنشستگی قرار میدهد و بار مالی حدود 10 هزار میلیارد تومانی برای صندوق بازنشستگی به همراه خواهد داشت.وی با تأکید بر اینکه تجربه نشان داده است، افرادی که بازنشسته میشوند به هیچ عنوان جایی را برای جوانان تازه وارد به بازار کار باز نمیکنند، اظهار میدارد: این افراد بهعنوان افراد با تجربهای که نیاز به پرداخت حق بیمه ندارند، به طور غیررسمی در مشاغل موجود وارد شده و حتی جا را برای تازه واردین و نیروی جوان، تنگ میکنند.بنابراین آن دسته از افرادی که وارد بازار کار نمیشوند نیز با انبوهی از مسائل روانی و اجتماعی مواجه میشوند و پیچیدگیهای زیادی برای خود و جامعه ایجاد میکنند.
وی در ادامه درباره تصویب بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار در مجلس شورای اسلامی اظهار میدارد: اجرای این مصوبه، حدود پنج هزار میلیارد تومان برای صندوق بازنشستگی کشوری و حدود 30 هزار میلیارد تومان برای تأمین اجتماعی بار مالی دارد.حجتالله میرزایی میگوید زیان مالی وارده از اجرای مصوبه یاد شده، شامل همه صندوقهای بازنشستگی یعنی 18 صندوق خواهد شد که آثار اجتماعی و روانی را در پی خواهد داشت. البته هنوزمحاسبه دقیقی از زیان مالی وارده به صندوقها و از جمله صندوق بازنشستگی کشوری صورت نگرفته است اما به طورتقریبی بار مالی که به صندوق بازنشستگی اضافه میشود قابل توجه وغیرقابل جبران است و طی روزهای آینده محاسبات دقیق اعلام خواهد شد.
وی ابراز امیدواری میکند که شورای نگهبان با اشراف بر موضوع و نیز استدلالهای لازم و روشن مبتنی بر شرح مصوبه مورد نظر، اجازه تصویب نهایی آن را ندهد.همچنین تأکید میکند که برای رد بازنشستگی زنان با 20 سابقه کار در شورای نگهبان تلاش لازم را خواهیم کرد.
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه میافزاید: دولت درهیچ پروسه زمانی با تصویب بازنشستگی یاد شده، موافق نبوده است و به نظر میرسد مجموعه فشارها، دولت را متقاعد به این امر کرده است.البته هیچ لایحه ازپیش تعیین شدهای در تصویب مصوبه مورد نظر وجود ندارد و این طرح از قبل، مطرح نبوده وهیچ رایزنی ای هم با صندوقها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشده است.میرزایی درعین حال میگوید: در صورتی که منابع مالی لازم برای اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار از سوی دولت مشخص شود و در شورای نگهبان به تصویب برسد، اجرای آن قابل توجیه خواهد بود اما بعید میدانم که دولت، امکان تأمین این منابع را داشته باشد.
معاون اقتصادی وزیر تعاون با ابراز نگرانی از اینکه اجرای قانون بازنشستگی مذکور به تقابل میان کارکنان مشمول و دولت در سال مشارکت ملی بینجامد، میافزاید: پیامدهای اجرای این قانون ادامه دار است و منوط به یک یا چند سال نخواهد شد و آثار و پیامدهای اجرای این قانون تا چندین نسل را در برخواهد گرفت.
سن بازنشستگی جهان 65 ، ایران 52 سال
معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز با انتقاد از تصویب قانون بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه، اجرای این قانون را به نفع صندوقهای بازنشستگی و بازنشستگان تحت پوشش نمیداند و میگوید در صورت اجرایی شدن این قانون بیش از یک سوم زنان از بازار کار ایران خارج میشوند.
احمد میدری با بیان اینکه این قانون براساس خیرخواهی نمایندگان مجلس به تصویب رسیده است میافزاید در این مصوبه منابع مالی مورد نیاز پیشبینی نشده است لذا درصورتی که به این مهم توجه نشود صندوقهای بیمهای با بحران روبهرو میشوند.وی میافزاید تصویب قانون بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه باعث میشود افراد جدیدی که وارد صندوقهای بازنشستگی میشوند کسورات کمتری بپردازند. او با بیان اینکه سن بازنشستگی در سایر کشورها 65 سال است و این سن در ایران 52 سال است میگوید : بررسیها نشان میدهد متوسط مستمری که به بازنشستگان و وراث آنان پرداخت میشود 27 سال است.
در صورتی که سن بازنشستگی از 30 سال به 20 سال کاهش پیدا کند متوسط مستمری که باید به بازنشستگان و وراث آنان پرداخت شود به بالای 30 سال خواهد رسید.
وی ادامه میدهد در این شرایط صندوقهای بازنشستگی توان پرداخت مستمری بازنشستگان را ندارند زیرا میزان کمکهایی که دولت در سال 82 به دو صندوق بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی کرده است 2 درصد بودجه کل کشور بوده حال آنکه این کمکها در سال 95 به 11 درصد بودجه کشور رسیده است.
*روزنامه ایران
منتقدان میگویند طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان شاید به لحاظ معیشتی تا حدودی رضایت مشمولان را به دنبال داشته باشد اما به لحاظ اجتماعی این مصوبه به ضرر زنان بوده چرا که باعث میشود در بلند مدت آنها از بازار کار خارج و جای خودشان را به مردان بدهند و دیگر اینکه در آینده شاهد آمار بالای بیکاری زنان در جامعه خواهیم بود. از نگاه مخالفان بازنشستگی پیش از موعد زنان با بیست سال سابقه ارفاق سنواتی به زنان نیست بلکه عملاً بدنه دولت را از زنان با تجربه ودارای مهارت خالی میکند که این شرایط تبعات منفی در برخی از دستگاههای دولتی بویژه آموزش و پرورش خواهد داشت. همچنین با اجرای چنین مصوبهای شایستگی، تخصص و توانمندیهای زنان نادیده گرفته میشود.
اما در مقابل موافقان معتقدند اجرای قانون بازنشستگی بانوان با 20 سال سابقه کاری و بدون محدودیت سنی، در واقع کمک به رونق خانواده است.به عبارتی این حرکت گام خوبی است برای حمایت از زنان و اینکه میتواند به حضور اجتماعی و نقش آفرینی آنها کمک مؤثری کند گرچه هنوز با آرمانهای حوزه اشتغال زنان فاصله زیادی دارد.
آنها میافزایند 20 سال فعالیت برای زنان بسیار زمان خوبی است و میتوانند پس از بازنشستگی از وجود خانواده بهرهمند شوند چرا که نبود زن در محیط خانه به کانون خانواده لطمه وارد میکند. موافقان بر این نکته نیز تأکید میکنند در حال حاضر خیلی ازپستهای شغلی در برخی از دستگاه ها در اختیار زنان قرار دارد که با بازنشستگی پیش از موعد آنها این امکان برای متقاضیان وجویندگان کار فراهم خواهد شد تا وارد بازار کار شوند.
کاهش مشارکت زنان در بازار کار
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این باره با بیان اینکه نرخ مشارکت زنان در جامعه 16 درصد است، میگوید اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار با خروج حداقل یک سوم زنان از بازار کار به مشارکت زنان در جامعه لطمه وارد خواهد کرد.این در حالی است که نرخ مشارکت زنان در کشورهای دنیا بالای 30 درصد است.حجتالله میرزایی میافزاید: با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سابقه کار، جایی برای جوانان تازه کار باز نخواهد شد و آنها علاوه بر آنکه فرصت شغلی پیدا نمیکنند با انبوهی از مسائل روانی مواجه میشوند.
معاون اقتصادی وزیر تعاون با ابراز گلایه از این مصوبه در مجلس میگوید: مطمئنم که نمایندگان مجلس به پیامدهای آن، اشراف کامل نداشتهاند و نماینده دولت نیز که در مجلس حاضر بوده است یقیناً در شرایطی برای احقاق حقوق زنان مجبور به اعلام موافقت خود و رأی مثبت به این مصوبه شده است.همچنین قطعاً پشت این موضوع، نگاه دوگانهای به جنس زن و مرد وجود داشته است و این باور که خانمها از توان کمتری نسبت به زنان در بازار کار برخوردارند از جمله این نگاه دوگانه است.وی ادامه میدهد: البته نیت خیرخواهانهای هم وجود دارد اما عملاً اجرای این قانون به حقوق زنان و مشارکت آنان آسیب وارد میکند.وی با بیان اینکه در زمان حاضر300 هزار زن شاغل در جامعه فعالند به این نکته اشاره میکند که با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه، یکصد هزار زن شاغل مشمول بازنشستگی از بازار کار خارج میشوند.
میرزایی ادامه میدهد: همچنین دو بند از برنامه ششم اخیراً به تصویب رسیده که بازنشستگی پیش از موعد زنان با 20 سال سابقه کار بدون شرط سنی از این جمله است. این مصوبه دست کم 150 هزار نفر را در آستانه بازنشستگی قرار میدهد و بار مالی حدود 10 هزار میلیارد تومانی برای صندوق بازنشستگی به همراه خواهد داشت.وی با تأکید بر اینکه تجربه نشان داده است، افرادی که بازنشسته میشوند به هیچ عنوان جایی را برای جوانان تازه وارد به بازار کار باز نمیکنند، اظهار میدارد: این افراد بهعنوان افراد با تجربهای که نیاز به پرداخت حق بیمه ندارند، به طور غیررسمی در مشاغل موجود وارد شده و حتی جا را برای تازه واردین و نیروی جوان، تنگ میکنند.بنابراین آن دسته از افرادی که وارد بازار کار نمیشوند نیز با انبوهی از مسائل روانی و اجتماعی مواجه میشوند و پیچیدگیهای زیادی برای خود و جامعه ایجاد میکنند.
وی در ادامه درباره تصویب بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار در مجلس شورای اسلامی اظهار میدارد: اجرای این مصوبه، حدود پنج هزار میلیارد تومان برای صندوق بازنشستگی کشوری و حدود 30 هزار میلیارد تومان برای تأمین اجتماعی بار مالی دارد.حجتالله میرزایی میگوید زیان مالی وارده از اجرای مصوبه یاد شده، شامل همه صندوقهای بازنشستگی یعنی 18 صندوق خواهد شد که آثار اجتماعی و روانی را در پی خواهد داشت. البته هنوزمحاسبه دقیقی از زیان مالی وارده به صندوقها و از جمله صندوق بازنشستگی کشوری صورت نگرفته است اما به طورتقریبی بار مالی که به صندوق بازنشستگی اضافه میشود قابل توجه وغیرقابل جبران است و طی روزهای آینده محاسبات دقیق اعلام خواهد شد.
وی ابراز امیدواری میکند که شورای نگهبان با اشراف بر موضوع و نیز استدلالهای لازم و روشن مبتنی بر شرح مصوبه مورد نظر، اجازه تصویب نهایی آن را ندهد.همچنین تأکید میکند که برای رد بازنشستگی زنان با 20 سابقه کار در شورای نگهبان تلاش لازم را خواهیم کرد.
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه میافزاید: دولت درهیچ پروسه زمانی با تصویب بازنشستگی یاد شده، موافق نبوده است و به نظر میرسد مجموعه فشارها، دولت را متقاعد به این امر کرده است.البته هیچ لایحه ازپیش تعیین شدهای در تصویب مصوبه مورد نظر وجود ندارد و این طرح از قبل، مطرح نبوده وهیچ رایزنی ای هم با صندوقها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشده است.میرزایی درعین حال میگوید: در صورتی که منابع مالی لازم برای اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار از سوی دولت مشخص شود و در شورای نگهبان به تصویب برسد، اجرای آن قابل توجیه خواهد بود اما بعید میدانم که دولت، امکان تأمین این منابع را داشته باشد.
معاون اقتصادی وزیر تعاون با ابراز نگرانی از اینکه اجرای قانون بازنشستگی مذکور به تقابل میان کارکنان مشمول و دولت در سال مشارکت ملی بینجامد، میافزاید: پیامدهای اجرای این قانون ادامه دار است و منوط به یک یا چند سال نخواهد شد و آثار و پیامدهای اجرای این قانون تا چندین نسل را در برخواهد گرفت.
سن بازنشستگی جهان 65 ، ایران 52 سال
معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز با انتقاد از تصویب قانون بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه، اجرای این قانون را به نفع صندوقهای بازنشستگی و بازنشستگان تحت پوشش نمیداند و میگوید در صورت اجرایی شدن این قانون بیش از یک سوم زنان از بازار کار ایران خارج میشوند.
احمد میدری با بیان اینکه این قانون براساس خیرخواهی نمایندگان مجلس به تصویب رسیده است میافزاید در این مصوبه منابع مالی مورد نیاز پیشبینی نشده است لذا درصورتی که به این مهم توجه نشود صندوقهای بیمهای با بحران روبهرو میشوند.وی میافزاید تصویب قانون بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه باعث میشود افراد جدیدی که وارد صندوقهای بازنشستگی میشوند کسورات کمتری بپردازند. او با بیان اینکه سن بازنشستگی در سایر کشورها 65 سال است و این سن در ایران 52 سال است میگوید : بررسیها نشان میدهد متوسط مستمری که به بازنشستگان و وراث آنان پرداخت میشود 27 سال است.
در صورتی که سن بازنشستگی از 30 سال به 20 سال کاهش پیدا کند متوسط مستمری که باید به بازنشستگان و وراث آنان پرداخت شود به بالای 30 سال خواهد رسید.
وی ادامه میدهد در این شرایط صندوقهای بازنشستگی توان پرداخت مستمری بازنشستگان را ندارند زیرا میزان کمکهایی که دولت در سال 82 به دو صندوق بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی کرده است 2 درصد بودجه کل کشور بوده حال آنکه این کمکها در سال 95 به 11 درصد بودجه کشور رسیده است.
*روزنامه ایران