روسها موافق و ايران مخالف حضور آمريکا در نشست آستانه؛
مراقب رفقاي روس باشيد
«موضع ايران، نشست آستانه را پيچيده کرده است.» اين اظهارنظر از سوي سخنگوي کاخ کرملين و در آستانه مذاکرات مهم قزاقستان اتخاذ شده است. ديميتري پسکوف، سخنگوي مطبوعاتي کاخ کرملين، با بيان اينکه ايران، بازيگري مهم در مذاکرات سوريه بوده اما موضع اين کشور در قبال حضور آمريکا، مسئله را پيچيدهتر کرده است، گفت: مسکو از حضور آمريکا در مذاکرات آستانه بر سر مسئله سوريه استقبال ميکند اما موضع تهران، اين مسئله را پيچيدهتر کرده است.
«موضع ايران، نشست آستانه را پيچيده کرده است.» اين اظهارنظر از سوي سخنگوي کاخ کرملين و در آستانه مذاکرات مهم قزاقستان اتخاذ شده است. ديميتري پسکوف، سخنگوي مطبوعاتي کاخ کرملين، با بيان اينکه ايران، بازيگري مهم در مذاکرات سوريه بوده اما موضع اين کشور در قبال حضور آمريکا، مسئله را پيچيدهتر کرده است، گفت: مسکو از حضور آمريکا در مذاکرات آستانه بر سر مسئله سوريه استقبال ميکند اما موضع تهران، اين مسئله را پيچيدهتر کرده است.
براساس اين گزارش، مذاکرات آستانه قرار است ميان گروههاي مخالف سوري و دولت سوريه با حضور ايران، روسيه و ترکيه برگزار شود که روز دوشنبه آغاز خواهد شد و بنابر اعلام سفارت ايران در قزاقستان، دو روز به طول ميانجامد. اين مذاکرات، با ابتکار عمل ايران، روسيه و ترکيه انجام ميشود که پيشازاين نيز در مسکو با برگزاري نشستي سهجانبه به راههاي حل بحران سوريه رسيدگي کرده و با انتشار يک بيانيه مشترک بر لزوم پاياندادن به جنگ داخلي در اين کشور از طريق سياسي و با حضور تمام طرفها تأکيد کردند و گروههاي مخالف سوري پذيرفتهاند در اين مذاکرات شرکت کنند. اظهارات اين مقام روسي درست يک روز پس از انجام مراسم تحليف دونالد ترامپ، رئيسجمهوري آمريکا انجام ميشود و اين امر، نگرانيها در مورد نزديکي رويکردهاي مسکو و واشنگتن درباره آينده بحران سوريه را افزايش ميدهد. هرچند از ديدگاه مقامات ايراني، هرگونه تلاشي براي پاياندادن به بحران چندساله در سوريه از طرف هر کشوري که صورت بگيرد، مورد استقبال قرار ميگيرد اما بدون شک، در صورتي که روسها بخواهند بدون توجه به هزينههاي صورتگرفته از سوي ايران و حمايتهاي وسيع اين کشور از دولت بشار اسد، با آمريکاييها توافقاتي انجام دهند، اهداف اصولي طرف ايراني تأمين نخواهد شد.
به عبارت ديگر، تاريخ فدراسيون روسيه پر است از مقاطعي که اين کشور با چرخشهاي لحظهاي، تعهدات پيشين خود را زير پا گذاشته و اکنون نيز هيچ بعيد نيست که روسها با رئيسجمهوري نوپاي آمريکا بهدنبال مديريت فضا به نفع خود باشند. گويا روسها در تلاش هستند از همين ابتدا باب مراودات با ميلياردر نيويورکي را بگشايند و از اين طريق، به تأمين منافع خود بينديشند. هرچند اين موضوع، امري طبيعي در سياست بينالملل است و اين کشورها بهمثابه مثل معروف که ميگويد: در سياست بينالملل هيچگونه جزمانديشي معنايي ندارد، عمل ميکنند اما طرف ايراني بايد با درک اين موضوع به ادامه نقشآفريني خود در بحران سوريه بپردازد. يکي از نکاتي که بايد در مقطع کنوني و رويکرد مسکو به آن توجه کرد، اين است که براساس اطلاعات سازمانهاي جاسوسي برخي کشورها نظير آمريکا و بريتانيا، روسيه تلاش بسياري را براي پيروزي نامزد جمهوريخواهان در انتخابات رياستجمهوري ايالاتمتحده انجام داده، در نتيجه ميتوان گفت آنها به خوبي نحوه تعامل با ترامپ را که اکنون رئيسجمهوري شده است، ميدانند. حتي در صورت رد فرضيه دخالت روسها در انتخابات آمريکا نيز بايد گفت ابراز تمايلشان از پيروزي ترامپ و خشنودي آنها بعد از عمليشدن اين رخداد باعث شده اين فرضیه مطرح شود که روسها چگونگي رفتار با ترامپ معاملهگر را ميدانند. طبيعت امر ايجاب ميکند که جمهورياسلامي ايران بهعنوان کشوري که از ابتداي بحران سوريه، يکي از ستونها و پايههاي اصلي حفظ دولت بشار اسد بوده است، اکنون نيز نقشآفريني مؤثر خود را حفظ کند و اجازه ندهد وجهالمصالحه بازيهاي کلان مسکو و واشنگتن شود. اينکه ايران دراينزمينه تا چه اندازه موفق خواهد بود را نميتوان اکنون قابل پيشبيني دانست اما ضرورت دارد از اعتماد بياندازه به روسيه در مقطع حاضر خودداري شود تا مبادا روسها همانند مقاطع پيشين از ايران بهعنوان کارتي براي رسيدن به منافع و احيانا تنظيم روابط خارجي خود با غرب و در رأس آن ايالاتمتحده استفاده کنند.
بر اساس نظر تحليلگران مسائل بينالمللي، عملکرد مسکو پس از فتح حلب، حتي دوستان روسيه در ايران را دلنگران کرده زيرا بهدنبال اين رخداد، مسکو - آنکارا محور اصلي و تهران به حاشيه رانده شده است. براساس اين ديدگاه، درک راهبردي از مرز 900 کيلومتري ترکيه با سوريه، ملاحظات مختلف و تأثيرگذار متقابل آنکارا- مسکو نسبت به يکديگر، جايگاه روسيه و ترکيه در نظام بينالملل، نوع رابطه و مراودات مسکو- آنکارا با غرب، رژيم صهيونيستي، کشورهاي عربي و ملاحظات مترتب بر آن و در اين ميان تأمل در قطعنامه آتشبس، ميتواند عامل تعمق و شايد بازدارنده از دريافت شوک روسي به ايران شود.