کد خبر: ۱۵۸۴۸
تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۲ - ۱۱:۰۰
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
تعداد بازدید: ۱۷۲۰

ري‌استارتم كن تا ديسكانكت شوم

«تهران» نخستين كامپيوتري است كه محتواي مطالبش مربوط به ايران بود. حدود 23 سال پيش يك ايراني كه كارمند دانشگاه بركلي كاليفرنيا بود «تهران» را به شبكه اينترنت وصل مي‌كند. وي در سال 72 نيز نخستين وب‌سايت ايراني را به عنوان يك پايگاه اطلاعات و منابع ايراني در وب مستقر مي‌كند كه جزو نخستين وب‌سايت‌ها و  وب‌ سرورهاي خارج از اروپا محسوب مي‌شود.

شكل‌گيري اينترنت به معناي امروزي در ايران به ايجاد مركز تحقيقات فيزيك نظري در سال 68 و اقدامات اين مركز براي همكاري و ايجاد پروژه‌هاي تحقيقاتي و علمي بين دانشگاه‌هاي ايران و موسسات بين‌المللي برمي‎گردد. اما فعاليت حرفه‌يي در اينترنت كه به شكل وبلاگ نويسي بود از سال 80 آغاز شد. در ايران نخستين وبلاگ را سلمان جريري در 16 شهريور 1380 ايجاد كرد و موج وبلاگ‌نويسي با انتشار راهنماي ساخت وبلاگ توسط حسين درخشان در ايران آغاز شد و در سال اول حدود 100 وبلاگ ايجاد شد و در سال‌هاي بعدي با ايجاد سرويس‌هاي پرشين بلاگ، بلاگ‌اسكاي و بلاگفا به ده‌ها هزار رسيد.

ايرانيان نشان دادند كه علاقه عجيبي به تكنولوژي دارند، حالا از وب‌گردي بگير تا شبكه‌هاي مجازي، موبايل و بازي‌هاي كامپيوتري. امروز در ايران نزديك به 45 ميليون ايراني با اينترنت كار مي‌كنند. آخرين آمارها از تعداد كاربران اينترنت در ايران نشان مي‌دهد كه 60 درصد مردم از اين شبكه ارتباطي استفاده مي‌كنند؛ 40 درصد كاربران اينترنت در گروه سني 20 تا 29 سال قرار دارند و اينترنت موبايل بيشترين پارامتر اتصال به اينترنت در ايران است. براساس آمارهاي موجود تعداد كاربران اينترنت در ايران از 250 هزار نفر در سال 2000 ، به 45ميليون نفر درسال 2012 رسيده است. همچنين در همين سال، تعداد كاربران اينترنت در خاور ميانه 90 ميليون نفر بوده است. در واقع مي‌توان گفت ايران رتبه اول را در تعداد كاربران اينترنتي در خاورميانه دارد. اين تقاضاي فزاينده به كامپيوتر و اينترنت براي بسياري از افراد با مشكلات عمده بهداشت رواني و روابط اجتماعي سالم همراه است. شناخت واقعي آن به عنوان يك فناوري نوين، مستلزم بررسي پيامد‌ها و شيوه درست به كارگيري كامپيوتر و اينترنت، امري ضروري به حساب مي‌آيد. از جمله مشكلاتي كه اين تكنولوژي براي مردم به صورت ناخودآگاه به وجود مي‌آورد «اعتياد» است. مساله‌يي كه خيلي از جوانان با آن سر و كار دارند ولي از آن خبر ندارند.

دكتر رابرت فرنام، كارشناس اعتيادهاي رفتاري در گفت‌وگو با «اعتماد» مهم‌ترين مشكل اعتياد به اينترنت را پنهان بودن آن مي‌داند و مي‌گويد: امروزه مشكل ما درباره اعتيادهاي تكنولوژيك، اعتياد بين انسان و دستگاه‌هاست. يعني هر انساني به يكي از دستگاه‌هاي تكنولوژيك خود معتاد شده است. اما اصل ماجراي اعتياد از آنجايي شكل مي‌گيرد كه پنهان است. اين گونه اعتيادها به صورت پنهاني در فرد ظاهر مي‌شوند و خيلي از اوقات به بهانه كار كردن يا پژوهش كردن اعتياد خود را انكار مي‌كنند. در كشورهايي شبيه به ايران ترس از تكنولوژي و به ويژه اينترنت در بين والدين به‌شدت زياد است. طبق تحقيقات در دانشگاه «هاروارد» بين 5 تا 10 درصد از كاربران از اعتياد اينترنتي رنج مي‌برند. 25 درصد از افراد در همان 6 ماه اول استفاده از اينترنت به آن معتاد مي‌شوند. آمارهاي پژوهش‌هاي فضاي مجازي در ايران نيز نشان مي‌دهد كه بيشتر كاربران داراي اعتياد به اينترنت در ايران پسر هستند و همچنين ميزان اعتياد افراد مجرد به اينترنت چندين برابر افراد متاهل است. اعتياد اينترنتي نوعي اختلال روانشناختي- اجتماعي است كه شامل نوعي وابستگي رفتاري به اينترنت است و استفاده بيمارگونه و وسواسي از اينترنت را شامل مي‌شود.

دكتر فرنام درباره نقش پدر و مادرها براي هدايت فرزندان‌شان در اينترنت مي‌افزايد: اعتياد به اينترنت و بازي بيشتر در بين كودكان و نوجوانان و جوانان وجود دارد. پدر و مادرها دچار نوع ديگري از اعتياد هستند كه به آن اعتياد به تلويزيون مي‌گويند. اتفاق تازه‌يي كه براي جوانان افتاده است، اعتياد به تلفن‌هاي همراه است كه به نظر من بسيار مخرب‌تر از شبكه‌هاي مجازي است. ما نمي‌توانيم بگوييم كه اينترنت هيچ مزايايي ندارد، خير، بسيار هم داراي اهميت است اما نمي‌توان انحرافات اين دنيا را هم در نظر نگرفت. پدر و مادرها بايد فرزندان را مورد سوال قرار بدهند و از آنها تقاضا كنند كه اين تكنولوژي را به آنها توضيح دهند. اين گونه جلوي خيلي از انحرافات و مشكلات بين فرزندان و خانواده‌ها گرفته مي‌شود. به تازگي در امريكا موسسه‌يي براي ترك اعتياد به اينترنت و بازي‌هاي كامپيو‌تري راه‌اندازي شده است. اتفاقي كه قرار است در آينده نزديك در چين و ژاپن نيز رخ دهد. نخستين كلينيك ترك اعتياد اينترنت ايالات متحده در مركز درماني واقع در واشنگتن راه‌اندازي شده است كه با استفاده از شيوه‌هاي روانشناسي و آموزش مهارت‌هاي اجتماعي به درمان بيماران خود مي‌پردازد. اعتياد به اينترنت تا حدي در ميان كاربران رواج پيدا كرده است كه برخي را به فكر احداث كلينيكي براي درمان اعتياد مدرن كاربران بيندازد. مركز درماني Heavensfield واقع در واشنگتن اعلام كرده است نخستين مركز درماني در ايالات متحده خواهد بود كه افراد معتاد به اينترنت، بازي‌هاي كامپيوتري و پيامك را تحت درمان قرار خواهد داد. ثبت نام در برنامه بهبود از اعتياد اينترنتي 45 روزه اين مركز به نام reStart در حدود 14 هزار و 500 دلار هزينه خواهد داشت. اين كلينيك در 13 مايلي ساختمان مركزي مايكروسافت قرار دارد. هدف اوليه اين كلينيك آن است كه كاربران را از استفاده افراطي از كامپيوتر برهاند تا با استفاده بهينه‌تر از شبكه‌هاي اجتماعي نظير توييتر، فيس‌بوك، eBay، چت، ايميل و بازي‌هاي ويديويي و ساير ادوات «زمان-كش» تكنولوژي به دنياي واقعي بازگردند. اين موسسه توسط خانم هيلاري كش راه‌اندازي شده است. وي روانشناسي است كه قبل از تاسيس اين موسسه به طور روزانه بيماران معتاد به اينترنت و بازي‌هاي ويديويي را درمان مي‌كرد. نخستين بيمار وي مردي بود كه به حدي به بازي‌هاي ويديويي اعتياد پيدا كرد كه دو شغل خود را از دست داد و زندگي زناشويي‌اش نيز منجر به جدايي شد. بعد از ده - پانزده سال مطالعه روانشناسان روي عواقب استفاده زياد از اينترنت، مثلا درباره موضوعاتي مثل اعتياد اينترنتي، حالا هفته‌نامه نيوساينتيست نتيجه كار پژوهشگران در رشته‌هاي مختلف روانشناسي را تحت عنوان «هشت بيماري اينترنتي» منتشر كرده است. در اين هفته‌نامه آمده است؛ عنوان نخستين بيماري جست‌وجوي خود است. اين بيماري برخي از مردم و احتمالا، بسياري از جماعت روشنفكر و روزنامه‌نگار را شامل مي‌شود. ظاهرا مبتلايان به اين بيماري دايم در اينترنت دنبال اسم خودشان مي‌گردند. اينكه چند نفر و از كجا به وبلاگ يا سايت‌شان لينك داده‌اند براي آنها بسيار مهم است و مدام كنتور سايت‌شان را چك مي‌كنند و احتمالا از كمبود يا افزايش بازديدكنندگان دچار استرس مي‌شوند. خود افشاگري وبلاگي مساله ديگري است كه محققان آن را يك بيماري خوانده‌اند. گروهي از مردم رازها و اسراري را كه معمولا شخصي و خصوصي قلمداد مي‌شود روي وبلاگ‌هايشان افشا مي‌كنند كه دامنه‌اش از عكس‌هاي خصوصي گرفته تا روابط خصوصي امتداد دارد. اينترنت‌گردي از همه جا، گوگل بازي مفرط، اعتياد به ويكي‌پديا، آشغال‌جمع‌كني اينترنتي، دلبستگي به آلبوم عكس افراد ناشناس و خود بيمار پنداري اينترنتي، نام بقيه بيماري‌هاي اينترنتي است كه ممكن است نصيب وبگردهاي حرفه‌يي شود. براساس نظر كارشناسان از نشانه‌هاي مهم اعتياد به اينترنت مي‌توان به مواردي نظير افت تحصيلي شديد، كاهش وزن به علت از بين رفتن نظام تغذيه بدن، بالا رفتن دامنه تنش‌هاي عصبي، كاهش فعاليت‌هاي اجتماعي، معاشرت با اشخاص يا گروه‌هاي بزرگ‌تر، قانون‌گريزي، عدم مسووليت‌پذيري در خانواده، خشونت بيش از حد، پرخاشگري، تغيير عادت‌هاي رفتاري، ابتلا به سردردهاي عصبي و... نام برد كه مي‌توان به كمك آنها علايم اعتياد به اينترنت را در ديگران شناسايي كرد. بن الكساندر يكي از نخستين بيماران اين موسسه بود. وي به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت نياز داشت خود را از چرخه‌ بازي‌هاي ويديويي
World or Warcraft نجات دهد. وي مي‌گويد تقريبا در تمامي ساعات بيداري خود بازي مي‌كرد. او كه 19 سال دارد در سال اول دانشگاه بازي با اين نرم‌افزار را آغاز كرد و اين روند تا جايي ادامه يافت كه وي ناچار شد دانشگاه را كنار بگذارد. در حالي كه شايد از نظر مالي اين شيوه از ترك اعتياد بهترين راه نباشد اما به اعتقاد استوارت فيشاف، روانشناس و دبير نشريه رسانه روانشناسي استفاده از چنين امكاناتي مي‌تواند براي افراد وابسته به اين فناوري بسيار موثر باشد. گزارش‌ها نشان مي‌دهد در حال حاضر  در حدود 6  تا 10درصد از جمعيت آنلاين جهان به يك يا بيش از يكي از جنبه‌هاي فناوري سايبر و اينترنت وابستگي شديد دارند. با اين حال نفس اعتياد به اينترنت پديده‌يي است كه ناشناخته باقي مانده و انجمن روانشناسان امريكا اين پديده را در گروه پديده‌هاي «نيازمند شناسايي» رده‌بندي كرده‌اند. با وجود اينكه تاكنون تحقيقات بسيار محدودي درباره اعتياد به اينترنت انجام گرفته است، يكي از قابل توجه‌ترين مطالعات كه توسط محققان دانشگاه استنفورد انجام گرفته نشان مي‌دهد بيش از يك نفر از هر هشت امريكايي نشانه‌هايي از ناهنجاري در استفاده از اينترنت از قبيل ناتواني در دور ماندن از اينترنت براي چندين روز متوالي از خود نشان مي‌دهند. اما نتيجه اين مطالعه بسيار ناكامل‌تر از آن چيزي عنوان شده كه بتوان به آن به عنوان نشانه تشخيص پزشكي استناد كرد. برخي از محققان معتقدند اينترنت به خودي خود اعتيادآور به شمار نمي‌رود بلكه فعاليت‌هايي كه از طريق آن به صورت آنلاين انجام مي‌گيرد از جمله بازي‌هاي آنلاين مي‌تواند اعتيادآور باشد.

بر اساس گزارش لايو ساينس، در حال حاضر كشور چين در حدود 400 كلينيك ترك اعتياد اينترنتي دارد كه بر اساس گزارش‌ها برخي از بيماران در آن تحت درمان‌هاي غيراستاندارد مانند شوك درماني قرار مي‌گيرند. با اين حال برنامه درماني نخستين كلينيك ترك اعتياد اينترنتي امريكا بر پايه‌هاي روانشناسانه ارائه شده است و شركت در آن به معني درمان قطعي نخواهد بود. دكتر رابرت فرنام، كارشناس اعتيادهاي رفتاري درباره راه‌اندازي مراكز ترك اعتياد‌هاي تكنولوژيك در ايران گفت: شايد جالب باشد كه براي شما اين مطلب را بگويم كه ما در ايران تا امروز حتي يك پژوهش در سطح ملي در اين موضوع نداريم، اينكه بخواهيم موسسه‌يي را راه‌اندازي كنيم خودش بحث جدايي دارد. ما به تازگي تنها كاري كه انجام داده‌ايم مطرح كردن اين مشكل در سطح كلان ملي است كه در حال آسيب زدن به جامعه است. خيلي از كساني كه اعتيادهاي تكنولوژيك دارند از طريق مراكز مشاور تشخيص داده مي‌شوند و حتما مشكل ديگري در زندگي آنها به وجود آمده است و بعدا به مشاور مراجعه كرده‌اند. به نظر مي‌رسد كه بايد در ايران منتظر عواقب عجيب اين اعتياد‌ها باشيم، شما كشورهاي چين و ژاپن و امريكا را در نظر بگيريد كه چه هزينه‌هايي براي اين مراكز كرده‌اند تا بتوانند سلامت جامعه خود را تضمين كنند. ايران با بيش از 60درصد مصرف‌كننده اينترنت نياز به چنين موسساتي دارد.