چهار + یک + ایران علیه فرانسه: فرمولی جدید از ژنو

روزنامه استاندارد اتریش نوشت: جامعه ‌ی بین‌المللی بعد از سه روز التهاب و هیجان با تعجب به اطراف خود می‌نگرد و می‌پرسد: «این چه بود؟ در جریان گفت‌وگوهای اتمی در ژنو چه گذشت؟» گرچه تمام مذاکره‌کنندگان و حتی ایرانی‌ها - که این خود به تنهایی نشان می‌دهد خیلی چیزها تغییرکرده است - بعد از پایان گفت‌وگوها هم‌داستان بودند که «هنوز» به پیشرفتی دست نیافته‌اند اما ماجرای غیررسمی، راوی قصه‌ی دیگری است: اگر فرانسه نبود باقی اعضای پنج به اضافه‌ی یک، یعنی آمریکا، انگلیس، روسیه و چین به همراه آلمان، با انجام معامله با ایران به توافق می‌رسیدند. چهار به اضافه‌ی یک به اضافه‌ی ایران علیه فرانسه: فرمولی جدید از ژنو.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir، چه بسا که این حرف خیلی اغراق‌آمیز باشد که درهایی که پشت آن‌ها گفت‌وگو انجام می‌شود بیش از حد معمول چفت و بست دارد و صدا را رد نمی‌کند: اما از یک جمله در حرف‌های جان کری، وزیر خارجه‌ی آمریکا قبل از ترک ژنو تا حدودی ناراحتی می‌بارید. او گفت: «امیدوارم ظرف چند روز آینده در جایی دیگر بفهمند که تلاش‌های انجام یافته در ژنو معقول بوده و واقعا نتیجه‌ای در برداشته است.» این حرف مشخصا خطاب به اسراییل و کشورهای عرب خلیح فارس است که نمایندگی آن‌ها را پاریس بر عهده داشت. یکشنبه جان کری به امارات رفت. یک هیات آمریکایی سعی خواهد کرد که در اسراییل مقام‌های این کشور را متقاعد کند در حالی‌که برعکس، لابی‌گرایی متقابلِ اسراییل در کنگره‌ی آمریکا تقویت می‌شود.

موضع سخت فرانسه در مذاکرات جدید نیست: استدلال پاریس همواره این بوده که بیشترین سخت‌گیریِ ممکن در برابر ایران تنها راه برای جلوگیری از حمله‌ی نظامی به این کشور است. وقتی آمادگی کنونی ایران را برای مصالحه در نظر بگیریم، می‌توان این موضع فرانسه را راه‌بردی کارآمد بدانیم. اما ظاهرا فرانسه منعطف نیست.

حتی در خود اسراییل نیز رد مطلق معامله‌ی احتمالی در ژنو که سبک‌تر کردنِ - برگشت‌پذیر - برخی از تحریم‌ها را پیش‌بینی کرده بود، بدون چون و چرا نیست؛ به ویژه به نظر می‌رسد که به این‌که موضوع‌ چیزی بیشتر از توافق بر سر حرکت‌های آغازین یک بازی طولانی و نفس‌گیر نیست، توجه نمی‌شود. درست این است که این حرکت‌های آغازین مسیر مذاکرات را تعیین می‌کند و بین واقع‌گراها و کسانی که مطالبات حداکثری دارند نیز در مورد این پرسش که نتیجه چه باشد، اختلاف‌های عمیقی وجود دارد. باید یادآوری کرد که ایران در سال ۲۰۰۵ درخواست‌هایی مطرح کرده بود که امروز انصافا خنده‌دار به نظر می‌رسد. آن زمان نیز مذاکره‌کنندگان همه چیز را با هم می‌خواستند اما با دستانی خالی رفتند.

معنای این حرف این نیست که پرسش‌های تندروها موجه نیست اما در مورد رآکتورآب سنگین اراک، موضوع تولید پلوتونویم مطرح است که حتی هنوز آماده نیز نشده است. پرسش این است که چه چیزی بیشتر باعث می‌شود جلوی این رآکتور گرفته شود: انجام ندادنِ معامله در هر حال، راه‌حل نیست.

باید منتظر ماند و دید که آیا امکانی که در ژنو رخ نمود از دست رفته یا بیشتر شده است: حالت دوم کاملا امکان‌پذیر است. ملاقت بعدی دیگر در سطح وزیران نیست؛ این مساله می‌تواند نشانه‌ی از دست دادن شهامت باشد یا نتیجه‌ی درسی از یک ناکامی باشد که وقتی اتفاق افتاد، وزیران خارجه با شتاب به ژنو رفتند تا در یک عکس دسته‌جمعی که احتمال‌اش می‌رفت، حضور داشته باشند؛ همه غیر از مذاکره‌کننده‌ی فرانسوی که آمده بود تا مانع آن شود.