آیا تاریخ در مذاکرات هسته ای ایران تکرار می شود؟

واشنگتن پست نوشت: سه دهه پیش کنگره ایالات متحده به بررسی خواسته های رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر اسرائیل در مورد سیاست های اعمالی در خاورمیانه پرداخت. این مباحث در آن زمان تحت عنوان " ریگان و بگین " معرفی گشت. در این هفته مذاکرات 5+1 با ایران ادامه خواهد یافت و مباحثی که در این خصوص در کنگره مطرح خواهد شد را می توان تحت عنوان "باراک و بنیامین" نام گذاری کرد.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir، علی رغم مخالفت اوباما و اسرائیل، بنیامین نتانیاهو تلاش دارد تا با لابیگری در کنگره به تصویب تحریم های بیشتر علیه ایران و افزایش فشارها بر این کشور بپردازد..

نتانیاهو در روز یکشنبه مدعی شد که ایران تحت فشارهای اقتصادی قرار دارد و تداوم و حتی افزایش فشارها  می تواند به ما در حصول به نتایج مطلوبتر در عرصه دیپلماسی کمک نماید.

با این حال اوباما با این پیش فرض مخالف است. کاخ سفید مدعی است که افزایش فشارها در مقطع حساس کنونی می تواند آزمون دشوار مذاکرات را با مشکل مواجه کند و حکومت ایران را به این نتیجه برساند که طرف مقابل به جای حل مشکل هسته ای بدنبال گزینه تغییر نظام و تسلیم ایران است.  پبش بینی اوباما و هم فکران وی این است که در چنین شرایطی واکنش ایران ترک مذاکرات و ادامه فعالیت های هسته ای خود خواهد بود.

دعاوی مشهور به "ریگان و بگین" در سال 1981 مربوط به تصویب طرح فروش هواپیماهای جاسوسی، دارای سیستم هشدار دهنده و کنترل زودهنگام(AWAC)   به عربستان سعودی در کنگره بود. در حال حاضر عربستان به شکل دو- فاکتو متحد اسرائیل علیه ایران است، اما در آن زمان در دشمنی جدی با اسرائیل به سر می برد. در آن زمان نخست وزیر اسرائیل، مناخیم بگین تلاش نمود فروش هواپیما به عربستان را علی رغم تلاش های ریگان ممنوع نماید، اگر چه در نهایت ریگان برنده میدان شد و فروش این هواپیماها به عربستان ادامه یافت.

 فرآیند مذاکره با ایران در طی هفته جاری و در طی روزهای چهار شنبه و پنج شنبه با حضور نمایندگان گروه 5+1 متشکل از اعضای دائم شورای امنیت ملی و آلمان از سر گرفته خواهد شد.

مهم ترین مسئله ای که در دور جدید مذاکرات می تواند مساله ساز شود، اصرار ایران بر شناسایی حق غنی سازی خود جهت مصارف صلح آمیز است. برخی دیگر از کشورهای عضو NPT نیز تا کنون ادعاهای مشابهی را مطرح نموده اند.  ایالات متحده معتقد است که بر اساس  معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای تایید چنین حقی مشروع نمی باشد. با این حال مذاکره کنندگان به دنبال روشی هستند که بتوان به ایران در صورت حصول به توافقی جامع، جهت رفع هرگونه نگرانی نسبت به انحراف برنامه اتمی آن به سمت کاربرد نظامی اجازه غنی سازی محدود اورانیوم را بدهد.

دیپلمات ها در اکثر مواقع موارد حساس این چنینی را با زبانی مبهم و دو پهلو بیان می کنند، به گونه ای که هر طرف می تواند توافق را به شکلی که مورد نظر دارد، تفسیر نماید.  در بعضی از مواقع دیپلمات ها در حاشیه توافق اصلی متمم هایی برای اطمینان بخشی به طرف مقابل امضا می نمایند. اما در این مورد خاص مقامات ایالات متحده معتقدند که در خصوص موضوع غنی سازی ایران باید با وضوح و بدون لکنت سخن گفت. توافق باید به اندازه کافی از صراحت و شفافیت برخوردار باشد، به گونه ای که هر دو طرف پس از بازگشت به کشور خود بتوانند آن را به افکار عمومی خود ارائه نمایند.

این موضوع از اهمیت نمادین فزاینده ای برای اسرائیل و همچنین برای ایران برخوردار است. اسرائیل  اساسا به دنبال رفع هرگونه احتمال ممکن در انحراف برنامه هسته ای ایران به سمت تسلیحات هسته ای است. این مهم در صورت تعلیق کامل هرگونه فعالیت غنی سازی محقق می گردد.

مذاکره کنندگان آمریکایی معتقدند که تاریخ ثابت کرده است که استفاده از راهبرد فشار برای تسلیم در مقابل طرف ایرانی جوابگو نمی باشد. در سال 2003 و در زمانی که حسن روحانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ریاست مذاکرات هسته ای را به عهده داشت، امتیازاتی را جهت محدود نمودن برنامه هسته ای خود به طرف غربی پیشنهاد نمود. در آن زمان ایران حدود 164 سانتریفیوژ در دست داشت. اما اسرائیل و ایالات متحده با رد توافق و پیشنهادات مذکور، تصمیم به تشدید فشارها گرفتند. در حال حاضر ایران 19000 سانتریفیوژ در دست دارد.

در حال حاضر نیز مقامات ایالات متحده بیم تکرار این تجربه در صورت تاکید بیشتر نتانیاهو بر افزایش فشارها تا رسیدن به نتیجه ایده آل، یعنی تعلیق کلیه فعالیت های هسته ای ایران دارند.

نکته جالب توجه آنکه بازیگر اصلی در مباحث سال 1981( و همچنین فردی که عبارت ریگان و بیگن را مطرح نمود) شاهزاده عربستان سعودی بندر بن سلطان، دیپلمات وقت عربستان در واشنگتن و وزیر کنونی وزارت اطلاعات عربستان بود.

رفتار متغیر بندر در طی چند ماه اخیر، مقامات آمریکایی را خشمگین نموده است و این امر منجر به نزدیکی سیاست ایالات متحده به مواضع کشورهای خلیج فارس در مورد مصر و سوریه و خنثی نمودن دسیسه های بندر بن سلطان گردیده است.

 در خصوص مصر، وزارت امور خارجه آمریکا تصمیم دارد تیمی را برای کار کردن با عربستان و امارات متحده جهت کسب کمک های مالی و سیاسی برای کمک به مصر در گذار به دموکراسی به منطقه خلیج فارس بپردازد. در مورد سوریه نیز ایالات متحده به دنبال بررسی امکان ایجاد "منطقه امن" درون کشور سوریه جهت گسترش کمک های بشردوستانه است. تحقق این طرح می تواند به نفع نیروهای معارض و همچنین شهروندان سوری در طول زمستان سهمگین پیش روی باشد.