پوتین و ترامپ به جایی نمیرسند
هفتههاست که کرملين و کاخ سفيد دور شايعات امکان ملاقات دونالد ترامپ و ولاديمير پوتين ميرقصند. هر دو رهبر در تاريخ هفتم و هشتم جولاي در هامبورگ و براي اجلاس گروه 20 حضور دارند. روسيه پوتين براي ترامپ که با تحقيقات افبيآي و کنگره درباره دخالتهاي مسکو در انتخابات رياستجمهوري و توطئه احتمالي در کمپين انتخاباتي او محاصره شده است، مانند راديواکتيو است. ترامپ، کمپين او و مقامات روسي، هرگونه توافقي بين خود را رد کردهاند اما در آمريکا هنوز معترضان بسياري هستند که حرفهاي آنها را باور نميکنند اما نشستن در کنار پوتين و حتي دستدادن با او ميتواند در منظر عمومي همچون ميدان مين باشد. تنها عکسهايي را به خاطر بياوريد که ترامپ خندان را در کنار وزير امورخارجه روسيه، سرگئي لاوروف و سرگئي کييزاک، سفير روسيه در دفتر بيضيشکل، نشان ميداد. پوتين به نظر دودلي ترامپ را درک ميکند. او ايالاتمتحده را مبتلا به «اسکيزوفرني سياسي» توصيف ميکند؛ عاملي که مانع ميشود ترامپ بهبود روابط ميان دو کشور را آغاز کند.
آندري کورتونوف، مديرکل امور بينالملل روسيه دراينباره ميگويد آنچه او از کرميلين شنيده، اين است: «ما پيچيدگي اين وضعيت سياسي را درک ميکنيم. ما عجلهاي نداريم و ميتوانيم صبر کنيم تا آبها از آسياب بيفتد.»
در مقابل و در عرصه داخلي هر کاري که ترامپ انجام دهد، توسط مخالفان داخلي عليه او استفاده ميشود؛ بنابراين کرملين بهدنبال توافق يا جلسهاي نيست زيرا «ممکن است ترامپ را در وضعيت غيرمعمولتر از حالت کنوني قرار دهد.» بااينحال، هنوز پوتين چيزهايي از ترامپ ميخواهد و مشکلات با ايالاتمتحده در حال افزايش است.
يک ملاقات تمام مشکلات را حل نميکند
در سوريه، خلبانان روسي و آمريکايي ميتوانند برخوردي مستقيم را با يکديگر تجربه کنند. در اوکراين مبارزه همچنان ادامه دارد. در مورد کنترل سلاح تنها موضوع قطعي اين است که هر دو کشور ميخواهند از پيمان نيروهاي هستهاي ميانرده خارج شوند و اجازه دهند قراردادي جديد شروع شود. مسکو هنوز از تصميم رئيسجمهوري باراک اوباما در سال گذشته براي اخراج 35 ديپلمات روسي که آمريکاييها به آنها مشکوک بودند، شاکي است. مقامات آمريکايي معتقد بودند که مسکو از آنها براي به دست آوردن اطلاعات استفاده ميکند، براي همين اين ديپلماتها را متهم به جاسوسي و دخالت در امور داخلي ايالاتمتحده درزمینه برآوردهکردن خواستههاي کرملين ميکردند.
پوتين در آن زمان تصميم گرفت تا اقدامي تلاقيجويانه انجام ندهد اما وزارت امورخارجه روسيه اکنون هشدار ميدهد که ممکن است اقدامي متقابل در کار باشد. روز پنجشنبه ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت امورخارجه روسيه به خبرنگاران گفت: «بهتر است بلافاصله اموال خود را از آمريکا بازگردانيم زيرا روسيه حق دارد نسبت به حرکت مقامات آمريکايي واکنش متقابل نشان دهد. من ميخواهم تأييد کنم که اقدامات تلافيجويانه آثاري درپي خواهد داشت.»
دولت ترامپ هنوز مجموعهاي گسترده از ارتباطات مجدد با روسيه را ايجاد نکرده است. ايندست ارتباطات پس از آنکه کريمه از دست اوکراين خارج شد و در اختيار روسيه قرار گرفت، به کلي خاموش شد. بااينحال، هيچکس در کريمه دچار اين توهم نيست که ملاقاتهاي سطحبالا ميان ترامپ و مقامات روسيه، مشکلات را حل خواهد کرد.
ديميتري سوسلوف از دانشگاه عالي اقتصاد مسکو به سيانان گفت: «پوتين مايل است تعهداتي از جانب ترامپ پذيرفته شود و ترامپ مايل است که از وخيمترشدن روابط جلوگيري کند اما تعهدات شفاهي حداکثر چيزي است که ما امروز توانستهايم از دولت ترامپ در دست داشته باشيم.» کرملين ممکن است «حرکتي نمادين» از جانب ترامپ در راستاي عاديسازي روابط ديده باشد و از نظر سوسلوف اين ميتواند براي پوتين کافي باشد.
سوسلوف گفت: «پوتين ميتواند در انتظار ديداري خانگي باشد، حتي اگر اين تنها ديداري نمادين باشد. زيرا براي او لازم است تا نشان دهد، روسيه ايزوله نيست. ايالاتمتحده به نوعي براي روسيه احترام قائل است و براي شروع همکاري با مسکو آماده است.» در ماه نوامبر شهروندان روسيه اميدوار بودند که انتخاب دونالد ترامپ تغييراتي ايجاد کند اما اين اميد براي چند ماه پيش بود و حالا به چيزي بيشتر از آن نياز است. سوسلوف اضافه کرد: «من فکر نميکنم عموم مردم درحالحاضر انتظار پيشرفتي واقعي را بکشند. آنها درحالحاضر منتظرند که تغييراتي ايجاد شود تا از اين حالت خصمانه خارج شويم و فکر نميکنم که کسي انتظار حرکتي سريع و آسان را داشته باشد.»
هرچيزي جز يک شکست کامل، موفقيت محسوب ميشود
در پشت صحنه، چانهزنيهاي ديپلماتيک سختي در جريان است. 21 ژوئن جلسهاي برنامهريزيشده بين سرگئي ريابکوف، معاون وزير امورخارجه روسيه و همتاي آمريکايي او، تام شانون، لغو شد. انتظار ميرفت که در اين جلسه تلاش شود روي برخي عوامل مضر در روابط مسکو و واشنگتن کار شود. روسيه به تحريمهاي جديدي اشاره دارد که واشنگتن برقرار کرده و توسط دولت ترامپ اعمال شده است.
بااينحال، سوسلوف معتقد است که مقدمات نشست پوتين و ترامپ فراهم شده اما هنگامي که اين ملاقات صورت بگيرد، دو رئيسجمهوري تنها خطوطي را دنبال ميکنند که در دستور کار قرار گرفته باشد و هيچگونه جزئياتي توسط مقامات ارشد منتشر نخواهد شد. «نگهداشتن وضعيت امروز و جلوگيري از عمومي شدن آن، تنها راهي است که با اين محيط سياسي بسيار ناراحت در ايالاتمتحده کنار بياييم.» آندري کورتونوف از شوراي حقوق بينالملل روسيه انتظارات زيادي ندارد: «من فکر ميکنم هر چيزي جز يک شکست، موفقيت محسوب خواهد شد.» بنابراين در اين ملاقات، درباره عکسها چه گفته خواهد شد؟ آيا پوتين و ترامپ وقتي دست يکديگر را ميفشارند، لبخند خواهند زد؟ آيا حسي خوشايند بين آنها وجود خواهد داشت؟ نه احتمالا اما با اين دو رهبر غيرقابل پيشبيني، هر چيزي امکانپذير است.