پنج دروغی که نیکی هیلی به تازگی درباره توافق ایران گفت

هافینگتون پست نوشت: نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد، در محل «مؤسسه امریکن اینترپرایز»، اتاق فکری در واشنگتن که متخصصان آن به توجیه جنگ ویرانگر با عراق کمک کردند، به استدلال در توجیه اقدام ترامپ به بر هم زدن توافقی که به طور مؤثری مانع از مجهز شدن ایران به سلاح هسته ای و جنگ با این کشور شد، پرداخت.

به گزارش تیک، هیلی در انجام چنین کاری برای ارائه تصویری از ایران به عنوان کشوری که در تعهدات خود در توافق هسته ای فریبکاری می کند و موجب وحشت جهان می شود، به دروغ، تحریف و مبهم گویی متوسل شد. برای این که آمریکا یک بار دیگر اشتباهاتی را که به جنگ این کشور با عراق انجامید، تکرار نکند، شایسته است به چند مورد از این دروغ ها پاسخ داده شود:

«در یک سال و نیم گذشته، ایران در موارد متعددی توافق را نقض کرده است.»

«آژانس بین المللی انرژی اتمی» در هشتمین گزارش خود پس از اجرایی شدن «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام)، یک بار دیگر تصریح کرد که ایران به تعهدات خود در توافق هسته ای تا هفته گذشته پایبند بوده است. با وجود این، هیلی به اشتباه تأکید کرد که از زمانی که توافق هسته ای اجرایی شده است، «موارد متعددی از نقض [توافق]» از سوی ایران کشف شده است.

شواهد وی بیشتر روی فراتر رفتن ایران از «محدوده [مشخص شده]» در زمینه آب سنگین در دو مورد در سال ٢٠١٦ میلادی متمرکز بود. متأسفانه برای اتهامات وی، "برجام" محدودیت سختی در این زمینه قائل نشده است (بر اساس "برجام" ایران آب سنگین مازاد خود را صادر می کند و نیاز این کشور ١٣٠ تن برآورد شده است). بنابراین در زمینه آب سنگین هیچ تخلفی صورت نگرفته است و ایران همچنان به مفاد "برجام" (از جمله، به طور قابل ملاحظه ای در زمینه غنی سازی اورانیوم و دسترسی بازرسان) پایبند است.

«صدها مرکز اعلام نشده وجود دارد که فعالیت های مشکوکی داشته اند و آن ها [یعنی "آژانس بین المللی انرژی هسته ای"] از این مراکز بازدید نکرده است.»

در بخش پرسش و پاسخ مراسم، هیلی تصریح کرد که نه یک یا دو مرکز مشکوک که صدها مورد از این دست مراکز وجود دارد که آژانس به آن ها دسترسی ندارد ! بی تردید جامعه اطلاعاتی آمریکا در تلاش برای کشف هر گونه فعالیت هسته ای پنهان ایران، به احتمال زیاد ده ها، اگر نگوییم صدها، مرکز غیر هسته ای را زیر نظر دارد. با وجود این ژنرال پل سلوا، نایب رئیس «ستاد مشترک ارتش آمریکا » در ماه ژوئیه اعلام کرد «بر اساس شواهدی که از سوی جامعه اطلاعاتی ارائه شده است، به نظر می رسد ایران به قواعدی که در "برجام" تعیین شده، پایبند است.» بنابراین، هیچ نشانه ای دال بر فریبکاری ایران وجود ندارد و نیازی نیست که "آژانس" آن طور که هیلی پیشنهاد می کند، به صدها مرکز "مشکوک" وارد شود.

اگر مدارک محکمی وجود دارد که نشان می دهد در تعداد اندکی از آن مراکز مشکوکی که هیلی نقل کرد، فعالیت هسته ای پنهان انجام می شود، آمریکا می تواند مدارک خود را برای چنین شک و تردید هایی به "آژانس" ارائه دهد و به آن ها برای بازرسی از این مراکز فشار بیاورد. اما این انتقاد مطرح است که هیلی از انجام چنین کاری در نشست ماه گذشته خود با "آژانس بین المللی انرژی اتمی" سر باز زد. به گفته یکی از مقامات آمریکایی، «هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد، از "آژانس" بازررسی از هیچ مرکز مشخصی را درخواست نکرده و هیچ اطلاعات تازه ای را در اختیار "آژانس" قرار نداده است.»

«رهبران ایران ... به طور علنی اعلام کرده اند که اجازه بازررسی از مراکز نظامی خود را به "آژانس" نمی دهند. اگر بازرسان اجازه نداشته باشند از هر جایی که باید بازدید شود، بازدید کنند، چطور می توانیم بدانیم ایران به توافق پایبند است؟»

با این که اگر ایران آن دسته از درخواست های "آژانس" را که بر اساس توافق مجاز باشد، رد کنند، نگران کننده است؛ اما "آژانس" به تازگی دلیلی برای درخواست بازررسی از هیچ یک از مراکز غیر هسته ای نداشته است. همچنین، بر اساس گزارش ها، هیلی حتی از ارائه مدارکی به "آژانس" که نشان دهد باید به مرکز یا مراکزی (نظامی یا غیر نظامی) که مشکوک باشد، دسترسی داشته باشد، خودداری کرده است. بنابراین می توان به این نتیجه منطقی رسید که اظهارات هیلی بر نگرانی های موجهی مبتنی نیست؛ بلکه در راستای حمله به توافقی است که رئیس او می خواهد آن را بر هم بزند.

در واقع، گزارش ابتدایی درباره فشار آمریکا برای بازدید از مراکز نظامی نشان می دهد این فشار ها توجیهی برای ترامپ است که از تأیید توافق هسته ای خودداری کند. در نتیجه، زمانی که اظهارات ایرانی ها را درباره اجازه بازرسی از مراکز نظامی ایران را در نظر بگیریم، شواهد زیادی را به دست می آوریم که نشان می دهند دولت ترامپ سرگرم بحران سازی برای کنار رفتن از توافق است.

علاوه بر این، دلایل اندکی وجود دارد که اظهارات ایرانی ها را در پاسخ به اظهارات هیلی، تغییر ناپذیر تلقی کنیم. ایران نیز بیانیه های تهدید آمیزی درباره بازرسی از مراکز نظامی در جریان مذاکرات سال ٢٠١٥ صادر کرد؛ اما در نهایت به یوکیا آمانو، مدیر کل «آژانس بین المللی انرژی اتمی» اجازه داد به مرکز نظامی پارچین وارد شود و همچنین پس از مدتی در همان سال، به آژانس اجازه داد از آن مرکز نمونه برداری کند.

«توافقی که اوباما به آن دست یافت، قرار نبود فقط موضوع جنگ افزار های هسته ای را شامل شود. قرار بود این توافق راهی برای گشایش ارتباطات با ایران و استقبال از این کشور در بازگشت به جامعه بین المللی باشد.»

از آن جا که دولت اوباما به شکلی نامطلوب خطوط کلی مذاکرات را تعیین کرد، توافق هسته ای به حوزه هسته ای محدود شد. در "برجام" هیچ ضمیمه ای وجود ندارد که آمریکا و ایران را به حل دیگر اختلافات خود در عراق، سوریه یا یمن و یا متعهد کردن ایران به پایبندی به حقوق بشر بین المللی یا تغییر به سوی دمکراسی واقعی هدایت کند. دولت اوباما امیدوار بود که "برجام" بتواند اعتماد لازم را به وجود آورد تا آمریکا و ایران بتوانند مسائل دیگر خارج از حوزه هسته ای را احتمالاً حل کنند. اما چنین امید هایی بر تعامل خارج از محدوده های "برجام" مبتنی بود. "برجام" تهدید شماره یک امنیت ملی که از سوی ایران ایجاد شده بود، یعنی احتمال ساخت بمب هسته ای در این کشور، را رفع کرد. در مقابل هیلی فقط بر سیاه نمایی توافق تأکید دارد.

«ما باید از بحث و تبادل نظر بر سر این که "برجام" با منافع امنیت ملی آمریکا سازگار است یا خیر، استقبال کنیم. دولت پیشین توافق را به شیوه ای تنظیم کرد که ما از چنین بحث های صادقانه و جدی محروم شویم.»

کنگره آمریکا برای بررسی مذاکرات دولت اوباما با ایران ، ده ها جلسه استماع را در آن چند سال برگزار کرد و در میانه مذاکرات قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن به کنگره ٦٠ روز زمان داده شد تا توافق را بررسی کند و در آن ٦٠ روز اوباما نمی توانست تحریم ها را به حالت تعلیق درآورد. کنگره وارد بحث و جدل های داغی شد و مخالفان توافق ده ها میلیون دلار را برای فشار بر اعضای کنگره برای دادن رأی مخالف به این توافق هزینه کردند. هیچ نماینده جمهوری خواهی با وجود نبودن گزینه مطلوب دیگری، از توافق حمایت نکرد و تعداد نمایندگان دمکراتی که از توافق حمایت کردند آن قدر بود که توانستند مانع از تصویب مصوباتی شوند که موجب می شد "برجام" در همان ابتدا، به هم بخورد.

اگر اوضاع طبق خواست هیلی پیش برود، بحث های شدید حزبی سرنوشت توافق هسته ای را رقم خواهد زد؛ فقط این بار، کسی برای اطاله کلام و جلوگیری از رای گیری در مهلت تعیین شده اقدام نخواهد کرد. اگر ترامپ از تأیید خودداری کند، حتی اگر ایران به توافق پایبند بماند، کنگره می تواند تحریم را بررسی و تصویب کند که توافق را بر اساس روال تسریع شده و به لطف شرایط کمتر مورد توجه قرار گرفته در «قانون بررسی توافق هسته ای ایران» تحریم هایی را تصویب کند که توافق را بر هم می زنند. ترامپ می تواند از زیر بار مسؤولیت شانه خالی کند و موضوع را به کنگره واگذار کند و اگر هر یک از نمایندگان کنگره رأی بدهند به همان صورتی که در سال ٢٠١٥ رأی دادند، توافق فسخ خواهد شد.