تله روسیه برای ایران

تخمین زدن و ارزیابی اینکه سرانجام از دل تحولات و بحران های منطقه کدام کشور، جریان و گروه پیروز و یا دست کم قدرتمند تر از سایرین بیرون خواهد آمد، مسئله بسیار مهمی برای قدرت های جهانی است.

محمدرضا نوروزپور در ادامه یادداشت خود در وبلاگ خبرآنلاین نوشت: تحلیلگران سیاسی، نظامی و امنیتی، چه در شرق و چه در غرب در حال بررسی دقیق تحولات منطقه و بالا و پایین کردن احتمالات و ارزیابی وضعیت همه بازیگران هستند تا در لحظه مناسب خود را با پیروز میدان تعریف کرده تا سهم آنها از کیک پیروزی محفوظ بماند.

افزایش تقاضا از سوی غرب بر ای نزدیکی به ایران و افزون شدن تلاش‌های روسیه برای یارگیری بیشتر جریان‌های شیعی و مرزبندی جدید این کشور با تروریسم سلفی-تکفیری و تهدیداتی که اخیرا نسبت به عربستان سعودی مطرح کرده، همگی مبین این تلقی است که حتی همین حالا و خصوصا پس از فروکش کردن بحران، شیعیان جایگاه مهمتر و برجسته‌تری نسبت به گذشته در آرایش سیاسی و جغرافیایی منطقه خواهند داشت.

مقاله روز پنجشنبه پایگاه اینترنتی روسی زبان ایران رو مبنی بر اینکه ایجاد هلال شیعه، واقعیت جدید خاورمیانه است نشان می‌دهد که این ادعا تا اندازه زیادی درست است و روسیه به این موضوع توجه ویژه‌ای دارد.

بخش‌هایی از مقاله که به تشریح سیر تاریخی حوادث از جمله حمله آمریکا به عراق و افغانستان و نیز وقوع بهار عربی و از بین رفتن یکی دیگر از حکام سنی ضد ایرانی منطقه یعنی حسنی مبارک انجامیده تکرار مکررات است که ماحصل همه آنها کمک به افزایش نقش و قدرت ایران در منطقه و تضعیف بلوک سنی در برابر ایران شیعی بوده است. اما بخش‌هایی از این مقاله که ناظر به استنتاج از ما وقع و توصیه به مقامات روسیه برای بهره‌گیری از شرایط موجود است، بسیار حائز اهمیت است.

در بخشی از قسمت پایانی این مقاله آمده است : از قرار معلوم «هلال شیعه» واقعیت تازه‌ای در خاورمیانه است و در چنین شرایطی برای روسیه ارزیابی سریع و صحیح این عامل جدید و نشان دادن واکنش مقتضی به آن اهمیت بسیار زیادی دارد. با توجه به شواهد موجود روابط شراکتی با سه کشور اصلی هلال شیعه ( ایران، عراق و سوریه) به مراتب بهتر از همکاری با کشورهایی مانند مصر که فقط به وام‌ها و کمک‌های مسکو نیازمند است، منافع روسیه را در خاورمیانه تامین می‌کنند.

ولادیمیر الکسیف نویسنده این مقاله در ادامه به صراحت تلاش برای هرگونه مصالحه و ایجاد درک متقابل بین روسیه و سایر کشورهای عربی و جریان‌های غیر شیعی در منطقه را بی‌ارزش توصیف کرده و می‌نویسد: در بی‌ارزش بودن این تلاش‌ها همین بس که آنها یا مانند قبل، طرفدار غرب باقی می‌مانند، یا در آنها نیروهایی مانند اخوان‌المسلمین و سایر گروهک‌های اسلام‌گرا به قدرت می‌رسند که منافع روسیه را لحاظ نمی‌کنند.

این مقاله در ادامه تلاش برای کسب منافع مالی و اقتصادی از محل ایجاد رابطه با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را هم بیهوده دانسته و دلیل آن را به صورت کاملا بین تصویر کرده است: رژیم‌های عرب به ویژه عربستان و قطر وهابی بر اساس ایدئولوژی خود برخورد بسیار خصمانه‌ای با روسیه دارند و نخبگان فاسد آنها به طور علنی با آمریکا و غرب در ارتباط هستند و علاوه بر این، از گروه‌های رادیکال اسلام‌گرا درخاک روسیه حمایت می‌کنند و کمک‌های مالی در اختیار گروه‌های سلفی و وهابی و تروریست‌ها قرار می‌دهند.

نویسنده در اینجا به نکته ای اشاره کرده که اندکی نگران کننده است. وقتی از «حمایت کشورهای عربی از رادیکال های اسلامگرا در خاک روسیه» سخن می گوید و پس از آن تاکید می کند که «مبنای ایجاد روابط نزدیک تر با هلال شیعه از همین حالا وجود دارد» و «مسکو با کمک این اتحاد، فرصتهای بیشتری» در اختیار دارد، باید مراقب بود، که شیعیان به سرباز پیاده روسیه برای نابودی دشمنانان آنها تبدیل نشوند.

به نظر می‌رسد روسیه براساس ارزیابی‌های خود به این نتیجه رسیده است که شیعیان قدرت برتر آینده این منطقه هستند و قصد دارد مراودات سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را با آنها توسعه دهد. تا اینجا همه چیز مفهوم و منطقی است اما در عین حال به نظر می‌رسد روس‌ها نیت دیگری نیز در سر دارند و آن اینکه در بحران منطقه‌ای موجود، بنیادگرایی سنی را که به زعم آنها ضدتمدن بشری است و درضمن ضررها و خسارات زیادی به روسیه در گذشته وارد کرده است را با استفاده از نیروی عظیم شیعه، نابود یا تا حد ممکن مهار کنند.

روس‌ها ممکن است در این راه آمریکایی‌ها را نیز با خود همراه کرده باشند اما ایران به عنوان اصلی‌ترین و بزرگترین کشور شیعه منطقه باید مراقب این توطئه باشد و حتی اجازه ندهد مبارزه با تروریسم سلفی و تکفیری نیز صرفا به اسم شیعه تمام شود. ایران باید به گونه‌ای رفتار کند که اولا، نه روسیه و نه آمریکا چنین اجازه‌ای به خود ندهند که برای مبارزه با تروریسم منشعب از بنیادگرایی خانمان برانداز سلفی-تکفیری از منابع انسانی و مالی شیعیان و ایران استفاده کنند و ثانیا به گونه‌ای عمل کند تا همه گروه‌ها و جریان‌های اسلامی واقعی منطقه اعم از شیعه و سنی در گرویدن به این مبارزه، احساس تکلیف و مسئولیت کنند، در غیر اینصورت تبلیغات سعودی‌ها مبنی‌بر اینکه ایران شیعی، در دشمنی با مسلمانان و کشورهای عرب سنی با روسیه و آمریکا متحد شده است در افکار عمومی آنها کارگر خواهد افتاد.