بالا گرفتن دعوای آنکارا و واشنگتن در مورد کردها

رییس‌جمهور امریکا می‌گوید با انتشار یک پیام در فضای مجازی که به نظر می‌رسد، محتوای آن با اعضای کابینه‌اش به ویژه وزیر امور خارجه هماهنگ نشده است، گفت که در صورت حمله ترکیه به کردهای متحد امریکا «اقتصاد ترکیه را نابود کند»، تهدیدی که با واکنش تند مقام‌های ترکیه مواجه شده است.

همزمان وزیر خارجه امریکا که دو روز پیش با همتای ترکیه‌ای خود در مورد برنامه امریکا در مورد خروج نظامیان این کشور از سوریه تلفنی گفت‌وگو کرده‌ بود، در مورد تهدید رییس‌جمهور کشورش اظهار بی‌اطلاعی کرده و تهدید به «نابودی اقتصاد ترکیه» را مشابه «تحریم و این چیزها» توصیف کرده است. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه با انتقاد از اظهارنظر توییتری ترامپ گفته است: «متحدان استراتژیک نباید از طریق شبکه‌های اجتماعی با هم حرف بزنند.» به نوشته رویترز، صبح دوشنبه و بعد از اظهارنظر ترامپ در مورد «نابودی اقتصادی ترکیه» نرخ برابری لیر ترکیه با دلار امریکا نزدیک به یک و نیم درصد سقوط کرد.

به نوشته این خبرگزاری بریتانیایی، هر دلار امریکا در بازارهای ارزی ترکیه با نرخ 5/5 لیر معامله می‌شود. مایک پمپئو، بعد از گفت‌وگوی تلفنی‌اش با وزیر خارجه ترکیه گفته ‌بود به رسیدن یک توافق با ترکیه در مورد آینده کردها در سوریه «خوش‌بین» است، اما اظهارنظر غافلگیر‌کننده ترامپ که بامداد دوشنبه به وقت تهران منتشر شد، نشان از بن‌بست در مذاکرات دو کشور دارد.

با شکست مذاکرات میان امریکا و ترکیه در مورد سرنوشت نیروهای شبه‌نظامی کرد در شمال سوریه، آنکارا هم به فهرست کشورهایی اضافه شد که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا آنها را به نابودی اقتصادی و تحریم تهدید می‌کند. دونالد ترامپ یکشنبه شب در حساب کاربری شبکه اجتماعی توییتر خود نوشت: «اگر ترکیه به کردها حمله کند به لحاظ اقتصادی آنها را نابود می‌کنیم. باید یک نوار حائل 20 مایلی ایجاد شود، برای هر دو طرف؛ نمی‌خواهم که کردها هم ترکیه را تحریک کنند.»

موضوع نوار حائل در مرزهای سوریه و ترکیه اولین‌بار است که از سوی یک مقام امریکایی مطرح می‌شود، جزییاتی از این پیشنهاد دونالد ترامپ که به صورت اختصاصی توسط او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، خبری نشده است و معلوم نیست آیا چنین پیشنهادی با طرف ترک مطرح شده است یا اینکه نظر شخصی دونالد ترامپ است. اظهارات دونالد ترامپ در شرایطی بیان می‌شود که هفته پیش، رییس‌جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان، حاضر نشد جان بولتون، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ که برای توضیحات در مورد خروج نظامیان امریکا به آنکارا سفر کرده ‌بود را به حضور بپذیرد.

وزیر خارجه ایالات متحده امریکا که برای توضیح تصمیم امریکا به خروج از خاک سوریه به 9 کشور عربی منطقه آسیای غربی سفر کرده است، در برابر خبرنگاران حاضر به توضیح بیشتر در مورد سخنان ترامپ نشد و گفت: «باید از خود رییس‌جمهور سوال کنید.» پمپئو که برای گفت‌وگو با مقام‌های عربستان سعودی در ریاض به سر می‌برد در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد سرنوشت فرمان دونالد ترامپ درباره خروج نیروهای امریکایی از خاک سوریه گفت: «تصور نمی‌کنم هیچ تغییری در برنامه خروج 2000 یونیفورم‌پوش امریکایی از سوریه ایجاد شده‌ باشد.» دیپلمات ارشد امریکایی در مورد ماهیت اظهارنظر ترامپ در مورد «نابود کردن اقتصاد ترکیه» گفت: «ما علیه خیلی جاها تحریم‌های اقتصادی اعمال کرده‌ایم، احتمالا منظور او هم همین چیزها بوده است، باید از خودش بپرسید.» او در مورد پیشنهاد توییتری رییسش در مورد ایجاد منطقه حائل در خاک سوریه هم در برابر خبرنگاران دست خالی بود و گفت: «اگر بتوانیم یک سازوکار امنیتی و سرزمینی درست پیدا کنیم، برای همه در منطقه خوب است.»

امریکا همکاری با تروریست‌ها را متوقف کند
ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه بلافاصله بعد از اظهارنظر رییس‌جمهور امریکا، او را به همکاری و اتحاد با تروریست‌ها متهم کرد و در حساب کاربری توییتر خود دونالد ترامپ را خطاب قرار داد و نوشت: «این یک اشتباه مهلک است که کردهای سوریه را با PKK یک کاسه می‌کنید، با گروهی که در فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده قرار دارد و شاخه آن در سوریه نیروهای دموکراتیک سوریه/یگان‌های مدافع خلق نام دارد. تروریست‌ها نمی‌توانند متحدان و شرکای شما باشند. ترکیه انتظار دارد که ایالات متحده امریکا به اتحاد استرتژیک میان دو کشور احترام بگذارد و اجازه ندهد، این رابطه در سایه تبلیغات تروریست‌ها قرار بگیرد.»

از تحریم‌های ترامپ نمی‌ترسیم
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هم که در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه لوکزامبورگ در برابر خبرنگاران صحبت می‌کرد، تصریح کرد: «ترکیه از تهدیدهای ترامپ نمی‌ترسد.» این مقام ترکیه تاکید کرد چه امریکا از سوریه برود و چه نرود، تغییری در برنامه ترکیه برای حمله به شمال این کشور ایجاد نخواهد شد. به گفته چاووش اوغلو «اگر برنامه عقب‌نشینی با بهانه مسخره قتل عام کردها توسط ترکیه متوقف شود که بهانه‌ای موهوم است، ما باز هم به اجرای برنامه عملیاتی خود ادامه خواهیم داد.»

وی تاکید کرد: «ترکیه با ایجاد یک منطقه حائل مشکلی ندارد، اما شرکای استراتژیک و متحدان نباید از طریق شبکه‌های اجتماعی با هم حرف بزنند.» این دیپلمات ترکیه گفت: «با تهدید اقتصادی ترکیه هیچ چیز نصیب کسی نمی‌شود. کاری که باید کرد، این است که باید با هم گفت‌وگو کنیم تا ببینیم چه راهکاری وجود دارد و این مساله چگونه قابل حل است.» فخرالدین آلتون، مدیر ارتباطات ریاست‌جمهوری ترکیه هم در واکنش به سخنان ترامپ گفته است: «ترکیه حامی کردهاست، نه دشمن آنان. کشور ما قاطعانه به نبرد با تروریسم ادامه می‌دهد. ترور، ترور است و باید ریشه‌های آن خشکانده شود، این دقیقا همان کاری است که ترکیه در خاک سوریه انجام می‌دهد.»

تحریم‌های ترکیه

ترکیه و ایالات متحده امریکا هر دو از اعضای پیمان امنیتی-نظامی ناتو محسوب می‌شوند و دو پایتخت یکدیگر را متحد استرتژیک می‌خوانند. اما اختلاف‌نظرها میان آنکارا و واشنگتن طی دو سال گذشته به صورت پیوسته ادامه پیدا کرده است تا جایی که کار به تحریم دو مقام ارشد ترکیه توسط امریکا رسید. کاخ سفید، تابستان امسال دو مقام ارشد ترکیه را به دلیل آنچه «مشارکت در حبس کشیش اندرو برانسون» عنوان کرده‌ بود، تحریم کرد. هر چند نهایتا این کشیش تبعه امریکا از حبس آزاد شد و به امریکا برگشت، اما تحریم‌های اعمال شده علیه مقام‌های ترکیه برداشته ‌نشد. امریکایی‌ها در عین حال قراردادهای نظامی فروش جنگنده‌های مدرن به ترکیه را نیز به دلیل قرارداد ترکیه با روسیه برای خرید سامانه‌های ضد هوایی مدرن اس-400 به حالت تعلیق درآورده‌اند. اختلافات میان دو کشور از ابتدای سال جاری باعث سقوط شدید ارزش برابری لیر ترکیه شد، اما دولت ترکیه در ماه‌های اخیر توانسته ‌بود این بحران را کنترل کند. معلوم نیست که تهدید جدید رییس‌جمهور امریکا به «نابودی اقتصاد ترکیه» تا چه اندازه بر روابط دو کشور تاثیر بگذارد و آیا بحران سقوط ارزش پول ملی ترکیه دوباره از سر گرفته می‌شود یا نه.

*اعتماد