انگیزهای مسکو- تهران برای ارتقاء و گسترش روابط دوجانبه چیست؟

«حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران در سخنانی در گفت‌وگوی اخیر تلویزیونی‌اش درباره سیاست خارجی دولت یازدهم تاکید کرد که پویایی جدیدی در روابط ایران و روسیه به وجود خواهد آمد.

به گزارش تیک، سایت المانیتور در گزارشی به بررسی روابط ایران و روسیه و انگیزه های موجود در طرفین برای ارتقاء و پیشبرد روابط پرداخته است که در ادامه می خوانید:

هیچ شک و تردیدی وجود ندارد که در حالی دولت روحانی به دنبال بهبود روابط خود با همسایگان است که روسیه جایگاهی ویژه در استراتژی بین المللی و منطقه ای تهران در اختیار دارد.

تبادلات دیپلماتیک میان ایران و روسیه از زمان حضور حسن روحانی در نشست سازمان همکاری‌های شانگهای در بیشکک در تاریخ سپتامبر گذشته رو به فزونی گرایید. از سوی دیگر ولادیمر پوتین، رئیس جمهوری روسیه نیز در نظر دارد به زودی و با هدف تحکیم روابط جدید مسکو-تهران به ایران سفر کند.

برای ارزیابی چشم انداز روابط رو به جلو ایران و روسیه، باید انگیزه های موجود در طرفین را مورد بررسی قرار داد. روسیه و ایران طی یک قرن گذشته همواره در قالب همکاری های گاه به گاه با یکدیگر رقابت نیز داشتند. برای روسیه و پیش از آن شوروی سابق، ایران هیچ گاه یک متحد نزدیک نبود. در مقابل تهران نیز هیچ گاه نتوانست رابطه ای مبتنی برای اعتماد را با مسکو داشته باشد. با این حال، نزدیکی جغرافیایی و ژوئو پلتیکی منافع منطقه ای و انرژی دو کشور را در موضوعات منطقه ای، مرتبط با انرژی و استراتژیک متصل کرده است.

آخرین موضوعی که منافع مشترکی را برای روسیه و ایران در بر داشته و دو قدرت منطقه ای را به یکدیگر نزدیک کرده است، سوریه است. از سوی دیگر تعجب برانگیز نیست که در تاریخ چهارم فوریه گذشته در دیداری میان امیر دریابان علی شمخانی نماینده رهبر ایران در شورای عالی امنیت ملی ایران و لوینگ یوکیانف نماینده شورای عالی امنیت ملی روسیه، طرفین اعلام کردند که خواستار ارتقای روابط خود در زمینه های امنیتی و اقتصادی هستند.

روسیه و ایران، خود را بازیگران منطقه ای و بین المللی مستقل و مهمی می دانند هر دو همچنین آمریکا را تنها قدرتی می دانند که تلاش می کند نقش منطقه ای و بین المللی آنها را زیر سوال ببرد. در نتیجه در حالی که تفاوت هایی در منافع وجود دارد –مانند مقابله با گروه تروریستی جهاد و یا حل بحران سوریه- دیگر منافع مختلفی نیز  وجود دارد، منافعی مانند حقوق نظام دریای مازندران، ریشه های صادارت گاز و منافع کلی منطقه ای در بخش مرکزی آسیا و قفقاز.

همکاری های استراتژیک ایران و روسیه همچنین می تواند به مسکو برای دست یابی به امنیت در منطقه جنوب روسیه به ویژه مدیریت تهدید رو به گسترش تروریسم کمک کند.

تهران همچنین ارزش هایی را در همکاری های نزدیک با روسیه برای دست یابی به هدف تبدیل شدن به بزرگترین مرکز ترانزیت نفت و گاز در میان تولید کنندگان انرژی در دریای مازندران و بازارهای آسیا و اقیانوس ارام دنبال می‌کند.

به گزارش نامه، از جانب منافع، کارشناسان ایرانی روابط تهران و مسکو را در قالبی استراتژیک و نه سطح روابط دو جانبه بررسی می کنند. برخی از رخدادهای منطقه ای و یا بخش ارتقای انرژی، نقش کلیدی در رویکرد ایران به روسیه دارد.

برخی از تحلیلگران در ایران رابطه مسکو با ایران را رابطه ای فرصت طلبانه به جای رابطه ای ژئوپلتیکی می دانند. با این حال تهران می تواند در روابطش با مسکو تجدیدنظر کند. بنابراین می تواند فرصتی برای روسیه باشد تا همکاری های استراتژیک خود با ایران را تقویت کند.