سیاست یک بام و دو هوای شهرداری در قبال تاکسی‌های هوشمند

آن‌طور که گاردین می‌نویسد، مساله حمل‌ونقل عمومی امروزه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان شهرهای مختلف محسوب می‌شود. با توجه به این‌که بهبود هر چه بیشتر سیستم حمل‌ونقل عمومی نقش موثری در تشویق شهروندان به استفاده از این امکان دارد، دست‌اندرکاران مربوطه در بسیاری از کشورهای دنیا بخش زیادی از تمرکز خود را روی این مساله می‌گذارند. 

این همان میدان بازی شهرداری‌هاست؛ این‌که بتوانند راهی برای استفاده مردم از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی دست و پا کنند تا الویت اول همه شهروندان تردد با وسایل حمل‌ونقل عمومی باشد. این‌ بازی اما یک سوی دیگر هم دارد؛ با توجه به حضور پررنگ سرویس‌های حمل‌ونقل هوشمند در بسیاری از کشورها و سهولت استفاده از این سرویس‌ها، هر جایی وسایل حمل‌ونقل عمومی لنگ بزند یا در رقابت با سامانه‌های هوشمند حرفی برای گفتن نداشته باشد، مردم سراغ سرویس‌های آنلاین می‌روند. 

بدون‌شک درخواست ماشین در هر لحظه و هر جایی با هزینه‌ای مقرون به صرفه انتخابی ایده‌آل برای همه است. این‌جاست که شهرداری‌ها برای تشویق شهروندان به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی باید کاری کنند کارستان.

بین کشورهای مختلف دنیا، چین یکی از معروف‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی را دارد. حمل‌ونقل عمومی شهر هنگ‌کنگ زبان‌زد خاص و عام است و این نشان می‌دهد پیشرفت تکنولوژی در چین تنها محدود به موارد خاص نبوده و حتی در تردد درون‌شهری آن‌ها هم تاثیرگذار است. در سنگاپور استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی بسیار سریع‌تر و کارآمدتر از ماشین‌های شخصی است؛ اتوبوس‌های مجهز به تکنولوژی جهت‌یاب زنده و همچنین انواع سیستم‌های حمل‌ونقل زیرزمینی و هوایی با قیمتی مقرون به صرفه آماده خدمت‌رسانی به شهروندان است. 

امارات متحده عربی یکی دیگر از کشورهایی است که به سیستم حمل‌ونقل عمومی خود اهمیت زیادی می‌دهد. تقریبا اغلب گردشگرانی که سالیانه به این کشور سفر می‌کنند، به دلیل دسترسی آسان، پاکیزگی زیاد، سهولت استفاده و همچنین هزینه پایین به راحتی از سرویس‌های عمومی استفاده می‌کنند. در هلند حمل‌ونقل درون شهری با دوچرخه بسیار متداول است و به همین دلیل مسیرهای مختلف و پارکینگ‌های زیادی برای توقف دوچرخه‌ها در نظر گرفته شده است. همچنین برای دسترسی به همه نقاط شهری و روستایی حمل‌ونقل عمومی در دسترس است. 

ستون اصلی حمل‌ونقل عمومی در هلند شبکه ریلی است که با اتصال به شبکه‌های اتوبوس‌رانی و تاکسی‌رانی کامل می‌شود. آمستردام و روتردام خطوط حمل‌ونقل عمومی خود را با مترو تکمیل کرده‌اند و علاوه بر این به خطوط منظم تراموا هم مجهز هستند. در سوئیس حمل‌ونقل عمومی بسیار منظم و با برنامه است.  بسیاری از گردشگرانی که به این کشور سفر کرده‌اند در توصیف شیوه حمل‌ونقلی‌اش می‌گویند: «این‌جا کشور ساعت است و همه‌چیز زمان‌بندی درست دارد. 

محال است که برای استفاده از انواع وسایل نقلیه عمومی ذره‌ای معطل شوید.» سوئیس بیشترین تعداد قطار را در اروپا دارد و این موضوع باعث شده که سوئیسی‌ها بعد از ژاپنی‌ها بیشترین استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی را داشته باشند. گزینه‌های موجود برای جابه‌جایی در شهر آن‌قدر زیاد است که حتی بسیاری از سیاستمداران و افراد سرشناس هم از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنند. 

درباره لندن هم وضعیت تقریبا مثل تمام کشورهای بالاست؛ این شهر به خاطر داشتن یکی از قدیمی‌ترین خطوط متروی زیرزمینی شهرت جهانی دارد. از جمله سرویس‌های حمل‌ونقل در لندن مترو زیرزمینی، تاکسی لندن، اتوبوس شهری، اتوبوس آبی، مترو، تراموا و دوچرخه است. این‌ها تنها نمونه‌هایی از کشورهایی است که سیستم حمل‌ونقل عمومی‌شان آن‌قدر جامع و کامل است که شهرداری‌ها می‌توانند ادعا کنند راهی برای تشویق مردم به استفاده از وسایل تردد عمومی فراهم کرده‌اند تا مردم نسبت به استفاده از هر وسیله نقلیه دیگری بی‌نیاز باشند. بنابراین اگر مسئولان شهرداری‌ در هر کدام از این شهرها یا کشورها تصمیم بگیرند عوارض کلانی برای تاکسی‌های اینترنتی ببُرند تا هزینه‌شان زیاد شود، مردم سراغ‌شان نروند و از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، شاید تا حدی بتوان به آن‌ها حق داد.   

طبق گزارش رویترز، در تمام کشورهایی که سیستم حمل‌ونقل عمومی مجهز و مقرون به صرفه در دسترس است، شهروندان به جای هر وسیله دیگری از این امکانات استفاده می‌کنند. اما در مورد بسیاری از کشورها و به خصوص شهرهایی که وسایل حمل‌ونقل عمومی ایرادات عمده‌ای دارند، حضور تاکسی‌های اینترنتی جای خالی امکانات عمومی را پُر کرده‌اند تا مردم برای تردد دچار مشکل نشوند. 

این در حالی است شهرداری‌ها به جای حمایت، نسبت به دریافت عوارض کلان از سرویس‌های هوشمند اصرار می‌کنند. حرف‌شان این است که تا وسایل عمومی هست، مردم نباید سراغ گزینه‌های دیگری بروند. این استراتژی اما جایی کارساز است که در درجه اول اختلاف قیمت زیادی بین وسایل نقلیه عمومی و گزینه‌های خصوصی وجود داشته باشد و در وهله دوم هم نمونه‌های مختلف این وسایل با بهترین و مجهزترین امکانات در دسترس باشند که کسی برای تردد خود با مشکل مواجه نشود. 

جایی‌که هزینه استفاده از تاکسی‌های درون‌شهری یا هر وسیله نقلیه عمومی دیگری سر به فلک بر می‌دارد و برای رسیدن به هر کدام از این وسایل باید فرسنگ‌ها راه پیمود و ساعت‌ها معطل شد، نمی‌توان از مردم توقع داشت عطای استفاده راحت و آسان از تاکسی‌های اینترنتی مثل اسنپ را به لقایش ببخشند و هر روز برای رسیدن به مقصد دردسرها بکشند. نگاهی به وضعیت امروز ترددهای درون شهری ایران نشان می‌دهد که تاکسی‌های اینترنتی بخش زیادی از بار رفت‌وآمدها را به دوش می‌کشند و شهرداری برای کمرنگ کردن حضور این سرویس‌ها در تلاش است که عوارض سنگینی از آن‌ها دریافت کنند. استدلال می‌آورند که نباید این سرویس‌ها جایگزین وسایل نقلیه عمومی شوند. درست! اما قدم اول این است که دستی بر سر و روی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کشیده شود؛ یعنی سوزن اول را به خودتان بزنید، بعد چوب لای چرخ بخش خصوصی کنید.