دوستی قدیمی ایران و ترکیه زنده می شود؟

 هافینگتون پست نوشت: سفر ماه گذشته اردوغان، نخست وزیر ترکیه به ایران نماد گرایش آنکارا به تهران و تغییر در سیاست خارجی ترکیه در خاور میانه است. اردوغان با اعلام تمایل به ایستادن "شانه به شانه" در کنار ایران در مبارزه با تروریسم و با انگیزه تغییر سیاست ترکیه در مسأله سوریه به تهران سفر کرد؛ این سفر نشان دهنده تمایل آنکارا و تهران به پیگیری منافع دو سویه در حالی است که اکنون راه این دو کشور با یکدیگر تلاقی پیدا کرده است. از آنجا که هر دو کشور قادر به اثرگذاری بر مسیر رویدادهای آینده در سراسر خاور میانه هستند، سفر اردوغان از نظر پیامدهای آن برای درگیری های سوریه و چشم انداز منطقه مهم است.

به گزارش سرویس بین الملل تیک Tik.ir، سوریه از زمان انقلاب ایران نزدیک ترین متحد ایران در خاورمیانه بوده است (سوریه تنها کشور عربی بود که در جنگ ایران و عراق از ایران حمایت کرد). از آن زمان، اتحاد ایران و سوریه بر چشم انداز منطقه تأثیر بسیار زیادی داشته است. به همین علت، زمانی که ترکیه از نیروهای مخالف حکومت در سوریه قاطعانه حمایت کرد، تهران و آنکارا در سوریه تضاد منافع پیدا کردند. در سال های اخیر، مقامات ایرانی ترکیه را به حمایت از جریان های جهادی سلفی در سوریه متهم کرده اند و مقامات ترکیه مدعی اند که ایران به "حزب کارگران کردستان" (PKK) کمک می کند. ماه گذشته، در داووس، وزیران امور خارجه ترکیه و ایران به انتقاد از یکدیگر درباره ابعاد فرقه ای بحران سوریه پرداختند.

صرف نظر از این که درگیری حکومت اسد و دشمنان او چگونه پیش می رود، احتمالاً گروه های وابسته به "القاعده" حضور خود را در مناطق مختلف سوریه، از جمله روستاهای واقع در چند مایلی جنوب مرز ترکیه با سوریه، حفظ خواهند کرد. تحولات اخیر در غرب عراق نیز نشان می دهد که ممکن است استان الانبار به تازه ترین کانون برای این شبه نظامیان وابسته به "القاعده" تبدیل شود؛ زیرا در بن بست سوریه، حکومت اسد همچنان برتر است. در هر صورت، با افزایش نفوذ "القاعده" در خاور نزدیک، ترکیه و ایران در کنار تقویت روابط اقتصادی، انگیزه مهمی برای ادامه تلاش های خود برای تقویت همکاری امنیتی خواهند داشت.

ترکیه اکنون ایران را شریکی می بیند که می تواند با وجود اهداف سیاسی متفاوت، در این کشمکش ها به آنکارا کمک کند و مخاطرات بحران سوریه را کاهش دهد. تأکید ترکیه بر حضور ایران در ژنو 2، با وجود مخالفت حکومت های دیگر و بازیگران درگیر در شورش سوریه، نشان دهنده تحرکات تازه برای افزایش همکاری های دو کشور است.

عوامل اقتصادی که به مسأله سوریه ارتباط ندارند، نیز انگیزه این اتحاد دوباره است. اردوغان با امید قراردادهای سودآور در نتیجه کاهش تحریم ها بر ضد ایران، با وزیران اقتصاد، انرژی و توسعه خود به این کشور سفر کرد. تهران انتظار دارد تجارت دوجانبه از 20 میلیارد دلار به 30 میلیارد دلار در سال آینده برسد. آنکارا نیز ظرفیت خود را به عنوان دروازه ایران به سوی غرب فرصتی راهبردی برای کاهش آثار چالش های اقتصادی خود می بیند؛ چالش هایی که باقی مانده قدرت در دست "حزب عدالت و توسعه" را در انتخابات سال آینده تهدید می کند.

حضور نظامی ناتو در ترکیه و دیگر مسائل منطقه ای که در آن منافع آنکارا و تهران با یکدیگر در تقابل قرار می گیرند، امکان همکاری های این دو کشور را محدود می کند. در پایان، این پرسش مطرح است که آیا کفه وجوه اشتراک بین دو کشور از موارد اختلاف آنها سنگین تر است و اینکه دیگر بازیگران منطقه؛ مانند اسرائیل و عربستان سعودی، تا چه حد بر آینده روابط ترکیه و ایران اثر می گذارند.

تهران می داند که ترکیه در درازمدت نقش مهمی در برقراری رابطه میان ایران و غرب دارد. آنکارا می داند که اگر در پی نفوذ بیشتر در سراسر جهان عرب ، از جمله شیعیان، است، ارتباط دوستانه با ایران دارای اهمیت است. بنابراین در حالی که دورنمای منطقه ای همچنان پیچیده و در حال تغییر است، دستاوردهای ادامه روند ایجاد روابط مستحکم تر میان ترکیه و ایران، بیشتر از زیان های آن است.