پرتاب ماهواره یا آزمایش موشک قاره پیما؟/ چرا پرتاب ماهواره ظفر موفقیت آمیز نبود؟

محمدجواد آذری جهرمی در توییتر خود از یک خبر بد سخن گفت و توضیح داد که موشک ماهواره‌بر سیمرغ پس از ناکامی در رساندن ماهواره ظفر به مدار پیش‌بینی شده، در اقیانوس هند سقوط کرده است. آذری جهرمی در بیانیه‌ای توضیح داد که ماهواره ظفر با موفقیت پرتاب شد، اما نتوانست در مدار قرار بگیرد.

 

سید جمال هادیان رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات درباره دلایل سقوط ماهواره ظفر توضیح داده و می‌گوید: ظفر سقوط نکرده است. ظفر تا مدار ۵۳۰ کیلومتری رفته و تا مرز موفقیت پیش رفته است، بنابراین همین ابتدا توضیح بدهم که این موضوع دو بخش دارد؛ یکی ماهواره ظفر یکی ماهواره‌بر.

 

او افزود: طبق قاعده فنی باید در مدار ۵۳۰ کیلومتری به سرعت خاصی می‌رسید که همگام با گردش زمین بشود، اما با این سرعت فاصله داشته و به همین جهت دو اتفاق می‌افتد: یکی ماهواره به تدریج به جو زمین برمی‌گردد و در برخورد با جو از بین می‌رود و یکی اینکه پرتابگر طبق سیسنم اتوماتیکی که دارد اگر عملکردش دقیق نباشد، خودش را منفجر می‌کند.

 

هادیان در مورد برنامه بعدی وزارت ارتباطات برای پرتاب ماهواره گفت: ظفر ۲ و ظفر ۱ هر دو توسط تیم پژوهشگاه فضایی علم و صنعت ساخته شده است. رسم هست در ساخت ماهواره دو نسخه شبیه به هم ساخته می‌شود و چون پرتاب‌های ماهواره‌ای ریسک زیادی دارد، اگر یک نسخه دچار مشکل شد از نسخه بعد استفاده می‌کنند، به همین خاطر این پیش بینی انجام شده و نسخه دوم ظفر یا همان ظفر ۲ ویژگی‌های بهتری نسبت به نسخه یک دارد. مثلا دوربینش با ۱۶ متر تلورانس قابلیت عکاسی دارد در حالی که ظفر یک با ۲۵ متر تلورانس می‌توانست عکس بگیرد.

این مقام وزارت ارتباطات تاکید کرد: ما ماهواره ظفر را آماده پرتاب داریم و طبق برنامه باید منتظر برطرف کردن اشکال پرتابگر بعدی باشیم. احتمال دارد پرتاب بعدی در خرداد ماه انجام شود و ماهواره ظفر را به مدار ۵۳۰ کیلومتر اعزام کنیم.

 

او در مورد اینکه آیا عدم موفقیت پرتاب ماهواره ظفر به حمله سایبری روز گذشته علیه زیرساخت‌های مخابراتی و ارتباطی ایران ربطی داشته یا خیر؟ گفت: ابدا هیچ ارتباطی به این موضوع نداشته و اصلا از آن سیستم استفاده نمی‌کند بنابراین ارتباط منطقی وجود ندارد.

این مقام وزارت ارتباطات افزود: این یک چرخه پژوهشی برای تکمیل سیکل پرتاب ماهواره‌ها و ماهواره‌برهاست که دوستان ما در وزارت دفاع دارند قدم به قدم جلو می‌روند. همه ده کشوری که به صنعت پرتاب ماهواره دست پیدا کرده‌اند این مراحل را پشت سر گذاشته‌اند و بار‌ها و بار‌ها دچار اختلال و انفجار شدند.

 

او با اشاره به پرتاب غیر موفقیت‌آمیز ماهواره ظفر گفت: این مساله در باشگاه پرتابگر‌ها یک نکته غیر عادی محسوب نمی‌شود؛ هر چند اینکه دلمان می‌خواست با موفقیت همراه باشد. هر بار که این اتفاق می‌افتد برخی اشکالات و خطا‌ها کشف می‌شود و امیدواریم سال به سال موفقیت پرتابگر‌ها و قرار گرفتن چند ماهواره‌ای در مدار زمین باشد که در صف پرتاب قرار گرفته‌اند.

هادیان در واکنش به اینکه گفته می‌شود این چندمین بار است که پرتاب ماهواره به مدار زمین با موفقیت همراه نشده، گفت: موضوع موفقیت آمیز نبودن را درست نمی‌دانم. هر بار ما یک قدم به جلو برمی‌داریم. مثل همین دیشب که هم ماهواره‌بر هم ماهواره در خانه تعیین شده مدار ۵۳۰ کیلومتری زمین قرار گرفتند. کمی سرعت نسبت به چیزی که باید در این مدار می‌بود کم بود. یعنی ما نیم قدم با قرار گرفتن ماهواره در مدار فاصله داشتیم. دفعات قبل تا این گام جلو نرفته بودیم؛ این یعنی ما موفقیت کسب کردیم.

او در مورد اینکه گفته می‌شود تکه‌های ماهواره‌بر و ماهواره ظفر رد سیستان و بلوچستان پیدا شده است، گفت: سقوط در اقیانوس هند انجام شده است لذا در مورد سقوط قطعات ماهواره در زاهدان و استان سیستان و بلوچستان نمی‌دانم و نیاز به بررسی دارد. البته این موضوع خیلی هم مهم نیست.

 

مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات در مورد ادعای اسرائیل در مورد خرابکاری در برنامه ماهواره‌ای ایران گفت: به لحاظ فنی باید مراجع ذی‌صلاح توضیح بدهند، اما آنچه مسلم است و اعلام شده این است که ربطی به این مداخلات نداشته و نقص از اشکلاتی بوده که در سیستم ماهواره‌بر وجود داشته و دانشمندان ما در حال حل مشکل هستند.

 

چرا پرتاب ماهواره در ایران شکست می‌خورد؟

 این چندمین پرتاب ماهواره مخابراتی ایرانی موفقیت آمیز نبوده است. ٢٥ دی ماه سال گذشته محمد جواد آذری جهرمی در مطلبی در توییتر خود خبر داد که ماموریت قرار دادن ماهواره پیام ساخت جمهوری اسلامی در مدار زمین ناکام مانده است.

 

بهمن ماه ۹۷ نیز گزارش‌هایی در رسانه‌های آمریکایی منتشر شد که خبر از یک پرتاب ناکام ماهواره می‌داد. همان زمان محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در مصاحبه‌آی با شبکه ان‌بی‌سی نیوز این احتمال را داده بود که انفجار به دلیل خرابکاری عمدی آمریکا رخ داده باشد.

شهریور ماه امسال نیز خبر‌هایی درباره انفجار در یک سکوی پرتاب موشک ماهواره‌بر در سمنان منتشر شد. مقامات دولت علت انفجار را خطای فنی خواندند و اعلام کردند انفجار در سکوی بدون ماهواره اتفاق افتاده است. ترامپ در توییتی دو پهلو اعلام کرد آمریکا هیچ نقشی در انفجار موشک ماهواره‌بر ایران نداشته است و همزمان، محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد ماهواره ناهید ۱ که قرار بود از همان سکو در سمنان پرتاب شود، حالش خوب است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل شب گذشته در واکنش به شکست پرتاب ماهواره ظفر به فضا مدعی شد این عدم موفقیت ناشی از اقداماتی بوده که اسرائیل علیه ایران انجام می‌دهد.

 

او مدعی شده رژیم ایران امروز در پرتاب ماهواره ناموفق بود. همانگونه که در ارسال سلاح به سوریه و لبنان ناموفق است، زیرا ما همواره آنجا اقدام می‌کنیم، حتی این روزها.

 

اسرائیلی‌ها مدعی‌اند که ایران درباره برنامه خود برای ارسال ماهواره علمی به فضا حقیقت را نمی‌گوید و هدفش از پروژه‌های ماهواره‌ای جدید چیزی جز آزمایش مرحله نخست موشک بین قاره‌ای نیست.

 

ادعایی که از زبان مقامات اسرائیلی مطرح می‌شود، ادعایی عجیب است و به نظر می‌رسد برای ایجاد جو روانی مطرح می‌شود؛ چه آنکه فرم و ظاهر موشک‌های بین قاره‌ای و ماهواره بسیار متفاوت است و دست‌کم از روی ظاهر می‌توان تشخیص داد که ماجرا ارتباطی با آزمایش موشک بین قاره‌ای ندارد. مقامات ایران البته درباره این موضوع سخنی نگفته‌اند و تصمیم گرفته‌اند از کنار اینگونه ادعا بگذرند.

 

ادعای اسرائیل درباره آزمایش موشک بین قاره‌ای تا کنون توسط هیچ رسانه خارجی و هیچ مقام کشور دیگری مطرح نشده است، با این حال آنها همچنان بر این نظر پافشاری می‌کنند.

 

دی ماه سال گذشته در پی شکست پرتاب ماهواره پیام به فضا، بنیامین نتانیاهو گفته بود: «آن‌ها همیشه دروغ می‌گویند و دروغ می‌گویند حتی زمانی که خبر می‌دهند تلاش‌شان برای فرستادن یک ماهواره به فضا موفق نبوده است.»

 

روز گذشته رییس شرکت زیرساخت‌های مخابراتی ایران از یک حمله سایبری بی سابقه به ایران خبر داد. معاون شرکت زیرساخت تصریح کرد این حمله در طول دوران فعالیت شرکت زیرساخت سابقه نداشته است.

 

مجله فوربس در گزارشی این حمله سایبری را به برنامه پرتاب ماهواره ظفر ربط داده و گفته بود این حمله برنامه پرتاب را به عقب انداخته است. 

 

اگرچه هنوز هیچ مقام رسمی ای ارتباط بین این دو اتفاق را تایید نکرده اما اظهارات پیشین مقامات اسرائیلی و آمریکایی درباره خرابکاری در برنامه پرتاب ماهواره ایران می‌تواند حلقه اتصال این دو حادثه باشد. 

 

هزینه پرتاب‌های کاهواره‌ای ایران چقدر است؟

 

یکی از موارد دیگر که درباره پرتاب ماهواره در ایران مطرح شد، هزینه بالای اینگونه آزمایش‌ها بود. پیش از این وزیر ارتباطات هزینه ساخت ظفر ۱ و ۲ را کمتر از دو میلیون یورو و عمر مفید آن‌ها را دو و نیم سال عنوان و اعلام کرد که ارزش عکس‌های ارسالی توسط ظفر در حدود ۱۰ میلیون یورو محاسبه شده است.