نخستین تحولات در آمریکای جو بایدن؛ منتظر چه باید بود؟

 به نظر می‌رسد تدوین یک برنامه مدون برای مهار کرونا و بازگشت به پیمان آب و هوایی پاریس اقداماتی باشد که بایدن در اولین روزکاری خود در کسوت ریاست جمهوری آمریکا انجام دهد، از سوی دیگر باید منتظر بود، نامزد پیروز دموکرات‌ها آمریکا را دوباره رهبری سنتی آمریکا برگرداند و همچنین این کشور به تمامی سازمان و پیمان‌هایی که ترامپ از آن‌ها خارج شد، بازگردد.

اولین اقدام مهم جو بایدن بعد از ورود به کاخ سفید

صادق زیباکلام استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه اولین اقدام مهم جو بایدن بعد از ورود به کاخ سفید، بازگشت به سازمان‌ها و معاهده‌های بین المللی است که ترامپ از آن‌ها خارج شده بود، گفت: آنطور که خود بایدن اعلام کرد، در اولین روز به پیمان آب و هوایی پاریس آمریکا را باز خواهد گرداند، به طور کلی همان طور که ترامپ تمام میراث اوباما را از بین برد، بایدن قصد دارد، دوباره میراث اوباما را زنده کند.

وی با تاکید بر اینکه ترامپ یک رئیس جمهور ضد ساختار است، افزود: رئیس جمهور فعلی آمریکا اصولا یک نگاه منفی نسبت به نهاد‌های بین المللی دارد، برای همین موضوع بود که از سازمان بهداشت جهانی، یونسکو و... خارج شد، در مورد ناتو او نگاه منفی به اروپاییان داشت و کاری کرد که آمریکا پولی کمتری خرج کند در این نهاد و در طرف مقابل اروپا هزینه بیشتری متحمل شود، در مورد سازمان تجارت جهانی نیز ترامپ با وضع کردن عوارض بر کالا‌های چینی، اروپایی و حتی کانادایی اولین اصل این سازمان جهانی را زیر سوال برد.

زیباکلام اظهار داشت: حال بایدن اولین کاری که خواهد کرد، به تمامی این اقداماتی که ترامپ در قبال جامعه جهانی انجام داده بود خاتمه خواهد داد و به نوعی دیگر به شعار آمریکای اول پایان می‌دهد، به بیانی آمریکا به نقش سنتی خود در رهبری جهان که برای دهه‌های متمادی آن را بر عهده خواهد داشت، بر می‌گردد، اصولا برای دموکرات‌ها توجه به عهد و پیمان‌هایی که در آن حضور دارند، بسیار مهم است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در داخل آمریکا نیز بایدن، باید فکری برای مهار کرونا انجام دهد، اضافه کرد: بنابراین اولین دستور کار او در داخل نیز مقابله با این ویروس منحوس خواهد شد، از سوی دیگر بایدن کار بسیار سختی را پیش رو دارد، چراکه یک جامعه دوپاره را از ترامپ باید تحویل بگیرد و با توجه به مشکلات اقتصادی و بیکاری و همچنین خشمی که در جامعه آمریکا موج می‌زند، او باید یک برنامه منسجم برای مقابله با مشکلاتی که پیش رو دارد، داشته باشد.

وی ادامه داد: بایدن سعی خواهد کرد دوباره روابط میان آمریکا و اروپا را به دوران اوباما بازگرداند و در اولین روز‌های کاری خود قطعا در این راستا گام خواهد برداشت، از سوی دیگر روابط آمریکا با چین از حالت تنش فعلی خارج خواهد شد و به سوی تعادل حرکت می‌کند، اما نکته مهم در مورد سیاست خاورمیانه‌ای بایدن است، که با ترامپ متفاوت است، رئیس جمهور فعلی آمریکا بی شک در بین تمام روسای جمهور آمریکا، بیشترین حمایت‌ها را از اسرائیل در دوران خود انجام داده و این مسئله را به عینه نیز نشان داده است.

زیبا کلام بیان داشت: در دوره بایدن نیز روابط با اسرائیل نه به مانند زمان اوباما پر تنش خواهد بود نه اینکه به مانند الان، بلکه حالتی بینابین خواهد داشت، اما قطعا نتانیاهو از این وضعیت راضی نخواهد بود، این موضوع در مورد عربستان و امارات که در دوران ترامپ توانستند، با آمریکا روابط بسیار نزدیکی را برقرار کنند، نیز صدق می‌کنند، یعنی بایدن به مانند اوباما با نرمش تمام با آن‌ها برخورد نخواهد کرد و سیاست دوران اوباما را در قبال اعراب ادامه خواهد داد.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران همچنین با اشاره به اینکه بایدن در همان ابتدای کار به برجام باز نخواهد گشت، گفت: این مسئله پیچیده و سخت خواهد بود، یک ضرب المثل انگلیسی با این موضوع وجود دارد، زمانی که شما می‌خواهید رقص تانگو را اجرا کنید، به دو طرف نیاز دارید، بنابراین یک نفره نمی‌توان آن را انجام داد، در مورد مذاکرات ایران و آمریکا نیز دو ظرف باید با این مذاکرات کنار بیایند و به قول معروف اوکی بدهند، به نظر بنده تا سال ۱۴۰۰ اتفاق ملموسی در حوزه برجام رخ نخواهد داد، به بیان دیگر تا زمانی که دولت آقای روحانی بر سر کار است، مذاکرات آغاز نمی‌شود.

وی یادآور شد: اما بنده معتقد هستم، در سال آینده و بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران، اجازه مذاکرات صادر خواهد شد و در یک طرف بایدن و دولتش قرار خواهند گرفت و در آن طرف میز نیز یک دولت تندرو اصول گرا قرار می‌گیرد، که می‌تواند برجام ۱۴۰۰ را به نام خود بزند، آن‌ها برای توجیه کار خود خواهند گفت که این برجام آن‌ها با آن چیزی که ظریف در سال ۲۰۱۵ آن را بسته توفیر بسیار زیادی خواهد داشت و این بار نیز این مذاکرات ذیل موضوع نرمش قهرمانانه صورت می‌گیرد و اصول گرایان تمامی مخالفت‌هایی که با برجام دولت روحانی داشته اند، طی این چندین سال را با انواع و اقسام حرف‌ها توجیه خواهند کرد.

زیباکلام افزود: مذاکرات ایران و آمریکا در سال ۱۴۰۰ تنها بر سر مسائل هسته‌ای و آن چیزی که در گذشته نیز بر سر آن تفاهم شده بود، انجام می‌شود، این که در مورد خواسته بایدن که گفته می‌شود، قصد دارد، مسائل موشکی و منطقه‌ای را نیز ذیل مسائل هسته‌ای بیارود، به نظر می‌رسد در کوتاه مدت عملی نخواهد بود و شاید در بلند مدت شاهد آن باشیم که تغییری در این زمنیه صورت بگیرد، بنابراین اگر اجازه مذاکره‌ای نیز صادر شود، تنها محدود به مسائل هسته‌ای خواهد بود.