عصبانیت تندرو‌های واشنگتن از سکوت بایدن در قبال ایران / تحریم‌های ایران برداشته می‌شود؟

این در حالی است که دولت بایدن نیز که پیشتر گفته بود به برجام بازخواهد گشت اکنون اعلام می‌کند که تنها در صورتی آمریکا به این توافق بازخواهد گشت که ایران تعهدات برجامی خود را به طور کامل عمل کند. شرطی که با واکنش مقام‌های ایران مواجه شده و قویا این موضوع از سوی ایران رد شده است. تهران اعلام کرده که این آمریکا است که نخستین بار از برجام خارج شده و اگر واشنگتن به برجام بازگردد و همه تحریم‌ها را بردارد ایران نیز به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت. هنوز راه حلی در این زمینه پیدا نشده است و طرفین از یکدیگر می‌خواهند تا گام نخست را بردارد. این در حالی است که تندرو‌ها در واشنگتن و منطقه به شدت به دولت بایدن نسبت به احیای برجام هشدار داده‌اند.

در یادداشت آبرامز در اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا آمده است: در حالی که دولت بایدن وارد دومین ماه حضور خود در قدرت می‌شود، ۲ سوال بسیار مهم درباره سیاست خارجی دولت جدید آمریکا بی جواب باقی مانده است.

نخستین سوال به مذاکرات هسته‌ای ارتباط دارد. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری که اخیرا برگزار شد به وضوح مواضع دولت بایدن درباره مذاکرات هسته‌ای ایران را عنوان کرد: ما آماده‌ایم که با طرف ایرانی و در چارچوب گروه ۱+۵ دیپلماسی و گفتگو‌ها را بر سر گزاره‌ای که مدتی است روی میز قرار گرفته است، آغاز کنیم. پیشنهادی که قبل از این دولت، زمانی که بایدن کاندیدای ریاست جمهوری بود مطرح کرده بود: اگر ایران به تعهدات کامل خود بر اساس توافق برجام بازگردد، آمریکا آماده است که همین کار را انجام دهد. پس از آن ما از برنامه جامع اقدام مشترک به عنوان زمینه‌ای برای رسیدن به توافقی قوی تر و طولانی‌تر استفاده می‌کنیم و به مذاکرات برای رسیدن به توافق بر سر دیگر حوزه‌های مورد نگرانی شامل برنامه موشک بالستیک ایران ادامه می‌دهیم.

این موضع‌گیری سوالی را ایجاد کرد که دولت بایدن هیچ گاه به آن پاسخ نداد. بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک به معنای برداشته شدن اغلب تحریم‌های اقتصادی مهم علیه ایران است. در شرایطی که این تحریم‌ها برداشته شود، به طور مثال اگر تحریم بانک مرکزی ایران و فروش نفت این کشور برداشته شود، دولت آمریکا چگونه می‌خواهد ایران را پای میز یک توافق جدید بیاورد، توافقی که طولانی‌تر و قوی‌تر است. ایران به وضوح نمی‌خواهد این کار را انجام دهد و تنها تحت فشار فزاینده حاضر به انجام این کار خواهد شد. اما دولت آمریکا اعلام کرده است که هدفش از بین بردن فشار در مقابل بازگشت ایران به برجام است. نکته ساده است، مشکل واضح است و پاسخ دولت بایدن غایب.

در ادامه این یادداشت آمده است: دومین سوال به استفاده ایران از نیرو‌های تحت قدرت خود علیه آمریکایی‌ها در عراق اشاره دارد. ندپرایس در این باره گفته است: گزارش‌ها درباره راکت پرانی‌ها را دیده‌ایم. همانطور که پس از حمله تراژیک در اربیل مشاهده کردید، ما از حملات اخیر عصبانی هستیم و حمله در اربیل البته به غیرنظامیان و نیرو‌های ائتلاف آسیب وارد کرد از جمله یک عضو خدماتی آمریکایی... در خصوص حمله اربیل ما هنوز در حال تعیین این موضوع هستیم که این حمله از جانب چه گروهی و با حمایت چه کشوری انجام شده است. اما پیش از این گفته بودیم که ما مسئولیت این حمله را متوجه ایران و به دلیل نیرو‌های نیابتی این کشور در عراق می‌دانیم که به آمریکایی‌ها حمله می‌کنند. این موضوع را نیز می‌توانم اضافه کنم که موشک‌هایی که در حمله اخیر به نیرو‌های ائتلاف و مردم عراق شلیک شدند موشک‌های ساخت ایران هستند.

ندپرایس در این باره گفت: در خصوص پاسخ باید بگویم که ما به شیوه‌ای محاسبه شده و در چارچوب جدول زمان بندیمان پاسخ خواهیم داد و از ابزار‌های مختلفی در زمان و مکان انتخابی استفاده می‌کنیم. آنچه که انجام نخواهیم داد این است که وارد خطر درگیری که در دستان ایران قرار دارد نمی‌شویم و در تلاش‌های آن‌ها برای بی ثباتی بیشتر عراق مشارکت نمی‌کنیم.

ایران به حمله به نیرو‌های آمریکا در عراق ادامه می‌دهد و دولت به اعتبار خود و با این بهانه که این حملات از طرف شبه نظامیان شیعه عراق به جای ایران انجام می‌شود، از کنار این مسائل عبور می‌کند. اقای پرایز به درستی عنوان کرده است که موشک‌های شلیک شده در حمله اخیر اربیل ساخت ایران است، همچنین آنطور که وی اشاره نکرد، این موضوع نیز درست است که ایران توانایی خود را در این زمینه نشان داده است که می‌تواند هر زمان که بخواهد این حملات را انجام دهد.

دولت بایدن چه کاری انجام خواهد داد؟ اگر حملات ادامه پیدا کند، قانون توازن می‌گوید که زودتر یا دیرتر آمریکایی‌ها کشته خواهند شد، موضوعی که وضعیت دشوار دولت را بدتر می‌کند. نباید اجازه داده شود که کشتار آمریکایی‌ها بدون مجازات باقی بماند.

این جمع بندی ارزش آن را دارد. اگر ایران آمریکایی‌ها را بکشد و رئیس جمهور آمریکا به شیوه‌ای موثر واکنش نشان ندهد، وی برای ضعیف بودن مورد انتقاد قرار می‌گیرد، که انتقادی درست است.

شاید نادرست باشد که بگوییم که دولت جدید آمریکا باید برای این سوالات به سرعت پاسخ داشته باشد؛ و درباره تحریم ها، سوالی که بالاتر پرسیده بودم زمان وجود دارد. به نظر روشن است که مذاکرات بر سر برنامه جامع اقدام مشترک پیچیده و طولانی خواهد بود. خوشبختانه دولت آمریکا تا به این لحظه هیچ تحریمی را برنداشته است و امیدوارم این کار را انجام ندهد.