ایران رتبه دوازدهم دنیا در مصرف خودسرانه دارو

به گزارش مهر، شاید شما هم وقتی به داروخانه مراجعه می ‌کنید از این که نمی‌توانید داروهای مورد نیاز خود را به راحتی دریافت کنید، ناراحت شوید، شاید فکر ‌کنید این سختگیری‌ها بی‌مورد است، اما متخصصان نظر دیگری دارند و معتقدند مصرف خودسرانه دارو می‌تواند مشکلات بی‌شماری را برای شما ایجاد کند.

زنی 50 ساله کنارم نشسته است، سرش را به سمت من خم می کند و می گوید: "دخترم قرص مسکن داری؟" از این حرفش کمی شوکه می شوم می پرسم قرص برای چه می خواهید؟ دستش رو روی سرش می گذارد و می گوید: از صبح سرم درد می کنه تا می خواهم توصیه کنم به یک پزشک مراجعه کند در کمال ناباوری دستهایی میبینم که هر کدام یک بسته قرص به پیرزن تعارف می کنند از قرص معده گرفته تا قرص قلب و تعجبم زمانی دو چندان می شود که می بینم آن زن بدون هیچ اطلاعاتی دستش را دراز می کند و یکی از بسته های قرص را می گیرد و برای رفع سردرد مصرف می کند.

از وی می پرسم: حاج خانوم از کجا فهمیدی قرصی که به تو دادند قرص سردرد بود؟ لبخندی تحویلم می دهد و می گوید: من چندین سال است که قرص مصرف می کنم و به اندازه دکتر اطلاعات دارم مثلا همین قرص صورتی ها را همیشه برای سردرد می خورم از وی می پرسم حالا بماند که اصلا شاید هر قرص می تواند صورتی رنگ هم باشد اما چرا قرص را از خانومی که نمی شناختی قبول کردید؟ از کجا فهمیدید تاریخ انقضا آن نگذشته است با حالت تمسخر می گوید مگر قرص تاریخ انقضا دارد؟

از این همه ناآگاهی و بلاهایی که ممکن است این قرص بر سرش بیاورد، حرص می خورم در حالی که خودش حتی این را نمی داند.

داروخانه هاي سيار/ شما چه داروهايي در كيف خود داريد؟

حتما بسیاری از شما نیز در طول روز با افرادی برخورد می کنید که به اندازه یک داروخانه از انواع قرص و دارو را هر روزه در کیف خود حمل می کنند بدون آنکه بدانند روزی شاید همین قرص برای آنها خطر ساز باشد البته مصرف بی رویه دارو موضوعی نیست که این روزها همه را درگیر کرده باشد بلکه این معضل سالیان طولانی است که فکر مسئولان امر را به خود مشغول کرده است.

فرهنگ خود درماني در كشور به قدري رواج يافته كه امروزه كمتر كسي حاضر مي شود در برخی موراد به ظاهر ابتدایی صف طولاتي مطب پزشکان را تحمل کرده و هزينه پرداخت كند تا بيماري اش درمان شود.

در اين بين مشخص نيست كه انگشت تقصير را به طرف چه كسي بايد نشانه گرفت، مردم كه به مصرف بيش از اندازه دارو عادت كرده‌اند؛ پزشكان كه بي ‌توجه به عواقب شيميايي، بيش از نياز بيمار، دارو تجويز مي ‌كنند؛ داروخانه‌ها كه بدون نسخه و بررسي دقيق وضع بيمار و براساس در خواست آنان به هر ميزان، دارو در اختيارشان قرار مي‌دهند و يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كه تاكنون هيچ رويه يا برنامه جدي براي كاهش ميزان مصرف دارو ارائه نداده است؟

هر ايراني دو برابر استاندار جهاني دارو مصرف مي كند

با وجود هشدارها و آمارهاي موجود درباره مصرف بي‌رويه دارو در كشور، اين روند همچنان با سرعت رو به افزايش است؛ به طوري كه طبق آخرين بررسي‌ها ايران به لحاظ ميزان مصرف دارو، در ردیف 20 كشور رده نخست دنياست و در آسيا بعد از چين، مقام دوم را دارد.

گفته مي‌شود هر ايراني به طور متوسط سالانه 338 قلم دارو مصرف مي‌كند كه اين ميزان حدود دو تا چهار برابر استاندارد جهاني است.

به گفته كارشناسان و پزشكان، بسياري از مردم بدون در نظر گرفتن كاركردهاي يك دارو، در شرايط مختلف، اقدام به مصرف آن مي‌كنند كه اين استفاده بدون مشورت، عواقب سوئي از جمله مسموميت‌هاي دارويي، درمان نشدن، افزايش غلظت دارو در خون و حتي مرگ را به دنبال دارد.

گياهان دارويي فراموش شده/ تاثير آني مسكن ها عامل گرایش بیش از حد مردم به دارو

این در حالي است كه امروزه كشورهاي پيشرفته دنيا به كتب اطباء بزرگ ايران زمين روي آورده اند و گياهان دارويي ايراني در دنيا شناخته شده هستند اما خودمان کمتر از این گیاهان استفاده می کنیم.

تا چند دهه گذشته مردم استان قزوين با انواع جوشانده ها و داروهاي گياهي به درمان خود مي پرداختند، شايد يادمان نرفته روزهايي را كه مادر بزرگ هايمان در هر گوشه دنجی درون صندوقچه اي كوچك گنجينه اي از گياهان دارويي را در خانه خود جاي داده بودند.

با افزايش تعداد اطباء و داروخانه ها در كشور و استان قزوين و تاثير سريع و البته بسيار زودگذر داروهاي مسكن علاقه مردم به اين روش هاي درماني افزايش پيدا كرد.

داروی کم در نسخه ها بیمار را راضی نمی کند

به نظر می رسد در کنار رواج اعتقاد غلطي كه برخی از مردم تبحر پزشكان را در تعداد داروهاي تجویز شده خود مي سنجيدند پزشكان نيز به نوع خود گامي در جهت اين فرهنگ غلط برداشتند و با تجويز بي رويه دارو بر اين روند دامن زده اند.

يادمان نرفته روزهايي كه هر كسي براي هر دردي كه به پزشك مراجعه مي كرد با يك كيسه پر از دارو به خانه باز مي گشت كه اكثر داروهاي آن را مسكن ها تشكيل مي دادند، مسكن هايي كه موقتا آرامش بيمار را رقم می زنند و همين آرامش هاي موقتي نوعی از اعتياد را در مردم به وجود آورد، اعتيادي كه بيشتر جنبه رواني داشت تا جایي كه اگر پزشكي تشخيص مي داد اين بيمار نياز به دارو ندارد حس بهبودي در فرد به وجود نمي آمد؛ گويا باور كرده ايم حتما بايد دارو بخوريم تا درمان شويم.

از آن جايي كه هر ساله عوارض مصرف داروها بیشتر آشكار می شود و مردم بيشتر با مصرف خودسرانه دارو خو می گیرند دانشگاه علوم پزشكي و مراجع ذيربط به فكر افتادند تا پزشكان را به روش هاي درماني ديگر غير از روش هاي دارويي هدايت كنند.

وقتی زمان آن رسيد در اين شرايط كه مردم ناراضي از پزشكان با دست خالي به خانه بازمي گشتند داروخانه ها پناهي براي مردم شدند و با روي باز داروها را بدون نسخه در اختيار مردم قرار دادند.

باقي پولم را قرص مسكن بدهيد/ داروي اضافه گنجينه اي سودمند

حتما تا به حال پيش آمده كه در ازاي باقي مانده پولتان از داروخانه چند بسته مسكن دريافت كرده باشيد جالب اينجاست كه در اين مورد مردم نه تنها ناراضي نیستند بلكه به دارو به چشم يك اندوخته سودمند مي نگرند،مردم استان قزوين نيز از اين قاعده مستثني نبوده و به نوع خود درمصرف خودسرانه دارو پیشرو هستند.

دکتر علیرضا زالی رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران در همایش سالیانه انجمن علمی داروسازان ایران در سالن همایش‌های رازی، با اعلام اینکه کشور ما رتبه دوم مصرف خودسرانه دارو در آسیا و رتبه دوازدهم جهان را دارد، گفت: بالاترین مصرف خودسرانه دارو مربوط به حوزه آنتی‌بیوتیکها و داروهای استروئیدی بوده است.

زالی با اشاره به اینکه متاسفانه با مشکل جدی مصرف دارو در کشور روبرو هستیم اظهارداشت: این در حالی است که مصرف دارو به طور متوسط در هر سال در جهان حدود شش درصد اضافه می‌شود.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران افزود: در آسیا بعد از چین، رتبه دوم و در جهان دارای رتبه دوازدهم در زمینه مصرف خودسرانه دارو هستیم و سهم هر نفر به نسبت مصرف دارو بسیار نگران ‌کننده است.

به گفته زالی، بالاترین مصرف خودسرانه دارو مربوط به حوزه آنتی‌بیوتیکها و داروهای استروئیدی بوده و ایرانیها 3.6 برابر نرم متعارف دنیا از داروهای تلفیقی استفاده می‌کنند، به همین خاطر لازم است شرایط حاکم بر نظام دارویی به شدت کنترل شود.

ميانگين اقلام دارويي مردم قزوين نزديك به ميانگين كشوري است

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان قزوین در این باره به خبرنگار مهر گفت: سياست جديد كاهش تعداد اقلام دارويي و هدايت مردم به سمت درمان هايي غير از درمان دارويي است و میانگین اقلام دارویی موجود در نسخه‌ها در استان 3.2 درصد است که از این نظر میزان مصرف در قزوین با میانگین کشوری برابری می‌ کند.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: کورتون به ویژه اگزومتازون بیشترین میزان مصرف دارو را در بین مردم به خود اختصاص می‌دهد و پس از آن داروهای مسکن، سرماخوردگی و آنتی‌بیوتیک‌ها در رده‌های بعدی قرار دارند که البته میزان مصرف آنتی‌بیوتیک نسبت به گذشته تا حد زیادی کاهش یافته است.

با همه اين شرايط هنوز مسير زيادي تا رسيدن به فرهنگ دارويي درست در كشور پيش روست، دکتر مهرگان کارشناس دارو و درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین می گوید: سالهاست که دولت تلاش می کند تا به مردم اطلاع رسانی کند که داروها چندین برابر فوایدی که دارند در صورت استفاده نابجا می توانند مشکل ساز نیز باشند.

سياست هاي جديد درماني، تجویز داروي كمتر

این مسئول ادامه می دهد: البته تلاشهای زیادی که در این خصوص انجام شده نیز بی نتیجه نبوده است اما هنوز هم مردم داروها را تنها روش درمانی می دانند در حالی که حتی پزشکان ما نیز طبق سیاست های جدید سعی در تجویز کمتر دارو دارند اما مردم هم چنان از این افراد تقاضای تجویز دارو دارند.

40 درصد ايراني ها خودسرانه دارو مصرف مي كنند

امروزه دانشمندان و پزشکان برتر دنیا به این باور رسیده اند که استفاده از داروهای گیاهی یکی از بهترین روش های درمانی است در حالی که ما هنوز با پیشینه غنی پزشکی خود از جمله داشتن پزشکان برتر دنیا همانند زکریای رازی و ابن سینا در تاریخمان هنوز به داروهای گیاهی باور نداریم و تنها راه درمان را داروهای شیمیایی می دانیم.

براساس آمار وجود داروهای تولیدی بیشترین مصرف را به ترتیب کپسول آموکسی سیلین، قرص سفکسیم، قرص کو آموکسی کلاو، ویال سفتریال کسون، کپسول سفلاکسین به خود اختصاص داده اند.

طبق آمار مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت ۴۰ درصد ایرانی ها خودسرانه دارو مصرف می کنند.

رقیه فکوری یکی از افرادی است که مدتهای زیادی را در داروخانه های استان فعالیت داشته و در این خصوص می گوید: هر روزه تعداد زیادی از مردم به داروخانه مراجعه می کنند و تقاضای دارو بدون نسخه دارند و زمانی که به افراد توصیه می شود از داروهای گیاهی استفاده کنند گمان می کنند این حرف فقط برای توجیه نفروختن دارو به آنهاست در حالی که امروزه در دنیا روش های درمانی خود را از گیاهان دارویی ایرانی آموخته و طب سنتی ما یکی از برترین روش های درمانی دنیاست اما هنوز چشم به داروهای شیمیایی داریم.

ويزيت هاي بالاي پزشكان/خودم دارو تجويز مي كنم

سعید یکی از افرادی است که برای تهیه دارو به داروخانه آمده است از وی در خصوص میزان مصرف دارو درخانواده آنها سئوال می کنم می گوید طی چندین سال گذشته فعالیت های فراوانی در خصوص کاهش میزان مصرف خودسرانه دارو صورت گرفته که تاثیراتی نیز داشته اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به مرحله نهایی داریم.

فاطمه نيز يكي از افرادي است كه در داروخانه با او آشنا مي شوم و این فرد نيز طبق عادت ديرينه همه ما ايراني ها از مسئول داروخانه تقاضا مي كند در ازاي باقيمانده پول خود مسكن دريافت كند وقتي پاسخ منفي داروخانه دار را مي شنود مي گويد:‌ حالا اگر يك دكتر همين دارو را تجویز مي كرد هر چقدر كه بود مي فروختيد.

با وی كه همصحبت مي شوم مي گويد:‌ سه فرزند كوچك دارم كه در فصل سرما هر روز يكي از آنها بيمار است اگر بخواهم براي هر بيماري سطحي به پزشك مراجعه كنم بايد همه حقوق خود را به پزشكان بدهم.

زهرا گلنار دکتر داروساز با 25 سال سابقه در خصوص مصرف خودسرانه دارو توسط مردم به خبرنگار مهر اظهارداشت: بالارفتن ویزیت پزشکان و هزینه درمان موجب شده برخی شهروندان خودسرانه و بدون مراجعه به پزشک با سوال از دیگران و یا اطلاعات شخصی در مواقع بروز بیماری از داروهایی استفاده کنند که عوارض زیانباری دارد.

وی افزود: برخی با مراجعه به اینترنت برای مصرف دارو اطلاعاتی کسب می کنند که شاید درست باشد اما علمی نیست و یا شاید بخشی که باید استفاده شود مورد توجه قرار نمی گیرد و مشکل ساز می شود.

گلنار در خصوص راهکار پیشگیری از این حرکت نگران کنده و غیر منطقی تصریح کرد: با اجرای بیمه همگانی و کاهش هزینه های درمانی و ایجاد تسهیلات برای دسترسی آسان و ارزان مردم به پزشک، اطلاع رسانی مناسب توسط زسانه های گروهی، صداوسیما، خبرگزاری و مطبوعات و دانشگاه علوم پزشکی می توان پیامدهای زیانبار مصرف خودسرانه دارو را کاهش داد.

از هر پنج ايراني دو نفر خودسرانه دارو مصرف می کند

بر اساس آمار از هر پنج ایرانی دو نفر خودسرانه دارو مصرف می کند و مصرف بالای داروهایی مانند استامینوفن کدئین یا انواع آنتی بیوتیک ها که در ایران به شکلی پرمصرف هستند در دراز مدت آثار سوئی بر سلامت فرد می گذارد.

مهرگان در بخش دیگری از سخنان خود اظهارداشت: سال گذشته در قزوین نزدیک به یک میلیون و 120 هزار نسخه در قزوین صادر شده که با میانگین هر نسخه سه قلم دارو علیرغم اینکه از نظر آمار وضعیت نسبتا مطلوبی نسبت به میانگین کشوری داریم اما تا رسیدن به وضعیت ایده آل هنوز فاصله داریم.

سوپري ها داروی مسكن می فروشند

مصرف بي رويه دارو و اقبال مردم به آن سبب شده هر كسي در هر شغلي به خود اين اجازه را بدهد كه دست در سلامت اجتماعي برده و دارو فروشي كند از دست فروشان و سياه بازار گرفته تا سوپري هايي كه داروی مسكن هم مي فروشند البته با نظارتهاي انجام شده اين فعاليت ها تا حد زيادي كاهش پيدا كرده است.

قجربیگی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قزوین افزود: امروزه مي توان گفت كه نزديك به 10 درصد از داروهاي مصرفي در استان به طور خودسرانه استفاده مي شود كه مي تواند عوارض مخرب جبران ناپذيري داشته باشد.

70 درصد مسموميت ها؛ دارويي است

به گفته پزشکان شايع ترين علت هاي بروز مسموميت در جهان مصرف داروست و بر اساس آمارها 70 درصد مسمومیت‌های ارجاع شده به مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم کشور، دارویی است که نگهداری داروها در ارتفاع بالا و کُمد مجهز به قفل بهترین راه نگهداری داروها دور از دسترس کودکان می باشد.

وی می گوید: تاریخ انقضای محصول و بر چسب اصالت و سلامت نیز بسیار مهم و قابل توجه است که گاهی نیز استفاده داروها در یک زمان می تواند با ایجاد تداخل دارویی سبب بروز مشکلاتی دیگر شود لذا مردم باید قبل از مصرف هر دارویی از امکان تداخل آن با دیگر داروها اطمینان حاصل کنند و در صورتی که اطلاعات کافی در این خصوص ندارند با شماره تلفن 3686801 تماس بگیرند.

40 درصد بيماران جامعه مبتلا به عارضه دارويي مي شوند

طيق مطالعات صورت گرفته در زمینه عوارض و مشکلات دارویی، آمار و ارقام قابل توجهی را از میزان های مرگ و میر ناشی از مصرف داروست و برای نمونه 10درصد پذیرش های بیمارستانی به علت یک عارضه دارویی است و حدود ۴۰ درصد بیماران جامعه مبتلا به یک عارضه دارویی میشوند که در این میان سالمندان، کودکان و زنان باردار بیشتر از سایر اقشار جامعه در معرض خطر ابتلا به عوارض دارویی قرار دارند که نیازمند توجه بیشترند.

بروز مسمومیت دارویی هر چند ممکن است به مرگ فرد منجر نشود اما مصرف این داروها می تواند صدمات دائمی جبران ناپذیری به کبد و کلیه افراد وارد کند و همچنین مصرف بیش از میزان تجویز شده توسط پزشک به کلیه‌ها نیز آُسیب خواهد زد.

با فرهنگ سازی می توان بستر اطلاع رسانی مناسب برای کاهش پیامدهای مصرف خودسرانه دارو را به حداقل رساند، امید است با اجرای طرح پزشک خانواده و بیمه سلامت و کاهش هزینه های درمانی زمینه مراقبت درمانی مستمر مردم با نظارت پزشکان و تجویز مناسب دارو توسط متخصصان در جامعه فراهم شود تا دیگر با موضوعی به نام مصرف خودسرانه دارو مواجه نباشیم.