کد خبر: ۳۵۰۶۳
تاریخ انتشار: ۰۳ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۰۸:۳۸
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
تعداد بازدید: ۲۰۲۱

شایعات داغ بازار ارز

از اول هفته جاری تاکنون قیمت دلار 130تومان و در فاصله دوروز دو‌شنبه و یکشنبه قیمت دلار 100تومان افزایش یافته است. دلالان بازار منوچهری هدفمندی یارانه‌ها و حرکت آرام دولت برای افزایش تدریجی قیمت ارز مبادله‌ای را مهم‌ترین دلیل هیجانی‌شدن بازار ارز می‌دانند. 

اگرچه نوسان در بازار ارز و جهش قیمت‌ها مانند روزهای پرهیجان سال گذشته نیست، اما چندروزی است که قیمت تابلوهای صرافی‌ها در خیابان منوچهری مدام بالا می‌رود و گاهی طی یک‌روز 20تومان به قیمت دلار اضافه می‌شود و گاهی مانند دوروز گذشته حدود 100تومان. روز دوشنبه قیمت دلار در بازار آزاد سه‌هزارو215تومان بود که یک‌روزه صدتومان به قیمت آن اضافه شد و در روز سه‌شنبه هر دلار بازار آزاد سه‌هزارو315تومان شد. به گفته دلالان بازار منوچهری، این‌بار جهش قیمت‌ها مانند سال پیش متاثر از اخبار سیاسی نیست و تنها دلیل اقتصادی دارد؛ اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها مهم‌ترین عامل تغییر قیمت‌هاست و پس از‌ آن ریزش بورس هم موثر است. حرکت تدریجی ارز مبادله‌ای هم به نحوی دیگر بر این جریان افزایشی‌شدن قیمت‌ها موثر است.


دوبام‌وهوای دولت؛ افزایش و کاهش سود بانکی
کسری یکی از فروشندگان ارز در بازار منوچهری است. منتظر می‌مانم تا یکی، دو تلفنش را تمام کند و جواب یکی، دونفر از مشتری‌ها را بدهد. می‌گوید قیمت‌ها در نوسان است اما شاید بعید باشد که بازار هیجانی مانند هیجان سال پیش را تجربه کند. صرافی‌ها دلار را سه‌هزارو290تومان می‌خرند و سه‌هزارو310 تا 15تومان می‌فروشند. قیمتی هم که خودش به یکی، دونفر از مشتری‌ها می‌دهد روی سه‌هزارو300تومان تا سه‌هزارو310تومان در نوسان است.

دوباره تلفنش زنگ می‌خورد. جواب می‌دهد و قاطعانه می‌گوید که فعلا قصد فروش ندارد و امروز و فردا فقط خریدار است. می‌گوید درست است که چندروزی است بازار هیجانی شده و قیمت‌ها مدام در حال بالاوپایین‌شدن است، اما این نوسان اندک است و جهشی نیست. برای ما که بلد کاریم این چراغی است برای خریدن اما تنها تا حد محدودی. الان دقت کنید افرادی که از پایه‌های ثابت بازار هستند تنها در حال خریدن هستند و برخی از تازه‌واردها دارند دلارهایشان را می‌فروشند. دلیلش هم این است که وقتی قیمت‌ها 20، 30تومان بالا می‌رود نشان می‌دهد اراده‌ای در پشت افزایش قیمت‌ها وجود دارد و این روند آرام صعودی فعلا ادامه دارد، اما وقتی که قیمت‌ها یکباره 200تومان جهش دارد ما هم محتاط می‌شویم چون آن بازار هیجانی است اما این بازار را نگاه کنید؛ آرام است. همه دارند بر اساس اراده‌ای خارج از بازار آرام خریدوفروش می‌کنند.

می‌گوید به نظر می‌رسد دولت اراده کرده است که دلارها را از بازار جمع کند. وقتی قیمت پایین است یا نوسان ندارد، کسی هم برای فروش ترغیب نمی‌شود، اما وقتی قیمت سه‌هزارو200 یا 300 می‌شود عده‌ای دلارهایشان را می‌فروشند. به‌خصوص افرادی که دلار سه‌هزارو300تومانی خریده بودند و با کاهش قیمت‌ها حس کردند متضرر شده‌اند الان وارد بازار می‌شوند. کمی که بالاتر بروید افراد بیشتری دلارهای خانگی خود را می‌فروشند.

تاکید می‌کند که دولت کسری بودجه دارد، خودشان اعلام کردند انتظار داشته‌اند 10‌میلیون‌نفر از دریافت یارانه انصراف دهند اما تنها پنج‌میلیون انصرافی داشته‌ایم. این کسری بودجه بر بازار تاثیر می‌گذارد. رییس‌کل بانک‌مرکزی گفت سود بانکی افزایش یافته مردم پول‌ها را از بازار ارز به بانک‌ها بردند یا وارد بورس کردند اما حالا هم بورس مدام در حال ریزش است و هم وزیر اقتصاد گفته قرار است سود بانکی را کم کنند. خب طبیعی است که وقتی آن بازار در خطر باشد، این بازار جان می‌‌گیرد.

ارز مبادله‌ای گران شد، ارز آزاد هم
محمود، فروشنده دیگری است. با نکته‌سنجی می‌گوید قیمت‌ها در بازار ارز مبادله‌ای بالا رفته است. این افزایش قیمت بر بازار آزاد تاثیر می‌گذارد. یادآوری می‌کنم که قیمت ارز مبادله‌ای هرگز افزایش قابل‌توجهی نداشته و همیشه این افزایش قیمت در حد چندریال ناقابل بوده است. می‌گوید شما که باید این چیزها را بدانید. بروید قیمت‌ها را خوب پیگیری کنید. همین ارزی که یکی، دوریال، یکی، دوریال بالا می‌رفت، در دو، سه‌ماه گذشته در مجموع 70تومان افزایش یافته است.

70تومان قیمت بالاوپایین در بازار آزاد چیزی نیست اما در بازار مبادله چرا. این حرکت معنادار است. دولت دارد آرام‌آرام ارز مبادله‌ای را افزایش می‌دهد. ما هم این نکته را گرفته‌ایم دیگر. آن قیمت که بالا برود یعنی این قیمت هم باید بالا برود. حق هم دارند. کسری بودجه دارند. از همین جابه‌جایی اندک قیمت دلار و مابه‌التفاوت آن درآمد قابل ملاحظه‌ای به دست می‌آید. مگر آن دولت نبود با یک‌بار بالاوپایین‌کردن بازار، یارانه‌ها را پرداخت می‌کرد. بالاخره ابزارها بسیار است.


دلیل هدفمندی است و دیگر هیچ
سروته حرفش همین است و مدام هم تاکید می‌کند که اگر سال گذشته توافقات ژنو و اظهارات سیاسی خیابان استانبول را تکان می‌داد اما این‌بار همه موضوعات اقتصادی است و هدفمندی یارانه‌ها هم که سردمدار است. قیمت آب‌وبرق که گران شده. بنزین هم که قرار است گران شود. همه منتظرند ببینند چه اتفاقی می‌افتد. از آن طرف هدفمندی بورس را هم تحت‌تاثیر قرار داده و وقتی بورس ریزش کند، کار و کاسبی ما اینجا رونق می‌گیرد. به قول کارشناسان بازارهای واسطه و غیرمولد! قیمت بنزین البته باید تا یکی، دوروز دیگر تعیین‌تکلیف شود. آنکه درست شود این نوسانات هم کمتر می‌شود. تا آن روز حتما قیمت‌ها همینطور بالا می‌رود. چون این یک موضوع روانی است. جالب است که وقتی قیمت‌ها پایین می‌آید کسی خرید نمی‌کند و همه محتاط می‌شوند، اما تا قیمت‌ها بالا می‌رود همه گمان می‌کنند روند صعودی ادامه‌دار خواهد بود و همه خریدار می‌شوند. نمی‌دانم که قیمت‌ها چه می‌شود، اما ما سرخط روند قیمت‌ها را از بازار ارز مبادله‌ای می‌گیریم. تا وقتی قیمت‌ها آنجا کم‌کم بالا برود ما هم می‌دانیم که اراده بر افزایش قیمت ارز است. حرکت آن بازار که کند یا متوقف شود ما هم می‌ایستیم.

افزایش 70تومانی قیمت ارز مبادله‌ای در دولت یازدهم
از مهر 91 که مرکز مبادلات ارزی راه‌اندازی شد و ارز مبادله‌ای وارد چرخه معاملات ارزی شد، قیمت انواع ارز در این مرکز همواره یکسان و نوسانات در محدوده چندتومان در نوسان بوده است. از زمان تاسیس مرکز مبادلات ارزی قیمت دلار افزایش بسیار محدودی داشت. به نحوی که پس از پشت‌سرگذاشتن نوسانات اولیه، طی حدود هشت‌ماه قیمت دلار مبادله‌ای افزایش 20تومانی داشت، اما در همین مدت مشابه در دولت یازدهم قیمت ارز دولتی 72تومان افزایش داشته است.

دولت دهم در تمام مدت فعالیت این مرکز تلاش بر ثبات قیمت‌ها در بازار مبادلاتی داشت. از طرف دیگر نوسانات قیمتی تنها مربوط به دوماه اول تاسیس مرکز بود که قیمت‌ دلار از دوهزارو404تومان آغاز شد و دوماهه با حدود 50تومان افزایش به دوهزارو452تومان رسید، اما پس از آن آذر سال 91 تا مرداد سال 92 نوسانات دلار در حد دو تا سه‌تومان بود و قیمت دلار در بازار مبادله‌ای همواره در حوالی دوهزارو470تومان در چرخش بود، اما با روی‌کارآمدن دولت جدید قیمت ارز، ‌در یک حرکت بسیار کند و تدریجی، روند صعودی گرفته و افزایش یافته است. به‌نحوی که در زمان روی‌کارآمدن سیف قیمت ارز مبادله‌ای دوهزارو478تومان بود و تا اردیبهشت سال‌جاری به دوهزارو551تومان رسیده است؛ امری که نشان می‌دهد دولت جدید درصدد افزایش آرام قیمت‌ها در این بازار است و تلاش دارد با یک حرکت بسیار کند، هم قیمت‌ها را تغییر دهد و هم تاثیر محسوسی بر بازار نگذارد، اما دلالان بازار آزاد معتقدند که این افزایش خزنده را رصد می‌کنند و همین موضوع محرکی برای افزایش تدریجی قیمت‌ها در بازار آزاد هم است.



چرا دلار ‌گران شد؟
 بهاءالدین حسینی‌هاشمی کارشناس اقتصادی

عوامل روانی مهم‌ترین عامل افزایش قیمت ارز در روزهای جاری است. دولت درصدد اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌هاست و قیمت حامل‌های انرژی مهم مانند بنزین همچنان مشخص نیست. نگرانی از میزان افزایش قیمت بنزین و نحوه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها یکی از عوامل مهمی است که بر افزایش قیمت‌ها در بازار ارز تاثیر گذاشته است. اگرچه به گفته دولت قرار است شیب قیمتی فاز دوم و افزایش قیمت حامل‌های انرژی بسیار ملایم باشد و مدام صحبت از کنترل تورم است، ‌اما این عوامل آثار روانی خود را بر بازار ارز می‌گذارد و ما شاهد آن بوده‌ایم.

 عامل دیگری که بر افزایش قیمت‌ها دامن زده است فرمول برابری عرضه و تقاضاست. زمانی که قیمت یک ارز به تعادل نمی‌رسد به این معناست که قدرت برابری آن کم شده یا عرضه آن در بازار کاهش یافته است. دولت قیمت ارز دولتی را دوهزارو500تومان تعیین کرده است. اما موضوع این است که این ارز را در بازار توزیع نمی‌کند. اگر دلار دوهزارو500تومانی بانک‌مرکزی به اندازه کافی در بازار توزیع شود و در اختیار فعالان بازرگانی و تجاری قرار گیرد، قطعا ارز در بازار آزاد به همین اندازه تثبیت خواهد شد ولی اگر قدرت برابری ارزها و همچنین عرضه و تقاضا رعایت نشود در بازار اختلال ایجاد خواهد شد. این یکی از موضوعات روانی است که همواره وجود داشته. چون مردم گمان می‌کنند ارز به میزان کافی وجود ندارد. تصوری که پیش از توافقات ژنو هم داشتند.

اما اکنون صحبت از ناکامی در توافقات ژنو است و همچنان نه تکلیف توافقنامه مشخص است و نه وضعیت دلارهای بلوکه‌شده. این نگرانی‌ها از ناکامی توافق ژنو و ابهامات ایجادشده درباره لغو تحریم‌ها و آزادسازی پول‌های ایران هم جزو عوامل روانی مهم در نوسانات بازار ارز طی روزهای اخیر به حساب می‌آید. چون تاکنون تصور می‌شد که توافق و تحقق تعهدات ژنو در این مذاکرات می‌تواند عرضه دلار در بازار را افزایش دهد و در مقابل عدم توافق موجب محدودیت می‌شود اما انجام مصاحبه‌های متضاد درباره آزادسازی پول‌های بلوکه ایران این نگرانی را میان مردم به وجود آورده که ظاهرا تحریم‌ها برداشته نشده و پولی وارد ایران نشده است؛ ابهامات نشان می‌دهد نقل‌وانتقال پولی که قرار بود در توافق ژنو انجام شود به خوبی صورت نگرفته است.

نکته‌ای که همواره مطرح می‌شود این است که تا زمانی که نرخ ارز به‌صورت واقعی یکسان‌سازی نشود همیشه شکاف در بین دو بازار آزاد و رسمی ارز وجود خواهد داشت و هر عامل روانی قیمت‌ها را بالا و پایین می‌برد.

*شرق