قیمت بنزین، صبر و شکیبایی مردم را محک می زند/بنزین در ایران هنوز هم پایین ترین قیمت در دنیا را دارد

لس آنجلس تایمز نوشت: درسال های اخیر، در ایران قیمت سوخت پیوسته و به طرز قابل توجهی افزایش یافته است ، اما بنزین لیتری 22 سنت ،هنوز هم پایین ترین قیمت در دنیا است . اگرچه ایرانی ها بنا به سنت و بدون تغییر محسوسی در عادات مصرف ، به سرعت خود را با هزینه های بالاتر تطبیق داده اند.

به گزارش سرویس بین الملل «تیک» Tik.ir، افزایش اخیر قیمت، محکی خواهد بود برای شکیبایی مردمی که قریب یک سال است منتظرند وعده حسن روحانی، بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن مبنی بر بهبود اقتصادی تحقق یابد. قیمت های جدیدی که مقامات در تهران اعلام کردند لیتری 1000 تومان و 60 لیتر بنزین سهمیه بندی شده ، لیتری 700 تومان خواهد بود .

درمقایسه با معیارهای جهانی ،قیمت ها همچنان پایین است ، اما برای شهروندان ، قیمت بسیار بالای بنزین در مقایسه با ارزش برابری پول رایج ایران، تکان دهنده است . درسال 2005،آن زمانی که بنزین لیتری 800 ریال بود، تصور نمی کردند که قیمت بنزین پنج رقمی شود . اما این نرخ جدید، قیمت ها را به سمت قلمرو بی سابقه ای سوق می دهد.

روز سه شنبه ، بیژن حاج محمد رضا ، رئیس اتحادیه جایگاه دارندگان ،گفت :" درجایگاه های سوخت دستگاه های نازل برای نمایش عدد بیش از چهار رقم به ازای هر لیتر سوخت تجهیز نشده اند . " قیمت کنونی 7000 ریال است .( نرخ رسمی ارز در روز چهارشنبه، قیمت هر دلار امریکا بیش از 25530 ریال و در بازار آزاد ، که اکثر معاملات درآن انجام می شود هر دلار امریکا 33000ریال بود ). این هفته ، بازار ارز تهران دربرابر کاهش بیش از 5 درصدی ارزش ریال دربرابر هر دلار امریکا واکنش نشان داده است .

افزایش قیمت در جایگاه ها ازجمله تلاش های دولت روحانی برای کاهش یارانه ها است و هزینه اسراف کارانه ای که برای دولت سالانه بیش از 50 میلیارد دلار هزینه برمی داشت را کاهش داد.

این ماه، دولت روحانی بزرگترین تغییرات را در نظام یارانه انجام داد. با قطع برنامه پرداخت نقدی، مقامات می توانند بررسی کنند که چه کسانی بیش از همه نیازمند دریافت کمک مالی هستند .

با این همه، هیچیک از کالاها و خدماتی که ایران بابت آن یارانه می دهد، به حساسی یا هزینه بری سوخت نیست . از زمان ملی شدن صنعت نفت در سال 1951میلادی ، تمام دولت ها این تصور را برای مردم ایجاد کرده اند که سوخت ارزان حق طبیعی آن ها است .

در سال های گذشته، افزایش جمعیت، همراه با صنعت خودرو که اتومبیل های ارزان قیمتی را برای دهها میلیون ایرانی تولید می کرد، چنان ولعی برای مصرف سوخت ایجاد کرد که ایران مجبور شد در دو دهه گذشته، بخش قابل ملاحظه ای ازسوخت مورد نیاز خودرا وارد کند .

کوان هریس ، استاد جامعه شناسی دانشگاه پرینستون، که درباره نظام رفاه اجتماعی ایران مطالعه می کند، گفت:"وقتی این یارانه ها می توانست برای سرمایه گذاری های پربارتر و سالم تراستفاده شود، سوخت زیر قیمت باعث مصرف بی رویه شد. مصرف بیش از اندازه بنزین درایران سبب میشود تا یکی ازاقلام مهم صادراتی ایران به مصرف داخلی اختصاص پیدا کند."

دولت ایران بارها به تغییر ساختار قیمت سوخت مبادرت کرده است، اما نه تا این اواخر که مسئولان برای برداشتن کامل یارانه ها برنامه ریزی کردند و اکنون به این نتیجه رسیده اند که این فرایند زمان می برد.

روز دوشنبه ،محمد شریعتمداری ، معاون رئیس جمهور، گفت :" دولت درنظر دارد قیمت های انرژی را به آرامی افزایش دهد. اگر در خلال پنج سال، سالانه 20 تا 25 درصد قیمت ها را افزایش دهیم ؛ قیمت انرژی کاملاً آزاد خواهد بود." وی افزود:" افزایش پلکانی قیمت، افزایش احتمالی نرخ تورم را کمتر می کند . "

هریس گفت :"کاهش زمان بندی شده یارانه ها « موضوع خوبی » است چون سیاست گام به گام امکان اصلاح و تعدیل قیمت ها را فراهم می آورد ." از سال 2006 ،که نظام پلکانی قیمت گذاری آغاز شد، ماهانه 60 لیتر سوخت به قیمت هر لیتری 1000 ریال برای دارندگان خودرو سهمیه تعیین شد. درصورت مصرف بیشتر دارندگان خودرو مجبور بودند سوخت را با نرخ بازار آزاد یعنی لیتری 4000 ریال خریداری کنند که باز هم نرخ نظارت شده ای بود.

نرخ های کنونی لیتری 4000ریال( 12 سنت ) برای سهمیه ماهانه و 7000ریال ( 22) برای نرخ آزاد هم چنان به قوت خود باقی است، اما از سه روز مانده به ماه جدید ایرانی، در جایگاه های بنزین درسراسر کشور سهمیه با این نرخ ها به دارندگان خود رو ارائه نمی شود.

به رغم شکوه و شکایت زیاد درباره افزایش قیمت در دور سابق، موارد اندکی از نارضایتی عمومی به چشم می خورد.

اگرچه، این بار این موج با شرایط اقتصادی مشکل آفرینی مصادف است که شامل تورم بیش از اندازه، کاهش شدید ارزش پول رایج و میزان بسیار بالای بیکاری می باشد ،که همه این ها تا حدود زیادی ناشی از تحریم های اقتصادی شدید تحمیل شده بر ایران ،به علت فعالیت های هسته ای مناقشه برانگیز این کشور، است.

اگرچه بسیاری نگران افزایش هزینه های روزانه خود هستند، تحلیل گران معتقدند اهمیت نزدیک کردن هرچه بیشتر قیمت سوخت به سطح قیمت های جهانی از چنان اهمیتی بر خورداراست که هرگونه تأثیر منفی کوتاه مدت این اقدام نادیده گرفته می شود.

محمد علی شعبانی ، تحلیل گر مستقر درتهران گفت :" احتمالاً ،افزایش قیمت گاز به نوبه خود ، باعث واکنش خواهد شد ، اما نگرانی بیشتر تأثیر بر تورم گسترده تر است که گروه اقتصادی روحانی تصمیم گرفته اند آن را در اولویت قراردهند. "

شعبانی افزود :" اگر این افزایش کوتاه مدت برنامه ریزی شده به سطوح تورم در دروه قبل از انتخابات برگردد، « روحانی با چالش عمده ای مواجه خواهد شد » ."