وکیل پایه یک دادگستری بعد از کسب مدرک لیسانس رشته حقوق، شرکت در آزمون وکالت و گذراندن دوره کارآموزی، موفق به دریافت مجوز خواهد شد. او با دایر کردن یک دفتر کار، به انجام وکالت در حیطه تخصصی خود می‌پردازد. وکیل پایه یک دادگستری در حوزه‌های مختلف تعریف و تعیین شده، قادر به انجام فعالیت است.

وکیل پایه یک دادگستری می تواند به صورت‌های زیر به دعاوی بپردازد:

وکیل قراردادی: این وکیل توسط خود شخص (موکل) انتخاب شده و طبق قرارداد منعقد شده بین آن‌ها قادر به انجام وکالت برای موکل خود است.

وکیل تسخیری: این وکیل از سوی دادگاه برای دفاع از فرد برگزیده می‌شود که آن فرد یا توان مالی ندارد یا از گرفتن وکیل سرباز می‌زند. حوزه فعالیت این وکیل بیشتر در زمینه کیفری است.

این دو مورد از نوع وکالت، رایج‌ترین آن‌ها است که با توجه به اختیاراتی که با امضای قرارداد از سوی فرد و یا دادگاه دارد، می‌توانند انجام وظیفه کنند. اما تخصص هر وکیل با توجه به دفاع از ادعاهای موکل یا موکلان خود، با ویژگی‌های مختص به خود است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

وکالت در دعاوی کیفری

وکیل پایه یک دادگستری در حوزه کیفری باید با تمام اصول و قواعد کیفر شناخت‌ها آشنایی داشته و از روند کاری دادسراها و حکم‌های کیفری شناخت درستی داشته باشد. وکیل کیفری باید از نحوه اجرای حکم و مجازات تعیین شده در آیین دادرسی کیفری به طور کامل مطلع باشد.

وکیل پایه یک دادگستری کیفری، چه از سوی موکل خود استخدام شده باشد و چه از سوی دادگاه برای رسیدگی به امور موکل خود تعیین شده باشد؛ باید به تمامی حوزه کاری خود اشراف داشته باشد و تا حد توان، در حوزه اختیاراتش وظایف خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.

وکیل کیفری در حوزه مبارزه با مواد مخدر و قاچاق کالا باید تسلط لازم داشته و برای دفاع از فردی که متهم شناخته شده و یا کسی که شکایت کننده پرونده است، بتواند منصفانه انجام وظیفه کند.

وکالت در دعاوی حقوقی

وکیل پایه یک دادگستری که وظیفه وکالت در دعاوی حقوقی را دارد، باید برای دفاع حقوق موکلی که او را انتخاب کرده است، بر اساس قانون متعهدانه عمل کند و به عنوان نماینده تام الاختیار او در ارجاعات قضایی یا غیر آن، برای احقاق حقوق موکلش حضور داشته باشد. وکیل حقوقی در حوزه قانون مدنی به صورت مثبتی فعال است.

وکیل حقوقی باید نسبت تعهدات خود که با موکلش ترتیب داده، پایبند بوده و از آن تخطی نکند و طبق وکالت نامه‌های محضری و دارای رسمیت کامل از سوی مراجع قضایی به انجام وظایف خود بپردازد. حوزه اختیارات وکیل حقوقی به دو نوع عمومی و خصوصی (حقوق بین‌الملل) تقسیم می‌شود.

وکالت در دعاوی خانواده

وکیل پایه یک دادگستری، با توجه به اقسام وکالت مدنی در دعاوی خانواده هم فعالیت خواهد داشت؛ وکیل خانواده باید به موارد حقوقی مسائل خانوادگی مسلط بوده و شناخت کاملی از اصول و قواعد مسائل قابل طرح و دفاع خانواده داشته باشد.

وکیل خانواده در زمینه ارتباطات خانوادگی و شخصی بین افراد، مثل طلاق، حضانت و موارد این چنینی تخصص دارد. این وکیل باید با پیروی از حد و حدود اخلاقی، ضمن دفاع از حقوق موکل خود عدالت را اجرا کرده تا حقوقی از او ضایع نشود. وکیل تعیین شده باید از تمامی اطلاعاتی که در اختیار او گذاشته می‌شود محافظت کرده و محرم اسرار باشد.

وکیل خانواده باید در چنین مواردی مثل: گرفتن حق مهریه طبق قانون، تعیین و تکلیف برای نفقه مرد در قبال زن، حق تمکین و حضانت فرزند به موکل خود، بدون تبعیض جنسیتی انجام وظیفه کند و کمک کند که حق به صاحب حق برسد.

وکالت در دعاوی ثبتی

وکیل پایه یک دادگستری در مقام وکالت در دعاوی ثبتی، کسی است که از قانون و مقررات ثبتی در دفترهای حوزه اسناد رسمی، آشنایی لازم داشته باشد. حوزه کاری وکیل ثبتی، فقط جهت انجام اقدامات اسنادی و املاکی در سطح کشور است تا موکلش بتواند به صورت قانونی از حقوق خود برخوردار شود.

حیطه تمرکز فعالیت وکیل ثبتی در دفترهای اسناد واملاک کشور بوده و مقرر کردن اسناد رسمی انواع ملک بر دوش وکیل ثبتی است. وکیل ثبتی باید از مهارت سخنوری، بیانی رسا و در حوزه نوشتن از توانایی خوبی برخوردار باشد؛ همچنین در رابطه با سندهای قانونی شناخت دارای کفایت داشته باشد.