پشت پرده «طلا بازی» در روسیه

به گزارش تی آر تی، با این وجود، روس‌ها می‌توانند به زودی هندی‌ها را در این زمینه پشت سر گذارند و یا دست کم به رقیبی جدی برای آنان تبدیل شوند. کارشناسان شورای جهانی طلا که بر بازار جهانی این بخش نظارت می‌کند اشاره کرده اند که تقاضا برای این فلز گرانبها (طلا) در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ میلادی به شکل خیره کننده‌ای (۳۵۰ درصد) افزایش یافته است. تخمین زده می‌شود که روس‌ها از ماه فوریه ۱۲ تن شمش و سکه طلا خریداری کرده باشند و علت این امر عدم اطمینان و ترس آنان درباره میزان ثبات روبل در برابر دلار و سایر ارز‌ها پس از تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب علیه مسکو بوده است.

روسیه در اواخر فوریه "عملیات نظامی ویژه" را در اوکراین آغاز کرد. کشور‌های غربی تحت رهبری ایالات متحده با اعمال تحریم‌های گسترده علیه مسکو تلافی کردند. دولت روسیه نیز فعالانه شهروندان را به سرمایه گذاری در طلا تشویق می‌کرد.

چرا تقاضا برای طلا افزایش یافته است؟

"اکسانا لوکیچوا" تحلیلگر بازار‌های کالا در Otkritie Investments توضیح می‌دهد که از ماه فوریه، تقاضا برای طلا افزایش یافته و در سطح بالایی باقی مانده است، زیرا نوسانات روبل به سختی قابل پیش بینی است و خطرات در عرصه اقتصادی و سیاسی کماکان بسیار بالا هستند. در تاریخ ۲ مارس "میخائیل میشوستین" نخست وزیر روسیه گفته بود که "این گونه سرمایه گذاری‌ها (در طلا) ممکن است جایگزین خوبی برای خرید ارز باشند". در واقع، در همان زمان، "آنتون سیلوانوف" رئیس وزارت دارایی روسیه طلا را "جایگزینی ایده آل" برای دلار آمریکا خوانده بود.

تقاضا برای شمش طلا به ویژه پس از معرفی معافیت‌های مالیاتی جدی افزایش یافت. پیش از این، برای خرید شمش طلا در بانک، مالیات بر ارزش افزوده ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده بود. این هزینه اضافی فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری با شمش طلا را برای شهروندان روس فاقد سود اقتصادی ساخت. با این وجود، در ماه ژوئن ۱۳ درصد مالیات بر درآمد شخصی اعمال شده بر سود فروش شمش طلا لغو شد.

چه میزان طلا خریداری می‌شود؟

روزنامه معروف اقتصادی "کومرسانت" روسی گزارش داد که در پنج ماه اول سال جاری، مشتریان ۱۰.۹ تن شمش طلای اسبربانک روسیه را خریداری کرده‌اند. هم چنین، وی تی بی دومین بانک بزرگ روسیه نیز از فروش دو تن طلا به مشتریان‌اش در اواسط ماه آوریل خبر داد.

سایر بانک‌های روسیه مانند سووکام بانک، RSHB و MKB نیز در ماه‌های اخیر به "تقاضای بالا برای طلا" اشاره کردند، اما ارقام ناخالص را فاش نساختند. پرومسویاز بانک (PSB) در چهار ماه گذشته یک تن شمش طلا به مشتریان فروخته است.

در توضیح لایحه حذف مالیات بر ارزش افزوده آمده است: تقاضای بالقوه این فلز گرانبها در بین شهروندان ممکن است به ۵۰ تن در سال برسد که ۱۵ درصد تولید کشور است. با این وجود، بر اساس ارزیابی‌های "آلینا کولپاکووا" رئیس مرکز تحلیلی سوکولوف تقاضا ممکن است حدود ۱۰ تا ۱۱ تن در سال در مورد میله‌های کوچک طلا با وزن حداکثر ۲۰ گرم باشد.

چه کسانی طلا خریداری می‌کنند؟

کارشناسان معتقدند که اکثر ثروتمندان روس به طور فعال این فلز گرانبها را خریداری می‌کنند، زیرا بخش قابل توجهی از طلای فروخته شده در ماه‌های اخیر شمش‌های بزرگ بوده‌اند. در شرایط فعلی، یک شمش طلای ۱۳ کیلوگرمی ارزان‌تر از چندین شمش کوچک هم وزن است. "اوگنی سافونوف" مدیر بخش سرمایه خصوصی بانک پرومسویاز بانک می‌گوید: "مشتریان ثروتمند اغلب ترجیح می‌دهند تا ۲۰ درصد از موجودی خود را به صورت طلای فیزیکی نگه دارند".

روزنامه کومرسانت گزارش داد که بانک دولتی وی تی بی روسیه حتی میله‌های ۱۰۰ کیلوگرمی طلا را نیز به فروش رسانده اند. مشتریان بانک MKB به میله‌های استاندارد ۱۱ تا ۱۳ کیلوگرم علاقه نشان داده اند. در سووکام بانک مشتریان اغلب میله‌های اندازه گیری شده یک کیلوگرم و میله‌های استاندارد ۱۲.۵ کیلوگرمی را خریداری کردند. در روسلخوز بانک میله‌های طلای ۵ گرمی و ۱۰ گرمی به فروش رسیدند. این بانک خاطر نشان ساخت که شمش‌های پنج گرمی ۱۷ درصد از کل شمش‌های فروخته شده در چهار ماه گذشته را به خود اختصاص داده اند.

در همان زمان اسبربانک تاکید کرده که در حال حاضر تقاضا برای شمش‌های بزرگ ۱ کیلوگرم و بیش‌تر به تدریج کاهش می‌یابد در حالی که تقاضا برای شمش‌های کوچک‌تر هم چنان بالا است. با این وجود، کارشناسان هشدار می‌دهند که سرمایه گذاری در شمش طلا حتی بدون محدودیت مالیاتی نیز یک سرمایه گذاری بلند مدت است.

معایب آن چیست؟

"ولادیمیر ساگالائف" تحلیلگر مالی CMS Group به روزنامه روسی ایزوستیا گفت: "خرید شمش بیش‌تر با هدف پس انداز صورت می‌گیرد و نه کسب درآمد زیاد. درآمد قابل توجه حاصل از سرمایه‌گذاری در شمش طلا در چشم انداز بلندمدت یعنی بیش از ۱۰ سال حاصل خواهد شد".

علاوه بر این، سرمایه گذاری در شمش درآمد غیر فعال مانند سرمایه گذاری در سهام، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک و سپرده‌ها را به همراه ندارد. اگر مشتری به دنبال راهی برای ایجاد درآمد غیرفعال از طریق سرمایه گذاری باشد سرمایه گذاری در طلا برایش دردسرساز خواهد بود.

نکته اساسی دیگر آن است که بانک‌ها شمش را در تعداد محدودی از شعب و عمدتا شمش‌های خود را بازخرید می‌کنند. در عین حال قیمت خرید ۱۵ تا ۲۵ درصد کم‌تر از قیمت فروش است. افزایش ارزش طلا تنها در صورت کاهش ارزش پول روسیه امکان پذیر است. علاوه بر این، دارا بودن تخصص و وضعیت عالی برای نگهداری از شمش طلا نیز ضروری است. "اوگنی نادورشین" اقتصاددان ارشد در PF Capital خاطرنشان می‌سازد: "آسیب وارده به یک میله یا شمش طلا حتی یک خراش کوچک فورا و به شدت از ارزش آن می‌کاهد".

"ساگالائف" تحلیلگر مالی به چند اشکال در نگهداری طلا اشاره می‌کند. شمش‌های طلا به دلیل ارزشی که دارند در معرض سرقت قرار می‌گیرند و بهتر است آن را در مکانی امن مانند انبار نگهداری کنید که مشکلاتی دارد. بانک جایگزین مناسبی است، اما صاحبان طلا باید هزینه خدمات بانکی را بپردازند. ساگالائف هم چنین خاطرنشان می‌کند که گزینه‌های جایگزین، مانند حساب‌های طلا یا صندوق‌های قابل معامله سرمایه‌گذاری در مبادلات طلا هیچ مشکلی برای ذخیره سازی شمش ایجاد نمی‌کنند، زیرا به اصطلاح سرمایه گذاری در طلای "کاغذی" محسوب می‌شوند.

قیمت چگونه کاهش یافت؟

یک "اما" نیز وجود دارد که هم مقام‌های دولتی و هم بانک‌های روسی ترجیح می‌دهند در حال حاضر درباره آن سکوت کرده و چیزی نگویند. تایمز مسکو گزارش داد کسانی که در اوج وحشتِ تحریم‌ها طلا خریدند به زودی متوجه شدند که ارزش طلای آنان به سرعت در حال کاهش است. از ۷.۷ هزار روبل به ازای هر گرم در تاریخ ۱۱ مارس قیمت طلای تعیین شده توسط بانک مرکزی روسیه با ۵۶ درصد کاهش به ۳.۴ هزار روبل تا تاریخ ۵ اوت رسید.

در نتیجه، میزان طلای افراد در پایان سه ماهه اول به ارزش ۳۳.۷ میلیارد روبل در ۵ اوت به ۲۲.۲ میلیارد روبل براساس داده‌های بانک مرکزی کاهش یافت. با این وجود، رونق طلا فروکش نکرده است. با تشدید روند کاهش ارزش حمایت بیش تری از فروش صورت خواهد گرفت که ممکن است مقداری وجوه از ذخایر ارزی انباشته شهروندان روس (طبق برآورد اخیر بانک مرکزی حدود ۸۵ میلیارد دلار) به بازار طلا وارد شود.

نتیجه این وضعیت چه خواهد بود؟

ساگالائف می‌گوید از جنبه مثبت، قیمت طلا در مقایسه با سایر دارایی‌ها مانند سهام حتی در زمان بحران نه کاهش می‌یابد و نه نوسان زیادی دارد. طلا هم چنین دارای رشد مداوم در ارزش است. این تحلیلگر تاکید می‌کند:"بنابراین، یک دارایی محافظتی خوب و وسیله‌ای برای پس انداز است".