در میان شهرهای بی‌نظیر و زیبای ایران با جاذبه‌های گردشگری و تفریحی متنوع و جذاب یکی از شهرهایی که سهم قابل‌توجهی در زیبایی ایران داشته و نقش پررنگی را ایفا کرده است، شهر فوق‌العاده کرمان است. توریست‌ها در برنامه‌ریزی سفرشان به ایران، به شهر کرمان توجه ویژه‌ای دارند و این موضوع را می‌توانید از هتل های کرمان که همیشه و در هر موقع از سال پذیرای مهمانان خارجی هستند، متوجه شوید.

کرمان یکی از هفت شهر بزرگ و دیدنی ایران است که توانسته به‌عنوان یکی از پربازدید ترین شهرهای تاریخی ایران شناخته شود. در ادامه با ما همراه شوید تا با 10 مورد از جاهای دیدنی کرمان که نباید فرصت دیدن آن‌ها را از دست بدهید، آشنا شویم.

 

آشنایی با کرمان شهری تاریخی و فرهنگی

در میان شهرهای ایران، یکی از شهرهایی که با داشتن جاذبه‌های دیدنی شگفت‌انگیز، تاریخی غنی و سرشار از رشادت مردمان این شهر مشهور شده است، شهر کرمان است. در حال حاضر نیز این شهر با داشتن مردمانی خونگرم، مهربان و مهمان‌نواز، آغوشی باز برای جهانگردان و گردشگران ایرانی و خارجی دارد. در سفر به این مقصد گردشگری بی‌نظیر برای سرگرم شدن افراد خانواده و همراهانتان هیچ نگرانی نداشته باشید، چراکه در شهر کرمان تنوع جاذبه‌های تفریحی و گردشگری بسیار زیاد است و برای هر سلیقه‌ای و همچنین برای هر رده سنی از کودکان و نوجوانان تا افراد سالخورده، همه و همه می‌توانند با سفر به این شهر سفری عالی و خاطره‌انگیز برای خود بسازند.

کرمان یکی از شهرهای بزرگ در جنوب شرقی کشور است که با سفر به این شهر می‌توانید گرمای لذت‌بخش آب‌وهوای کویری را در طول سفرتان احساس کنید و همچنین می‌توانید شگفت‌انگیزترین کویرهای ایران را در اطراف این شهر ببینید. با توجه جذابیت‌های سفر به کرمان در هرزمانی که برای سفر انتخاب می‌کنید لازم است قبل از انتخاب مقصد سفرتان با جاهای دیدنی کرمان آشنا شوید.

شهر کرمان دارای آثار تاریخی بسیار زیادی است که از این تعداد فقط 700 مورد از آن‌ها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

1.   ارگ بم

این جاذبه دیدنی کرمان به‌قدری مشهور است که هم گردشگران داخلی، هم اکثر گردشگران خارجی و همچنین جهانگردان نیز نام این جاذبه را شنیده‌اند. حتی پس از زلزله بم این جاذبه مشهورتر از پیش شد. ارگ بم دارای قدمتی بیش از 2500 سال است که در طول این زمان نقش مهمی را در تاریخ و فرهنگ ایران ایفا کرده و از دسترسی متجاوزان به جنوب شرقی ایران بارها در زمان جنگ‌ها جلوگیری کرده است.

 اگر از افرادی باشید که به تاریخ ایران و جهان عشق می‌ورزند، قطعاً ارگ بم اولین جاذبه‌ای است که در سفرتان به مقصد کرمان از آن بازدید می‌کنید. ارگ بم از جاهای دیدنی کرمان در جنوب شرقی یکی از مشهورترین کویرهای دنیا یعنی کویر لوت و در نزدیکی شهر بم قرارگرفته است.

 جالب است بدانید این سازه خشتی به‌اندازه‌ای ارزشمند بوده است که علاوه بر فهرست آثار ملی ایران در لیست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت‌شده است؛ دلیل اهمیت این سازه خشتی یعنی همان ارگ بم این است که معماری بی‌نظیر آن موردتوجه همه‌ی مردم به‌خصوص معماران قرارگرفته است. درواقع ارگ بم را می‌توان نمونه‌ای دیدنی از ساختار دفاعی در ایران قدیم بدانیم چراکه در طول تاریخ همچون حصاری مستحكم از مناطق شرقی ایران محافظت كرده است؛ و پابرجا مانده است.

 یکی از نکات مهم در مورد ارگ بم این است که این سازه خشتی تا قبل از زلزله سال 1382 بم، بزرگ‌ترین سازه خشتی دنیا بوده است.

این بنای تاریخی تا یک قرن پیش همچنان قابل سکونت بود و گردشگران به‌شدت از بازدید از آن استقبال می‌کردند؛ اما متأسفانه با زلزله شدید بم در سال 1382 در پنجم دی‌ماه به یک ویرانه تبدیل شد، این زلزله می‌توانست باعث شود که ارگ خشتی بم از فهرست آثار ثبت‌شده در یونسکو خارج شود؛ اما به لطف تلاش‌های مسئولان این اثر تاریخی، پس از زلزله سریعاً کار مرمت و بازسازی مجدد برخی از بخش‌های تخریب‌شده انجام شد و همین موضوع مانع از خروج این سازه‌ی باارزش از فهرست یونسکو شد.

 پس از زلزله مهیب، بزرگ‌ترین سازه خشتی با تلاش معماران و مرمت کاران توانست به زندگی پیش از زلزله برگردد و خوشبختانه امروزه دوباره ارگ بم به‌روزهای اوج خود برگشته و شاهد رفت‌وآمد گردشگران در میان کوچه‌های تنگ و باریک خود است. ارگ بم در شهر بم است که حدود ۲ ساعت از شهر کرمان فاصله دارد.

 

2.   مجموعه گنجعلی خان کرمان

یک مورد از مهم‌ترین جاهای دیدنی کرمان را می‌توان مجموعه گنجعلی خان دانست که درواقع بخشی از بازار بزرگ کرمان به شمار می‌آید. وسعت زیاد و گستردگی این مجموعه و همچنین داشتن بخش‌های مختلف و متنوع باعث ایجاد شهرت زیادی برای صنعت گردشگری در این شهر شده است. علاوه بر این موضوع مجموعه گنجعلی خان در زمان‌های قدیم به‌عنوان زیرساخت‌های شهری کرمان بناشده و بسیار موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی قرارگرفته است، درواقع جدا از بافت مدرن و نوساز شهر کرمان، بخشی که ظاهر بافت سنتی و تاریخی شهر را تشکیل می‌دهد شامل مجموعه گنجعلی خان کرمان می‌شود.

اگر به دنبال نمونه‌های برای مشابه‌سازی مجموعه گنجعلی خان باشید، میدان نقش‌جهان در شهر زیبای اصفهان و همچنین میدان امیر چخماق یزد شبیه و مشابه به میدان گنجعلی خان کرمان هستند. در زمان‌های گذشته اصول شهرسازی ایران همانند میدان‌هایی بود که نام‌برده شد؛ این میدان‌ها ازجمله میدان گنجعلی خان کرمان بشدت موردتوجه مردم قرار داشتند و به‌عنوان مرکزی برای گردهمایی‌های بزرگ اجتماعی مشغول فعالیت بودند. در گوشه و کنار این مجموعه بخش‌هایی همچون بازار، مسجد، کاروان‌سرا و غیره نیز شکل‌گرفته‌اند که باعث دسترسی آسان‌تر مردم شده است.

باید بدانید که مجموعه گنجعلی خان دارای وسعتی حدود 11 هزار مترمربع است که میدان و بازار آن در سال 1005 هجری قمری و حمام آن نیز که بسیار مشهور است، در سال 1020 هجری قمری احداث شده است. بخش‌هایی مانند کاروان‌سرا، مدرسه و آب‌انبار نیز در سال‌های بعد ساخته شدند.

 همان‌طور که از نام این مجموعه می‌توان فهمید سازنده این آثار تاریخی گران‌بها، فردی به نام گنجعلی خان والی و حاکم کرمان در زمان حکومت صفویه بوده است که تلاش زیادی برای ایجاد آبادی در شهر کرمان کرد. این فرد در مدت‌زمان حاکمیت خود بر شهر کرمان که به مدت 30 سال بوده است، آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری را بنا نمود که برخی از آن‌ها به‌عنوان جاهای دیدنی کرمان امروزه به دست ما رسیده‌اند و وظیفه ما تلاش و کوشش در حفاظت و نگهداری از آن‌ها است.

جالب است این موضوع را بدانید که حمام گنجعلی خان امروزه به‌عنوان یک موزه مردم‌شناسی فعالیت می‌کند و مجسمه‌های مومی از طبقات مختلف جامعه‌ آن زمان نظیر روحانیون، پیشه‌وران، مردم عادی و... در بخش‌های مختلف حمام دیده می‌شود. مجموعه گنجعلی‌خان در نزدیکی میدان شهدا در شهر کرمان قرارگرفته است، دو خیابان اصلی امام و شریعتی به میدان گنجعلی‌خان ختم می‌شوند.

 

 

3.   قلعه دختر کرمان، با نامی شگفت‌انگیز

شاید شما نیز در میان جاهای دیدنی کرمان نام قلعه دختر را شنیده باشید و کنجکاو شده باشید که چرا نام این قلعه را دختر نهاده‌اند؟

 قلعه دختر کرمان یکی از آثار کهن و قدیمی کشور ما محسوب می‌شود که در شهر کرمان و در مجاورت قلعه‌ای دیگر به نام قلعه اردشیر کرمان قرارگرفته است؛ اما در میان مردمی که در آن محدوده و همچنین شهر کرمان زندگی می‌کنند علاوه بر قلعه دختر، به قلعه کوه و یا آتشکده آناهیتا نیز شناخته می‌شود.

جالب است بدانید این قلعه حتی از ارگ بم نیز قدمت بیشتری دارد، طبق گفته‌ی تاریخ شناسان و محققان قلعه دختر دارای قدمتی حدود 3000 سال است و برخی نیز معتقدند که احداث این قلعه به زمان حکومت مادها برمی‌گردد، البته باید بدانید که در برخی کتب تاریخی نیز بنا شدن قلعه دختر را مربوط به سلسله ساسانیان دانسته‌اند.

امروزه با توجه به رفاه گردشگران و همچنین به‌منظور افزایش فضای سبز در شهر کویری کرمان، در نزدیکی قلعه دختر بوستانی در نظر گرفته‌شده که با نام بوستان قلعه دختر شناخته‌شده است؛ این بوستان مجهز به سرویس بهداشتی، نمازخانه و سایر امکانات رفاهی می‌باشد که باعث راحتی شهروندان کرمانی و مسافران شده است.

علت نام‌گذاری این قلعه به نام دختر و یا آناهیتا چیست؟

در زمان‌های بسیار دور و در فرهنگ و تاریخ ایرانی دختر استعاره از پاکی و غیرقابل‌تسخیر بودن است. در زمان گذشته وقتی یک بنا باهدف حفاظتی و دفاعی ساخته می‌شد، نام دختر را برای آن برمی‌گزیدند. قلعه دختر فیروزآباد در فارس و قلعه دختر میانه در آذربایجان شرقی نیز دو قلعه تاریخی دیگر ایرانی است که با دختر نامیدن شدن، مفهوم غیرقابل فتح بودن را می‌رساندند.

اما در خصوص نام آناهیتا باید بگوییم که به گفته‌ی برخی از کارشناسان و همچنین مورخانی که درزمینهٔ قلعه دختر تحقیقاتی داشته‌اند، این قلعه از بین جاهای دیدنی کرمان، محلی برای عبادت بوده است به همین دلیل آناهیتا نام دیگری است که مردم به این قلعه نسبت داده‌اند. درواقع آناهیتا نام الهه‌ی آب، باروری، گیاهان و بانوان بوده و به همین دلیل پرستش آن برای مردمان گذشته، بسیار ارزشمند و مهم بوده است.

 

4.   مجموعه ابراهیم‌خان کرمان

یکی از جاهای دیدنی کرمان که زیبایی بی‌نظیر آن چشمان شما را خیره می‌کند، مجموعه ابراهیم‌خان این شهر است که دارای معماری بی‌نظیری در تاریخ و زمان خود است. این مجموعه شامل بخش‌های متفاوتی مانند مدرسه، حمام، آب‌انبار و بازاراست که قدمت همه‌ی این بخش‌ها به زمان حکومت قاجار بر می‌گردد.

در زمان فتحعلی شاه قاجار، فردی به نام ابراهیم ظهیرالدوله حاکمیت کرمان را بر عهده داشت، این فرد برای رفاه حال مردم و دسترسی راحت‌تر آن‌ها به حمام، مدرسه و بازار، دستور به ساخت این مجموعه داد. مجموعه ابراهیم‌خان که در فهرست جاهای دیدنی کرمان و همچنین آثار ثبت‌شده ملی قرار دارد، نقش مهمی در بافت تاریخی شهر کرمان داشته است و پس از گذشت دو قرن همچنان حمام و مدرسه و بازار ابراهیم‌خان مشغول به فعالیت هستند.

با سفر به کرمان و رفتن به مجموعه ابراهیم‌خان اولین نکته‌ای که ذهن شما را به خود مشغول می‌کند معماری و تزئینات فوق‌العاده زیبای این مجموعه است، درواقع این مجموعه دارای معماری خاص و ترکیبی ایرانی-اروپایی است که عناصر متفاوتی در میان تزئینات آن به چشم می‌خورد؛ عناصری از طبیعت و منظره مانند کبک کوهی، درخت، شکوفه و انواع گل‌های کوهی که در منطقه کرمان یافت می‌شود و نقش آن‌ها بر فرش‌های کرمان نیز وجود دارد. 

در خصوص آدرس مجموعه ابراهیم‌خان باید بدانید مجموعه ابراهیم‌خان در شهر کرمان، ضلع شمالی مجموعه گنجعلی‌خان و در جوار میدان گنجعلی‌خان واقع‌شده است.

 

 

5.   حمام وکیل، از مشهورترین جاهای دیدنی کرمان

در سفر به کرمان حتماً نام حمام وکیل را از مردم کرمان خواهید شنید؛ یکی از جاذبه‌هایی که شهرت زیادی بین افراد دارد، حمام وکیل این شهر است. درواقع حمام وکیل حمامی است که با معماری و ساختار قاجار به زیبایی هر چه تمام ساخته‌شده و در بازار کرمان قرارگرفته است. همان‌طور که از معماری این حمام می‌توان فهمید، قدمت این حمام به دوره قاجار برمی‌گردد و در سال 1270 هجری قمری ساخته‌شده است.

مطابق با کتیبه‌ای که در سر در بنا وجود دارد، موتمن السلطان وکیل الملک محمد اسماعیل‌خان نوری بانی ساخت این حمام بوده است، وی تا سال 1284 هجری قمری حاکم کرمان بوده است.

حمام وکیل علاوه بر اینکه در میان جاهای دیدنی کرمان به‌شدت موردتوجه قرارگرفته است، در سال 1353 نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و همچنین در سال 1369 این حمام مرمت و بازسازی شد و از سوی سازمان میراث فرهنگی کرمان به‌عنوان چایخانه و رستوران سنتی به بخش خصوصی اجاره داده شد. به‌این‌ترتیب امروزه این حمام به یک رستوران عالی تبدیل‌شده و با انواع مختلف غذاهای سنتی کرمان و موسیقی زنده از گردشگران ایرانی و خارجی پذیرایی می‌کند.

 در سفرتان به کرمان فرصت بازدید از این حمام فوق‌العاده را به‌صورت رایگان از دست ندهید. با رفتن به کرمان، خیابان طالقانی شیراز بعد از حمام گنجعلی خان قرارگرفته است.

 

6.   خانه هرندی، نشانگر تاریخ غنی کرمان

در هر شهری خانه‌های تاریخی بسیاری وجود دارند که نشان‌دهنده افراد برجسته و فرهنگی آن شهر در طول تاریخ غنی آن هستند. در میان جاهای دیدنی کرمان نام خانه هرندی را حتماً شنیده‌اید، این بنا در مرکز شهر قرارگرفته و بازهم از جاذبه‌های تاریخی به‌جامانده از حکومت قاجار به شمار می‌آید.

در ساختار خانه هرندی ترکیبی چشم‌نواز از معماری ایرانی و غیر ایرانی به چشم می‌خورد، به‌طورکلی ساختمان این خانه شامل باغ، بنای اصلی و مرکزی و سایر بخش‌های جانبی می‌شود.

 امروزه نیز در این بنا دو موزه شامل موزه سازهای سنتی و موزه باستان‌شناسی پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان هستند؛ اگر به موسیقی سنتی علاقه‌مندید قطعاً موزه‌ی سازهای سنتی در خانه هرندی می‌تواند روز عالی را برای شما بسازد.

در این موزه، مجموعه‌ای بی‌نظیر از سازها را در معرض بازدید گردشگران قرار می‌دهد که در کنار هر یک از سازها نیز توضیحاتی برای علاقه‌مندان نوشته‌شده است.

در مورد آدرس دقیق خانه هرندی باید بگوییم که خانه هرندی در کرمان، خیابان بهشتی، ایستگاه طهماسب آباد، نرسیده به خیابان فردوسی قرار دارد.

 

7.   مسجد ملک کرمان

در میان جاهای دیدنی کرمان نباید از مساجد زیبایی که در این شهر ساخته‌شده‌اند، غافل شویم، چراکه بسیاری از گردشگران به‌خصوص گردشگران خارجی برای دیدن فرهنگ و تاریخ ایران در طول سفرشان حتماً به مساجد نیز سری خواهند زد.

 قدیمی‌ترین مسجدی که در شهر کرمان وجود دارد، مسجد ملک این شهر است که قدمت آن به زمان سلجوقیان برمی‌گردد؛ البته باوجوداینکه محققان این مسجد را متعلق به دوره سلجوقی می‌دانند، اما نشانه‌هایی از دوره‌های تاریخی قبل و بعد از نیز در معماری مسجد به چشم می‌خورد.

امروزه در میان مردم به مسجد ملک مسجد امام نیز گفته می‌شود، این مسجد امروزه به‌عنوان مرکزی دینی مشغول به فعالیت است و در آن نماز جماعت خوانده می‌شود.

 در خصوص معماری مسجد ملک نیز باید بدانید که این مسجد از مساجد چهار ایوانی به شمار می‌آید و در طول دوره‌های تاریخی صفویه و قاجار دچار تغییراتی شده است.

مسجد ملک کرمان، در بخش قدیمی شهر در خیابان امام خمینی در بخش جنوبی بازار کرمان قرارگرفته است.

 

8.   باغ شاهزاده ماهان، زیبایی بی‌نظیر

تماشای منظره زیبا و باصفا باغ شاهزاده ماهان قطعاً یکی از بهترین تفریحاتی است که می‌توانید در شهر کرمان تجربه کنید، همچنین می‌توانید به همراه خانواده به این باغ که دارای منظره‌ای فوق‌العاده و سرسبز در میان کویر است بروید. شاید برای شما جالب باشد که در میان کویری با آب‌وهوا گرم و خشک یک باغ با منظره زیبا قرارگرفته باشد.

شازده ماهان، باغی دیدنی و از جاهای دیدنی کرمان است که یکی از 9 باغ مشهور ایران است و در سال 1390 به همراه باغ‌های دیگر مشهور ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. باغ شازده ماهان از دوره قاجار به یادگار مانده که فرمان ساخته‌شدن آن، توسط حاکم کرمان در آن زمان محمدحسن خان و بعدازآن در دوره حاکم بعدی یعنی عبدالحمید میرزا ناصر الدوله صادر شد و در زمان این دو حاکم، کار ساخت عمارت تکمیل شد.

این باغ به نام شازده ماهان نام‌گذاری شده است که همان عبدالحمید میرزا ناصر الدوله نوه دختری ناصرالدین‌شاه قاجار است. برای دیدن باغ شاهزاده ماهان باید به کرمان، سپس جاده کرمان به بم را در پیش بگیرید، در ۳۵ کیلومتری این جاده و ۶ کیلومتر مانده به شهر ماهان، می‌توانید این باغ تاریخی و تماشایی را ببینید.

 

 

9.   بازار سردار کرمان، از جاهای دیدنی کرمان

یکی از جاذبه‌هایی که در کرمان علاوه بر تفریح و گردشگری، برای خرید نیز موردتوجه مسافران و همچنین مردم کرمانی قرارگرفته است، بازار سردار کرمان است. این بازار در سال‌های قبل در فهرست آثار ملی کشور ما ثبت رسیده، بازار سردار کرمان از چندین بازارچه و سه راسته اصلی تشکیل‌شده که در حاشیه بازار بزرگ کرمان واقع‌شده است.

دلیلی که باعث ثبت شدن این بازار در فهرست آثار ارزشمند ایران شده است، معماری و کاشی‌کاری نای بی‌نظیر این بنای تاریخی بوده؛ روی هرکدام از گنبدهای ساخته‌شده در بازار سردار کرمان، طرحی متفاوت با سایر گنبد نای ایجادشده است، همچنین تمام اين گنبدها به كاربندی مزين هستند؛ ازاین‌جهت، بازار سردار را دائره‌المعارف كاشی‌كاری معقلی می‌دانند.

در این بازار به‌منظور حمایت از بازرگانان و تاجران خارج از کرمان، سرایی به نام سرای سردار ساخته‌شده، این سرای دوطبقه با حجره نای کوچک و درهای دو لنگه چوبی، از طریق دو درب ورودی به بازار سردار وصل می‌شود.

 این بازار اغلب شامل مغازه‌ها و یا همان حجره‌های پارچه‌فروشی است که در محله بازار کرمان، حوالی میدان شهدا و بین دو خیابان اصلی امام و خیابان شریعتی قرار دارد؛ برای بازدید از بازار سرای کرمان شرایط دشواری وجود ندارد، فقط کافی است در ساعات ساعت ۹ صبح تا ۲۰ شب همه‌روزه خود را به بازار برسانید.

 

10. تخت درگاه قلی بیگ

یکی از زیباترین جاهای دیدنی کرمان که نظر گردشگران خارجی را به خود جلب کرده است، مقبره رئیس ایل افشار است؛ در دوره صفویه فردی به نام قلی بیگ حاکم کرمان بوده، قلی بیگ تنها فردی بود که در میان ایل افشار شهرت بسیاری داشت به صورتی که در طول 150 سال بعد از گنجعلی خان نام قلی بیگ همچنان بر سر زبان‌ها ماند.

 تخت درگاه قلی بیگ یکی از آثار ارزشمند و دیدنی است که در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در طول زمان با تخریب شدن و کمی از بین رفتن این بنا، نیاز به تغییرات و مرمت داشت که به‌وسیله همسر محمد اسماعیل‌خان وکیل الملک، موسوم به کربلایی تعمیر شد.

 امروزه برای دسترسی راحت‌تر مسافران علاقه‌مند به تاریخ کرمان و این بنا، جاده‌ تخت درگاه قلی بیگ به سمت مسجدی به نام مسجد صاحب‌الزمان کشیده است.

در تخت درگاه قلی بیگ، سنگی از جنس مرمر بر روی مزار قلی بیگ قرارگرفته است که صلوات بر دوازده امام را با خط ثلث روی آن حکاکی کرده‌اند و بالای سنگ نام متوفی نوشته‌شده است.  علاوه بر قلی بیگ در این بنا چند تن دیگر همچون نام‌های مجدالاسلام، محمود دبستانی و دختر پرویز دبستانی نیز به خاک سپرده‌شده‌اند.

یکی از نکات مثبت در خصوص این درگاه و اثر تاریخی، فاصله کمی است که تا گنبد جبلیه، ارگ‌های تاریخی قلعه دختر و قلعه اردشیر دارد.