کد خبر: ۵۲۹۶۷
تاریخ انتشار: ۲۲ شهريور ۱۳۹۳ - ۲۰:۳۲
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
تعداد بازدید: ۱۳۰۴

روايت پزشک ايراني از تجربه ابولا در آفريقا : چگونه ابولا نگيريم؟

 اولين و مهمترين علامت ابولا، تب بالاي 38.6 درجه ميباشد که متعاقب آن فرد مبتلا به سردرد شديد، دردهاي عضلاني، ضعف شديد، اسهال، تهوع، درد شکم بخصوص در ناحيه معده، بي اشتهايي ميشود و در موارد شديد و پيشرفته مبتلا به خونريزي گوارشي و پوستي ميگردد.

اين روزها خبرهاي خارجي از شيوع و گسترش ويروي مرگبار ابولا حکايت دارد، واقعه اي که کشورهاي آفريقايي را به صورت وحشتناکي در معرض خطر قرار داده و برخي شواهد ابتلاي آن نيز در ساير کشورها مشاهده شده است. از اين رو داشتن اطلاعات و اطلاع رساني درباره اين ويروس مرگبار مطالبه عمومي بوده و اذهان عمومي به دنبال کسب اطلاعات در اين خصوص هستند.

به گزارش عصرايران، از اين رو دکتر سيد ناصر عمادي، متخصص پوست، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، عضو جامعه جهاني پزشکان بدون مرز و عضو جمعيت هلال احمر ايران در نوشتاري به تجربيات خود در کشورهاي آفريقايي در خصوص بيماري هاي همه گير پرداخته و اطلاع جامع و کاملي در خصوص اين ويروس مرگبار ارائه کرده است.

وي نوشته است: آموخته ها، دانسته ها و تجربيات درماني 6 ساله اينجانب در کشورهاي آفريقايي بعنوان متخصص پوست، پزشک بدون مرز ايراني و داوطلب هلال احمر نکته اي را برايم به ارمغان داشت اينکه: بزرگترين هديه الهي براي بندگان مخلوقش سلامتي و تندرستي است و نيز بزرگترين هديه و کرامت الهي به طبيبان و پزشکان، تلاش و کوشش صادقانه و خالصانه آنان براي حفظ و ارتقا سلامتي و تندرستي بيماران از هر گوشه دنيا فارغ از نژاد، رنگ، مذهب و مليت است.

سالها زندگي ام با مردم آفريقا علتي شد تا هميشه با درد، رنج و آلام آنان مانوس و آشنا باشم و هرگاه خبري از درد و بيماري آنان بر گوش و چشمم مي آيد بيدرنگ براي همدردي با آنان يا در آفريقا به سراغشان ميروم و يا هر چه ميدانم از بلا و مصيبت آنان مينويسم تا شايد دل رئوف انسانهاي شريف و متدين متوجه آنان شود.

اما اين بار ابولا اين ويروس کشنده در غرب آفريقا مرا بر آن نمود تا تجربيات علمي و عملي کسب شده از اين بيماري را به همراه آخرين اطلاعات علمي از بزرگترين مرکز مبارزه بيماري هاي واگيردار در جهان يا (C.D.C) را پس از ترجمه در اختيار هموطنان عزيز کشورم قرار دهم.

همانا که حضرت علي (ع) ميفرمايند: تجربه آن نيست که بتوان آنرا در راحت روزگار بدست آورد بلکه آن از پيش آمدها و جزر و مدهاي روزگار بدست مي آيد. لذا آنانکه از تجارب خود مياموزند اينها خردمندانند و آنانکه از تجربيات ديگران مي آموزند سعادتمندانند و آنانکه نه از تجربه خود و نه از تجربه ديگران مي آموزند اينها از واماندگان روزگارند. بنابراين ما پزشکان ايراني بر اساس رسالت والاي پزشکي بايد چشمي بينا ، گوشي شنوا ، زباني ناطق، فکري انديشمند و وجودي مهربان و دلسوز براي ارتقاء سلامتي مردم عزيز کشورمان و همه دنيا باشيم و بر اساس اين گفته سقراط بزرگ : که ايرانيان اولين کساني در دنيا بودند که بيمارستان را براي سلامتي بيماران بنا نهادند وظيفه خود ميدانيم که حافظ اين ميراث ديني و ملي در سراسر دنيا باشيم. .

ابولا چيست؟ و عامل آن اولين بار چگونه شناخته شد؟

بيماري عفوني خطرناک با عامل ويروسي از خانواده Filoviridae ويروس که اولين بار در سال 1976 در جمهوري کنگو از قاره آفريقا کشف گرديد. نام ابولا بر اين ويروس از آن جهت بود که اولين بيماران و قربانيان آن ساکنين حاشيه رودخانه اي بنام ابولا در جمهوري کنگو بودند. از آن پس تاکنون پنج زير گروه ديگر از ويروس ابولا با نامهاي زئير ابولا- سودان ابولا- بندي بوگو ابولا- و نوع غير انساني بنام رستون ابولا شناخته شد.

همه چيز درباره ويروس مرگبار ايبولا/چگونه ايبولا نگيريم؟
منظور از اپيدمي ايبولا چيست و اکنون کدام نواحي دنيا در اپيدمي ايبولا ميباشند؟

هر گاه تعداد بيماران مبتلا به يک بيماري خاص در يک منطقه خاص بيش از حد انتظار باشد کلمه اپيدمي به آن بيماري اضافه ميشود. بعنوان مثال شما انتظار آنفولانزاي خوکي يا فلج اطفال را در شهر خود نداريد بنابراين با مشاهده حتي يک بيمار مبتلا به فلج اطفال يا آنفولانزاي خوکي ميتوان اپيدمي بيماري فوق را اعلام نمود. يا شيوع بيماري وبا در فصل تابستان در مناطقي از کشور تعداد 100 يا 200 نفر ميباشد حال اگر 2000 نفر به بيماري وبا مبتلا شوند ميتوان مدعي اپيدمي بيماري وبا بود. در گذشته کشورهاي گابون، سودان جنوبي، اوگاندا، کنگو، آفريقاي جنوبي دوره هايي از اپيدمي ابولا را پشت سر گذاشته اند.

طي ماههاي اخير در چهار کشور آفريقايي، اپيدمي ابولا اعلام گرديده که تعداد بيماران مبتلا و قربانيان آن به شرح ذيل ميباشد.

1- ليبريا با 1378 مبتلا و 694 کشته 2- سيرالئون 1026 مبتلا و 422 کشته 3- گينه 482 مبتلا و 430 کشته 4- نيجريه 17 مبتلا و 6 کشته

اپيدمي اخير (2014 ) در چهار کشور فوق از نوع ويروس شناخته شده قبلي يعني زئير ابولا با تغييرات قابل توجه ميباشد.


علائم و نشانه هاي بيماري ابولا چيست؟

اولين و مهمترين علامت تب بالاي 38.6 درجه ميباشد که متعاقب آن فرد مبتلا به سردرد شديد، دردهاي عضلاني، ضعف شديد، اسهال، تهوع، درد شکم بخصوص در ناحيه معده، بي اشتهايي ميشود و در موارد شديد و پيشرفته مبتلا به خونريزي گوارشي و پوستي ميگردد.


راههاي انتقال بيماري چست؟

اگرچه تاکنون کاملا مشخص نميباشد. اما محققين معتقد ميباشند تماس مستقيم و يا غير مستقيم با خون و ترشحات بدن فرد آلوده ميتواند موجب انتقال بيماري گردد. ترشحات بدن شامل آب دهان و بزاق بيمار، ادرار، ترشحات تناسلي (اسپرم) و حتي عطسه و سرفه بيمار ميباشد که ذرات معلق آن در محيط ميتواند موجب آلودگي گردد. بنابراين بايد دانست هر منفذ ورودي مانند زخم کوچک در پوست يا تنفس در محيطي که فرد مبتلا عطسه و يا سرفه نموده ميتواند به آساني ساير افراد سالم را آلوده نمايد.

ايبولا

مدت زمان ورود ويروس به بدن و آغاز علائم بيماري چند روز ميباشد؟

بر اساس تحقيقات بعمل آمده از زمان تماس ويروس تا بروز علائم بيماري حداقل 2 روز و حداکثر 21 روز زمان لازم است. به همين دليل فردي که تماس مشکوک با فرد مبتلا به ايبولا داشته زماني مي تواند از سلامت خود مطمئن شود که حتما 21 روز از زمان تماس را سپري نموده باشد. بعبارت ديگر افراد حاضر در مناطق اپيدمي از ابولا پس از بازگشت به کشور يا شهر خود ميبايست 21 روز از تماس با افراد ديگر جددا خودداري نموده و در منطقه قرنطينه نگه داري شوند. اين از آن جهت ميباشد که فردي ممکن است در حال حاضر مبتلا به ابولا باشد اما علائمي از بيماري را نداشته باشد. بنابراين بعنوان منبع مخفي بيماري ميتواند موجب انتقال بيماري به ديگران گردد. اگرچه محققين اعلام نموده اند بيماري زماني قابل سرايت به ديگران ميباشد که فرد مبتلا داراي علائم بيماري باشد. اما نکته مهم اينجاست که بسياري بي توجه به سردرد و تب بوده و براحتي تا شدت علائم در محيط زندگي و کار فعال ميباشند. در عين حال طول دوره متوسط بيماري در اکثر بيماران 8 تا 10 روز اعلام شده است.

چه کساني امکان ابتلا آنان بيشتر و چه کساني کمتر ميباشد؟

افراد پرخطر و يا هاي ريسک کساني ميباشند که به احتمال بالا به ابولا مبتلا ميشوند که شامل افراد زير ميباشند:

1- کسانيکه سوزن و يا وسائل تيز آلوده به خون فرد مبتلا به ابولا به دست يا پوست بدن آنان نفوذ کرده باشد.

2- تماس مستقيم با خون و يا ترشحات فرد مبتلا ( حضور بدون ماسک و لباس محافظ در اتاق بيمار و در آغوش گرفتن بيمار)

3- تماس مستقيم ( بدون پوشش محافظتي) با بدن فرد مرده

4- تنفس در فضاي کمتر از يک متر در حالي که فرد مبتلا عطسه يا سرفه نموده

اما افراد با خطر کمتر کساني ميباشند که با احتمال کمتري مبتلا به ابولا ميگردند:

1- افرادي که در يک اتاق با فرد بيمار در فاصله بيش از يک متر ميباشند

2- دست دادن با فرد مبتلا

3- قدم زدن با فرد مبتلا براي دقايقي کوتاه بدون دست دادن

4- تماس با وسائل شخصي فرد مبتلا

روايت پزشک ايراني از تجربه ابولا در آفريقا : چگونه ابولا نگيريم؟
چگونه ميتوانيم از ابتلا افراد به ابولا مطمئن شويم؟

اگرچه تشخيص آن در مراحل اوليه بسيار دشوار ميباشد اما 3 را عمده و اساسي ميتواند در تشخيص بسيار موثر باشد.

1- شرح حال و پرس و جو از مسافرتهاي اخير و حال و احوال جسمي. بعنوان مثال اگر کسي اخيرا از غرب آفريقا مسافرت نموده و يا با يکي از دوستانش که از غرب آفريقا بوده در هر گوشه از دنيا ملاقات داشته را بعنوان فرد مشکوک در نظر ميگيريم. براي روشن تر شدن موضوع: بعنوان مثال شما با يکي از دوستان کانادايي که چند روزي در غرب آفريقا توقف داشته در شهر دوبي از کشور امارات ملاقات داشته ايد. اين بدان معنا ميباشد که شما و آن دوست کانادايي حلقه مشکوک از بيماري ميباشيد با اين تفاوت که فرد کانادايي حلقه اول و قويتر مشکوک به بيماري و شما حلقه دوم با احتمال کمتر ميباشيد. و لازم است تمام کساني که از منطقه خطر (غرب آفريقا) سفر داشته اند از تماس هاي او با افراد مشکوک به هر کسالت جسمي در غرب آفريقا پرسيده شود که آيا با کسي که سردرد يا سرماخوردگي داشته در تماس بوده يا خير؟ اينکه تاکيد ميشود بيماران مشکوک بايد زودتر شناسايي شوند از آن جهت ميباشد که درمان اوليه و سريع آنان بخصوص قبل شروع علائم نقش اساسي در نجات آنان دارد.

2- شروع علائم و نشانه هاي بيماري: همانطور که گفته شد آغاز بيماري با تب خفيف و سپس سردرد، ضعف عضلاني، اسهال، استفراغ و خونريزي ميباشد. بنابراين تب و چشمان قرمز را جدي بگيريم بخصوص اگر ساعاتي بعد سردرد و ضعف عضلاني به آن اضافه شود.

3- انجام آزمايشات تشخيصي: که به دو دسته تقسيم ميشوند: دسته اول آزمايشاتي که در چند روز اول بعد از تماس قابل انجام و کمک کننده ميباشند مانند اليزا، پي سي آر، جدا کردن ويروس از خون و يا ترشحات. دسته دوم آزمايشات زماني ميباشد که در يدن هورمونهاي ضد ويروس براي مقابله با ويروس ترشح ميشوند که اصطلاحا به آن آنتي بادي ضد ويروس ابولا ميگويند که از هفته ها تا ماهها و سالها بعد ممکن است در بدن فرد نجات يافته شناخته و پايدار باشد.


چگونه ميتوان از بيماري ابولا پيشگيري نمود؟
1- پرهيز از مسافرت به مناطق اپيدمي ( 4 کشور اعلام شده)
2- پرهيز از ملاقات نزديک و طولاني با افرادي که از اين مناطق گذر نموده و يا توقفي داشته اند
3- شستن دستها قبل و بعد تماس با افراد مشکوک
4- شستن دستها و استحمام تما بدن بعد از در آوردن لباس محافظتي ( براي تيم پزشکي مشغول به درمان در منطقه مشکوک)
5- جلوگيري از تماس با خون و ترشحات بدن فرد مبتلا يا مرده
6- به وسائل، کتاب و پول و اسناد فرد مبتلا دست نزنيم
7- بدن فرد بيمار را حتي براي آنکه بدانيم تب دارد يا خير لمس نکنيم
8- پرهيز جدي از ورود بي دليل به خانه يا مراکز درماني که فرد مبتلا به ايبولا در آن بستري ميباشد
9- فرد مشکوک و مسافر از مناطق اپيدميک را تشويق به عدم ارتباط با ديگران به مدت 21 روز نماييد.
10- فرد مشکوک را حتي برغم ميل خودش به مراکز بهداشتي معرفي و دوستانه ايشان را از مصلحت انجام کار مطلع نماييد

موثرترين و بهترين درمان ابولا چه ميباشد؟
يک اصل در درمان بيماران مبتلا به ابولا بسيار مهم ميباشد. درمان سريع و اوليه امکان نجات بيمار را بيشتر مي نمايد.

اما اقدامات موثر درماني تاکنون به شرح زير ميباشد:
1- تنظيم آب و الکتروليت هاي بدن و تزريق سرم هاي مناسب با نظر پزشک در اسرع وقت
2- کنترل علائم حياتي بيمار به منظور تنظيم ضربان قلب، تنفس و فشار خون بيما
3- در دسترس بودن کپسول اکسيژن و اکسيژن رساني مناسب به بيمار
4- درمان ساير بيماريهاي همراه (اگر فرد مبتلا به ديابت يا مشکل قلبي ميباشد)
5- ايزوله نمودن بيمار در اتاق مناسب و دور از رفت و آمد ديگران
6- به حداقل رساندن آزمايشات و پرهيز از آزمايشات غير ضروري ( زيرا هر سرنگ و يا لوله آزمايش حامل خون بيمار منبع آلودگي به محيط يا افراد ديگر ميباشد)
7- بيمار تا 21 روز ايزوله و تحت نظر باشد.
8- در حال حاضر بهترين دارو زي مپ (Zmapp) ميباشد که اثر درماني آن قطعي نميباشد.
9- تقويت روحيه بيماران و توجه ويژه به آنان در حاليکه اميد به ادامه حيات در آنان از رفتار و سخنان پزشکان و اطرافيان آشکار باشد در نجات بيمار موثر ميباشد.

آيا تاکنون کساني از اين بيماري نجات يافته اندو احتمال مرگ و مير در افراد مبتلا چند درصد ميباشد؟
ميزان مرگ و مير در افراد مبتلا با توجه به فقر درماني و مشکلات بهداشتي نزد بيماران آفريقايي نزديک به 80 درصد ميباشد. اما نجات 2 پزشک آمريکايي مبتلا شده به ابولا در ماه گذشته نشان داد درمان سريع و تمهيدات درماني وسيع به ميزان قابل توجهي از مرگ و مير ميکاهد. به همين دليل شروع درمان در آغاز تب و سردرد که اولين علامت بيماري ميباشد بسيار موثرتر از آغاز درمان در آخرين علائم بيماري يعني خونريزي پوستي و گوارشي ميباشد.

آيا واکسني براي ابولا کشف شده؟
متاسفانه تاکنون خير. بيماريهاي ويروسي بعلت ماهيت جهش و تغيير ساختار ويروسي در هر اپيزود يا عود و اپيدمي بيماري، دانشمندان را با مشکل توليد يک واکسن مشخص مواجه مي نمايند.

توصيه در مقابل بيماريهاي ويروسي چيست؟
امروزه در عصر تمدن صنعت، مسافرتها و مهاجرت ها در کمتر از يک روز و شب از شمال به جنوب و غرب به شرق کره خاکي ميسر گرديده و به موازات اين پيشرفت لازم است بدانيم هر آنچه از خوب و بد که آگاهانه و يا نا آگاهانه در وجودمان نهادينه گرديده به آساني با وجودمان به همه دنيا در کمتر از روز و شب پرواز ميکند. بنابراين براي سلامت خود و ديگران کوشا و ساعي باشيم و براي دانستن اندکي کوتاهي نکنيم . بنابراين قبل از هر مسافرت از بيماريهاي منطقه اي کاملا آگاه باشيم.