جاده ابریشم ایران/پیام رئیس جمهور قزاقستان به روحانی چه بود؟

رجب صفراف، رئیس مرکز مطالعات ایران معاصر، در گفتگویی با خبرنگار نشریه «وستی کافکازا»، طی تفسیری از نتایج اجلاس سازمان همکاری های شانگهای در شهر دوشنبه گفت: «ایران بدون شک، علاقمند پیوستن به عضویت با حقوق کامل به سازمان همکاری های شانگهای، با هدف همکاری های گسترده با اعضای فعال این ساختار همگرا است». در این اجلاس، نور سلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان، نیز ابراز اطمینان کرده که بسته شدن پرونده هسته ای ایران، باعث گشوده شدن دروازه های این سازمان به روی جمهوری اسلامی ایران خواهد شد و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، که ریاست سازمان همکاری های شانگهای را بر عهده گرفته بود، در خصوص حاصل شدن توافق مربوط به طرح های نهائی برای جذب اعضای جدید به این سازمان ابراز امیدواری کرد.

به گزارش «تیک»، صفراف خاطر نشان کرد: «عضویت کامل ایران در سازمان همکاری های شانگهای، چشم انداز بسیار خوبی را برای فعالیت جمهوری اسلامی ایران، چه در کشورهای این سازمان و چه گسترده تر، در منطقه باز می کند که حضورش در آن، نسبت به این کشورها چشم گیرتر است. کاملا روشن است که در چنین شرایطی، اقتصاد و تجارت ایران به طور قانونی و اساسی به امکان رخنه بر کشورهای آسیای مرکزی دست خواهد یافت و موانعی که مدافعان منافع کشورهای اروپایی و عربی بر سر راه کارفرمایان ایرانی ایجاد می کنند نیز بی اثر خواهند شد، زیرا در سازمان همکاری های شانگهای، قوانین همکاری برای تمامی اعضا یکسان است».

براساس ارزیابی های این کارشناس، در سال نخست عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای، مبادلات کالا میان این کشور و دیگر اعضای این سازمان تا 20 – 15 درصد افزایش خواهد یافت و رشد سالانه آن نیز به طور میانگین تا 10 – 5 درصد خواهد رسید. صفراف توجهات را به این موضوع جلب کرد: «من اطمینان دارم که رای ایران در چارچوب سازمان همکاری های شانگهای، در حل و فصل بسیاری از مسائل تاثیر گذار خواهد بود و از نقطه نظر ژئو سیاسی، باعث تحکیم مواضع این سازمان خواهد شد. از این رو، عضویت فعال ایران، برای خود سازمان نیز بسیار مفید، ضروری و موثر است. اما، دلیل این که چرا در آینده نزدیک، ایران به عضویت سازمان همکاری های شانگهای در نخواهد آمد نیز روشن است: جمهوری اسلامی ایران هنوز با تحریم هایی مواجه است و در صورت تشدید تشنجات در مناسبات غرب با جمهوری اسلامی ایران، این سازمان ناگزیر خواهد بود، در برابر آن واکنش نشان دهد و این در حالی است که سازمان همکاری های شانگهای تلاش می کند در موضع خود بی طرفی سیاسی را در پیش گیرد».

در این میان، وقتی ایران در هر صورت به عضویت سازمان همکاری های شانگهای درآید، قادر خواهد بود در چارچوب سازمان، از تمامی ابزارهای مالی و اقتصادی ممکن استفاده موثری به عمل آورد. این کارشناس تصریح کرد: «و این باعث پیدایش رونق جدی اقتصادی در ایران، به ویژه در بخش سرمایه گذاری ها، توسعه تکنولوژی جدید و مدرنیزه شدن صنعت این کشور خواهد شد. چنین همگرایی، در توسعه اقتصادی تمامی اعضای سازمان همکاری های شانگهای بسیار موثر خواهد بود. افزون بر آن، ایران، روسیه و قزاقستان در سیاست انرژی، بسیار راحت تر به توافق خواهند رسید، به ویژه از لحاظ سازماندهی و اجرای سیاست پولی. این امر، مواضع کشورهای سازمان همکاری های شانگهای را نه فقط در منطقه، بلکه در تمامی جهان مستحکم تر خواهد کرد که به ضرر غرب و در راس آن، امریکا و دولت های عربی متحدشان خواهد بود».

رجب صفراف در پایان گفت: «به همین دلیل، در حال حاضر، در کشورهای غربی به شدت نگران تبدیل سازمان همکاری های شانگهای به مکانیسم تضعیف نفوذ اروپا در جهان هستند. در صورتی که ایران به عضویت این سازمان همگرا درآید، سازمان همکاری های شانگهای عملا به سومین سازمان جهانی، بعد از سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بدل خواهد شد. از این رو، من معتقدم که چشم انداز ورود ایران به سازمان همکاری های شانگهای بسیار روشن است، اگرچه هنوز مشخص نیست که چه زمانی این امر میسر خواهد شد. در شهر دوشنبه، در خصوص پذیرش و حذف اعضای سازمان دستور جدیدی صادر شده که براساس آن، جمهوری اسلامی ایران باید برخی از موانع را پشت سر بگذارد که پیش از این در اساس نامه سازمان در رابطه با پذیرش اعضای جدید ذکر نشده بود. اینجا، می توان نشانه هایی از نفوذ غرب در اتخاذ قرارهای اعضای سازمان همکاری های شانگهای را دید، زیرا، در این قرار، به هیچ وجه به منافع این کشورها و در وهله نخست، روسیه و قزاقستان توجه نشده است».