نسخه چاپی
ارسال به دوستان
« سكته» در روابط دولت و مجلس
اين مجلس دقيقا همان مجلس است. مجلسي كه بسياري پيش‌بيني رفتارهاي ديروزش
را از همان روز روي كار آمدن دولت روحاني كرده و هشدار آن را به دولت داده
بودند. راي نياوردن سه وزير در ابتداي كار، استيضاح يك وزير در سال اول
فعاليت دولت و زمزمه‌هاي هر چند وقت يك‌بار استيضاح وزراي دولت هنوز هم حجت
را تمام نكرده بود اما مجلس روز گذشته حجت را تمام كرد. نشان داد كه
اصولگرايان مخالف دولتش هر روز بيشتر مي‌شوند. نشان داد كه اقليت تندرويش
پشت پرده تلاش‌هاي گسترده دارد و براي وزارت علوم به گزينه‌هاي روحاني
اعتماد نمي‌كند. وزارت علوم شايد 80 درصد دردسرهاي دولت باشد. وزيرش راي
نمي‌آورد مقصر دولت است. وزير استيضاح مي‌شود مقصر دولت است و اگر دولت
انتقادي هم به استيضاح كند باز هم مقصر است. مجلس درست 14?ماه پس از روي
كار آمدن دولت روحاني آن روي سكه را نشان داد. 160 نفر جلوي رفتن محمود
نيلي احمدآبادي، وزير پيشنهادي علوم به وزارتخانه را گرفتند. وزير معرفي
شده دولت را به شوخي گرفتند و در جلسه راي اعتماد به دنبال گزينه اصلي دولت
بودند. مجلس ديروز نشان داد كه منتقدان دولتش در حال توليد مثل هستند و
كار روحاني براي يك سال آينده‌اش بيش از اندازه سخت‌تر است. دولت با اين
مجلسي كه هر روز سخت گير‌تر مي‌شود حالا حالاها كار دارد و بايد براي نحوه
ارتباطش با اين مجلس يك راهكار جدي پيدا كند. اما چه شد كه نيلي احمدآبادي
هم از سكانداري وزارت علوم باز ماند؟
آرايي كه ريزش مي‌كنند
نخستين نكته‌يي كه در مورد آراي روز گذشته محمود نيلي احمدآبادي به چشم مي?آيد ريزش آراي وزرايي است كه روحاني به مجلس معرفي مي‌كند. اگر نخستين وزير پيشنهادي علوم دولت روحاني يعني جعفر ميلي منفرد 105 نماينده موافق را به همراه خود داشت و نتوانست به ساختمان وزارت علوم راه پيدا كند اين‌بار نيلي تنها 79 نماينده را همراه خود داشت. كمي آن‌طرف‌تر اگر تعداد آنهايي كه پشت استيضاح رضا فرجي‌دانا ايستادند تا او را از ادامه حضور در وزارت علوم باز بدارند 110 نفر بودند اين‌بار تعداد آنهايي كه مقابل نيلي ايستادند تا او وارد وزارت علوم نشود به 160 نفر رسيد. آرايي كه شايد بتوان آنها را به نوعي افزايش تعداد مخالفان دولت در مجلس دانست و شايد قدرت بيشتر گرفتن اقليت تندروي مجلس. هر چه بود نيلي احمدآبادي را با آن سوابق علمي در رده افرادي همچون سوسن كشاورز و فاطمه آجرلو وزراي پيشنهادي احمدي‌نژاد در دولت دهم قرار داد كه آراي‌شان به 80 تا هم نرسيده بود.
آراي نيلي نشان داد كه نظر مثبت نمايندگان نسبت به وزرايي كه روحاني براي اين وزارتخانه به مجلس معرفي مي‌كند هر روز كمتر مي‌شود و شايد براي معرفي وزير بعدي بايد تنها دو پيش بيني داشت. يا مجلس براي متهم نشدن نزد افكار عمومي راي بالايي به وزير پيشنهادي مي‌دهد يا آنكه اين‌بار هم راي كمتر خواهد شد تا شرايط براي روحاني سخت‌تر از گذشته شود.
رفتار دولت، انتقاد اصلي نمايندگان مجلس
راي پايين نيلي را مي‌توان در رابطه مستقيم با يك موضوع دانست كه آن هم رفتارها، موضع‌گيري‌ها و برخوردهاي اخير روحاني با مجلس است. رايي كه شايد نتيجه صحبت‌هاي همين چند روز پيش حسن روحاني در زنجان بوده باشد كه در اظهاراتش به بيان برخي گلايه‌هايش از مجلس پرداخته بود. اين انتقاد برخي نمايندگان مجلس هم بود. نمايندگاني مثل علي مطهري كه تا ديروز از حاميان دولت بودند هم علت راي پايين مجلس به وزير پيشنهادي دولت را همين رابطه ضعيف مجلس و دولت عنوان كرد. نكته بعدي نحوه حمايت دولت از وزير پيشنهادي‌اش بود. يك اعتقاد جمعي وجود داشت كه دولت حسن روحاني آن?گونه كه براي نرفتن فرجي دانا از وزارت علوم تلاش كرد براي آمدن نيلي به اين وزارتخانه تلاش نكرد. نمايندگان تحليل مي‌كردند كه وقتي دولت براي گزينه پيشنهادي خود هم مايه نگذاشته است فضا براي مخالفان هم بازتر مي‌شود تا زودتر به پيروزي بي‌وزير ماندن يك وزارتخانه ديگر برسند. همين تلاش نكردن هم موجبات انتقادات بسياري را فراهم كرده بود و در نهايت نمايندگان مجلس را مشكوك به اين فرضيه كرد كه شايد « نيلي» گزينه اصلي دولت براي وزارت علوم نيست. شكي كه در راي نمايندگان هم تاثير گذاشت. تيم رسانه‌يي دولت هم به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت كه به شكل لازم براي راي آوري گزينه پيشنهادي دولت تلاش نكرده است. نطق شخص نيلي هم نتوانست نمايندگان را جذب كند. هرچقدر كه نطق رضا فرجي‌دانا در جلسه استيضاح نمايندگان را تحت تاثير قرار داد اين‌بار نطق نيلي نتوانست تعداد آرا موافق او را به آراي فرجي‌دانا هم برساند.
فيلترهاي مجلس گسترده‌تر مي‌شوند
جلسه راي اعتماد روز گذشته يك پيام ديگر هم داشت و آن اين بود كه فيلترهاي مجلس براي وزارت علوم هر روز گسترده‌تر مي‌شود. اگر سوابق سياسي وزرا تا چندي پيش به عنوان يك موضوع حاشيه‌يي مطرح مي‌شد اين‌بار اين سوابق سياسي اصل بحث راي اعتماد به وزرا بود. مباحث اصلي روي اين محور مي‌چرخد و گاهي بحث از سوابق علمي و مديريتي مي‌شود. از گذشته وزير فيلم رو مي‌كنند و از موضوعاتي خبر مي‌دهند كه برخي مواقع خود وزراي پيشنهادي هم از آن خبر ندارند. فيلترهاي مجلس هر روز گسترده مي‌شود و دست دولت براي انتخاب گزينه‌هاي جديد براي اين وزارتخانه بسته‌تر. با اين وجود نمايندگان معتقد نيستند كه فيلترهاي‌شان زياد شده است اما بيرون از مجلس تحليل ديگري وجود دارد. اگر تصور مي‌شد كه سخت‌ترين كار دولت در مواجهه با مجلس در مورد وزارت امور خارجه و ارشاد باشد اما وزارت علوم سپر بلاي ساير وزارتخانه‌ها شد تا حسن روحاني همواره دغدغه آن را داشته باشد كه وزارت علومش يا بي‌وزير است يا در معرض استيضاح.
تغيير در صف‌بندي‌هاي مجلس
اگر تا همين دو ماه پيش فراكسيون اكثريت مجلس مدافع سرسخت دولت بود و براي ماندن فردي همانند رضا فرجي‌دانا در مجموعه دولت رايزني و تلاش مي‌كرد و رييس مجلس شخصا براي وزير دولت وارد عمل مي‌شد اين‌بار از اين خبرها نبود. نه در فراكسيون اكثريت كه همان رهروان ولايت بود خبري از حمايت گسترده بود و نه خبري از رايزني و تلاش براي ورود نيلي به مجموعه وزارت علوم. علي لاريجاني هم مخالف بودنش با وزير پيشنهادي علوم را تكذيب نكرد و اين‌بار حتي فراكسيون رهروان ولايت هم پشت دولت را خالي كرد تا صف‌بندي‌هاي جديد مجلس نشان داده شود. هرچند ظاهر نشان مي‌دهد كه راس دو قوه بيش از اندازه به يكديگر نزديك هستند اما به نظر مي‌رسد كه در داخل مجلس صف‌بندي‌ها در حال تغيير بيشتر است. تغييرات به نفع دولت نيست و بدون شك كار دولت با اين مجلس را در يك سال آينده سخت‌تر از اين‌ها هم خواهد كرد. اين همان مجلسي است كه دو هفته پيش به يك لايحه مهم اقتصادي دولت راي نداد و اين روزها زمزمه استيضاح وزرايش يك به يك به گوش مي‌رسد. اين همان مجلسي است كه بسياري از روز اول روي كار آمدن دولت روحاني پيش بيني چنين رفتارها و مشكلاتي را از سوي آن مي‌كردند و حالا درست 14 ماه بعد از روي كار آمدن روحاني نقطه‌هاي اوج آن به چشم مي‌خورد.
گزينه مطلوب مجلس كيست؟
با هر دست ردي كه مجلس به سينه گزينه‌هاي پيشنهادي دولت مي‌زند اين سوال مطرح مي‌شود كه گزينه مطلوب و مورد نظر مجلس كيست؟ وزارت علوم در دولت‌هاي نهم و دهم شايد يكي از بي‌مشكل‌ترين وزارتخانه‌ها بود. وزارتخانه‌يي كه هر چند وقت يك‌بار نمايندگان بيانيه تقدير از وزراي آنها را امضا مي‌كردند و خبري از اين دست مشكلات نبود. حالا چه شده است كه وزير چنين وزارتخانه‌يي در همان سال اول زير تيغ استيضاح مي‌رود و دو وزيري كه براي آن معرفي مي‌شوند هم راي اعتماد نمي‌گيرند؟ چرا هر گزينه‌يي كه روحاني معرفي مي‌كند با حجمي از ايرادات به سوابق سياسي روبه‌رو مي‌شود؟ مجموعه اين عوامل نشان مي‌دهد كه گزينه مورد نظر مجلس با گزينه مورد نظر دولت مشخصا در مورد وزارت علوم تفاوت‌هاي زيادي دارند. ايراد نمايندگان به دولت اين است كه پيش از معرفي وزير با آنها مشورت نمي‌شود يا آنكه فرصت آنها براي ارزيابي كم است، اما استنباط كارشناسان از رفتارهاي اخير دولت در مورد وزارتخانه علوم نشان مي‌دهد كه شايد مجلس به دنبال حضور يك گزينه نزديك به خود در راس وزارتخانه علوم است. فردي با خصوصيات وزراي علوم دولت‌هاي نهم و دهم.
وزارتخانه باز هم با سرپرست
وزارت علوم شايد تنها وزارتخانه‌يي باشد كه صندلي رياستش در طول يك سال افراد متعددي را به خود ديده است. اين صندلي با رفتارهاي نمايندگان مجلس فرصت وفا كردن به كسي را پيدا نمي‌كند و حالا اين وزارتخانه قرار است بازهم با سرپرست اداره شود. سرپرست تا تاريخ پنجم آذر ماه همان محمدعلي نجفي خواهد بود. فردي كه بسياري تصور مي‌كردند قرار است به عنوان وزير از سوي دولت به مجلس معرفي شود اما نشد. همان كه بسياري معتقد بودند اگر معرفي مي‌شد حداقل بيش از نيلي راي مي‌آورد. با اين حال مشخص نيست گزينه بعدي دولت كيست؟ مشخص نيست دولت به سراغ گزينه مورد نظر مجلس برود يا همان راه خودش را مي‌رود با تغيير در تاكتيك‌هاي رسانه‌يي يا شايد نحوه تعامل با مجلس تغيير مي‌كند تا ديگر خبري از بي‌وزير ماندن يك وزارتخانه‌اش نباشد.
*اعتماد
آرايي كه ريزش مي‌كنند
نخستين نكته‌يي كه در مورد آراي روز گذشته محمود نيلي احمدآبادي به چشم مي?آيد ريزش آراي وزرايي است كه روحاني به مجلس معرفي مي‌كند. اگر نخستين وزير پيشنهادي علوم دولت روحاني يعني جعفر ميلي منفرد 105 نماينده موافق را به همراه خود داشت و نتوانست به ساختمان وزارت علوم راه پيدا كند اين‌بار نيلي تنها 79 نماينده را همراه خود داشت. كمي آن‌طرف‌تر اگر تعداد آنهايي كه پشت استيضاح رضا فرجي‌دانا ايستادند تا او را از ادامه حضور در وزارت علوم باز بدارند 110 نفر بودند اين‌بار تعداد آنهايي كه مقابل نيلي ايستادند تا او وارد وزارت علوم نشود به 160 نفر رسيد. آرايي كه شايد بتوان آنها را به نوعي افزايش تعداد مخالفان دولت در مجلس دانست و شايد قدرت بيشتر گرفتن اقليت تندروي مجلس. هر چه بود نيلي احمدآبادي را با آن سوابق علمي در رده افرادي همچون سوسن كشاورز و فاطمه آجرلو وزراي پيشنهادي احمدي‌نژاد در دولت دهم قرار داد كه آراي‌شان به 80 تا هم نرسيده بود.
آراي نيلي نشان داد كه نظر مثبت نمايندگان نسبت به وزرايي كه روحاني براي اين وزارتخانه به مجلس معرفي مي‌كند هر روز كمتر مي‌شود و شايد براي معرفي وزير بعدي بايد تنها دو پيش بيني داشت. يا مجلس براي متهم نشدن نزد افكار عمومي راي بالايي به وزير پيشنهادي مي‌دهد يا آنكه اين‌بار هم راي كمتر خواهد شد تا شرايط براي روحاني سخت‌تر از گذشته شود.
رفتار دولت، انتقاد اصلي نمايندگان مجلس
راي پايين نيلي را مي‌توان در رابطه مستقيم با يك موضوع دانست كه آن هم رفتارها، موضع‌گيري‌ها و برخوردهاي اخير روحاني با مجلس است. رايي كه شايد نتيجه صحبت‌هاي همين چند روز پيش حسن روحاني در زنجان بوده باشد كه در اظهاراتش به بيان برخي گلايه‌هايش از مجلس پرداخته بود. اين انتقاد برخي نمايندگان مجلس هم بود. نمايندگاني مثل علي مطهري كه تا ديروز از حاميان دولت بودند هم علت راي پايين مجلس به وزير پيشنهادي دولت را همين رابطه ضعيف مجلس و دولت عنوان كرد. نكته بعدي نحوه حمايت دولت از وزير پيشنهادي‌اش بود. يك اعتقاد جمعي وجود داشت كه دولت حسن روحاني آن?گونه كه براي نرفتن فرجي دانا از وزارت علوم تلاش كرد براي آمدن نيلي به اين وزارتخانه تلاش نكرد. نمايندگان تحليل مي‌كردند كه وقتي دولت براي گزينه پيشنهادي خود هم مايه نگذاشته است فضا براي مخالفان هم بازتر مي‌شود تا زودتر به پيروزي بي‌وزير ماندن يك وزارتخانه ديگر برسند. همين تلاش نكردن هم موجبات انتقادات بسياري را فراهم كرده بود و در نهايت نمايندگان مجلس را مشكوك به اين فرضيه كرد كه شايد « نيلي» گزينه اصلي دولت براي وزارت علوم نيست. شكي كه در راي نمايندگان هم تاثير گذاشت. تيم رسانه‌يي دولت هم به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت كه به شكل لازم براي راي آوري گزينه پيشنهادي دولت تلاش نكرده است. نطق شخص نيلي هم نتوانست نمايندگان را جذب كند. هرچقدر كه نطق رضا فرجي‌دانا در جلسه استيضاح نمايندگان را تحت تاثير قرار داد اين‌بار نطق نيلي نتوانست تعداد آرا موافق او را به آراي فرجي‌دانا هم برساند.
فيلترهاي مجلس گسترده‌تر مي‌شوند
جلسه راي اعتماد روز گذشته يك پيام ديگر هم داشت و آن اين بود كه فيلترهاي مجلس براي وزارت علوم هر روز گسترده‌تر مي‌شود. اگر سوابق سياسي وزرا تا چندي پيش به عنوان يك موضوع حاشيه‌يي مطرح مي‌شد اين‌بار اين سوابق سياسي اصل بحث راي اعتماد به وزرا بود. مباحث اصلي روي اين محور مي‌چرخد و گاهي بحث از سوابق علمي و مديريتي مي‌شود. از گذشته وزير فيلم رو مي‌كنند و از موضوعاتي خبر مي‌دهند كه برخي مواقع خود وزراي پيشنهادي هم از آن خبر ندارند. فيلترهاي مجلس هر روز گسترده مي‌شود و دست دولت براي انتخاب گزينه‌هاي جديد براي اين وزارتخانه بسته‌تر. با اين وجود نمايندگان معتقد نيستند كه فيلترهاي‌شان زياد شده است اما بيرون از مجلس تحليل ديگري وجود دارد. اگر تصور مي‌شد كه سخت‌ترين كار دولت در مواجهه با مجلس در مورد وزارت امور خارجه و ارشاد باشد اما وزارت علوم سپر بلاي ساير وزارتخانه‌ها شد تا حسن روحاني همواره دغدغه آن را داشته باشد كه وزارت علومش يا بي‌وزير است يا در معرض استيضاح.
تغيير در صف‌بندي‌هاي مجلس
اگر تا همين دو ماه پيش فراكسيون اكثريت مجلس مدافع سرسخت دولت بود و براي ماندن فردي همانند رضا فرجي‌دانا در مجموعه دولت رايزني و تلاش مي‌كرد و رييس مجلس شخصا براي وزير دولت وارد عمل مي‌شد اين‌بار از اين خبرها نبود. نه در فراكسيون اكثريت كه همان رهروان ولايت بود خبري از حمايت گسترده بود و نه خبري از رايزني و تلاش براي ورود نيلي به مجموعه وزارت علوم. علي لاريجاني هم مخالف بودنش با وزير پيشنهادي علوم را تكذيب نكرد و اين‌بار حتي فراكسيون رهروان ولايت هم پشت دولت را خالي كرد تا صف‌بندي‌هاي جديد مجلس نشان داده شود. هرچند ظاهر نشان مي‌دهد كه راس دو قوه بيش از اندازه به يكديگر نزديك هستند اما به نظر مي‌رسد كه در داخل مجلس صف‌بندي‌ها در حال تغيير بيشتر است. تغييرات به نفع دولت نيست و بدون شك كار دولت با اين مجلس را در يك سال آينده سخت‌تر از اين‌ها هم خواهد كرد. اين همان مجلسي است كه دو هفته پيش به يك لايحه مهم اقتصادي دولت راي نداد و اين روزها زمزمه استيضاح وزرايش يك به يك به گوش مي‌رسد. اين همان مجلسي است كه بسياري از روز اول روي كار آمدن دولت روحاني پيش بيني چنين رفتارها و مشكلاتي را از سوي آن مي‌كردند و حالا درست 14 ماه بعد از روي كار آمدن روحاني نقطه‌هاي اوج آن به چشم مي‌خورد.
گزينه مطلوب مجلس كيست؟
با هر دست ردي كه مجلس به سينه گزينه‌هاي پيشنهادي دولت مي‌زند اين سوال مطرح مي‌شود كه گزينه مطلوب و مورد نظر مجلس كيست؟ وزارت علوم در دولت‌هاي نهم و دهم شايد يكي از بي‌مشكل‌ترين وزارتخانه‌ها بود. وزارتخانه‌يي كه هر چند وقت يك‌بار نمايندگان بيانيه تقدير از وزراي آنها را امضا مي‌كردند و خبري از اين دست مشكلات نبود. حالا چه شده است كه وزير چنين وزارتخانه‌يي در همان سال اول زير تيغ استيضاح مي‌رود و دو وزيري كه براي آن معرفي مي‌شوند هم راي اعتماد نمي‌گيرند؟ چرا هر گزينه‌يي كه روحاني معرفي مي‌كند با حجمي از ايرادات به سوابق سياسي روبه‌رو مي‌شود؟ مجموعه اين عوامل نشان مي‌دهد كه گزينه مورد نظر مجلس با گزينه مورد نظر دولت مشخصا در مورد وزارت علوم تفاوت‌هاي زيادي دارند. ايراد نمايندگان به دولت اين است كه پيش از معرفي وزير با آنها مشورت نمي‌شود يا آنكه فرصت آنها براي ارزيابي كم است، اما استنباط كارشناسان از رفتارهاي اخير دولت در مورد وزارتخانه علوم نشان مي‌دهد كه شايد مجلس به دنبال حضور يك گزينه نزديك به خود در راس وزارتخانه علوم است. فردي با خصوصيات وزراي علوم دولت‌هاي نهم و دهم.
وزارتخانه باز هم با سرپرست
وزارت علوم شايد تنها وزارتخانه‌يي باشد كه صندلي رياستش در طول يك سال افراد متعددي را به خود ديده است. اين صندلي با رفتارهاي نمايندگان مجلس فرصت وفا كردن به كسي را پيدا نمي‌كند و حالا اين وزارتخانه قرار است بازهم با سرپرست اداره شود. سرپرست تا تاريخ پنجم آذر ماه همان محمدعلي نجفي خواهد بود. فردي كه بسياري تصور مي‌كردند قرار است به عنوان وزير از سوي دولت به مجلس معرفي شود اما نشد. همان كه بسياري معتقد بودند اگر معرفي مي‌شد حداقل بيش از نيلي راي مي‌آورد. با اين حال مشخص نيست گزينه بعدي دولت كيست؟ مشخص نيست دولت به سراغ گزينه مورد نظر مجلس برود يا همان راه خودش را مي‌رود با تغيير در تاكتيك‌هاي رسانه‌يي يا شايد نحوه تعامل با مجلس تغيير مي‌كند تا ديگر خبري از بي‌وزير ماندن يك وزارتخانه‌اش نباشد.
*اعتماد
