هشدار! این بار وتوی اوباما هم کارساز نیست، کنگره جدید آماده ی برهم زدن هرگونه توافق ایران و 1+5 است

نیویورک تایمز نوشت: این روزها جمهوریخوهان و دموکرات ها نمی توانند زیاد با هم به توافق برسند اما زمانیکه بحث اسرائیل و تاکید آن بر توقف فعالیت هسته ای ایران پیش می آید، آنها ممکن است در یک سو قرار بگیرند.

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه خبری «تیک» Tik.ir، در طول چندین سال گذشته، چندین لایحه علیه برنامه هسته ای ایران در سنا و مجلس نمایندگان آمریکا با رای بسیار زیاد دو حزبی به تصویب رسیده است و اکنون دورنمای تحریم های بیشتر علیه ایران در کنگره جدید به چشم می خورد.

فشارهای سیاسی هواداران اسرائیل هنگامی به طور کامل عیان خواهد شد که توافق موقت سال گذشته که برنامه هسته ای ایران را در ازای رفع محدود تحریم ها متوقف ساخت، در روز 24 ماه نوامبر به اتمام برسد. این یک ضرب الاجل برای ایران، امریکا و پنج قدرت جهانی برای رسیدن به توافق نهایی است که بر اساس آن تحریم ها رفع خواهند شد. هر دو طرف در تلاش برای به نتیجه رسیدن تا پیش از پایان ضرب الاجل هستند، ولی بحث و جدل بر سر مواردی مانند شمار سانتتریفوژهایی که ایران مجاز به داشتن آنهاست، می تواند تمدید ضرب الاجل را لازم سازد.

ولی بدون توجه به آنکه چه توافقی حاصل خواهد شد، نمایندگان هوادار اسرائیل در کنگره جدید تحت هدایت جمهوریخواهان، آماده برهم زدن آن هستند. اسرائیل و حامیان آن در کنگره نمی خواهند که ایران در دهه های آینده داری هیچ سانتریفوژی باشد و همچنین نمی خواهند که این ضرب الاجل تمدید شود- مواضعی که به نظر دولت اوباما غیر عملی است. رئیس جمهور باراک اوباما که با یک چنین چالشی در برابر سیاست خارجی خود مواجه است، بدون تردید چنین قانونی را وتو خواهد کرد، ولی به نظر می رسد که نمایندگان تلاش خواهند کرد بر وتوی او غلبه کنند. با توجه به دستاورد جمهوریخواهان در انتخابات میان دوره ای، این امکان منطقی وجود دارد که آنها بتوانند دو سوم اکثریت مورد نیاز برای انجام این کار در دو مجلس سنا و نمایندگان را کسب نمایند.

جفری لوئیس - کارشناس ضد گسترش در دانشگاه استانفورد و موسسه مطالعات بین المللی مانتری - در گفتگو با نیوزویک اظهارداشت:«این یک منازعه جدی خواهد بود.»

قصد جمهوری خواهان برای جلوگیری از یک پیروزی بزرگ در سیاست خارجی اوباما، تنها بخشی از دلیل این مخالفت را توضیح می دهد. شمار قابل توجه ای از دموکرات های سنا که دارای سابقه حمایت قدرتمند از اسرائیل هستند، دراین نگرانی با جمهوریخواهان مشترکند که اوباما یک توافق نامطلوب با ایران را منعقد خواهد کرد که ظرفیت تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای را برای ایران باقی خواهد گذاشت- چیزی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، آن را یک تهدید وجودی نامیده است.

مک اس کرک – سناتور جمهوریخواه از ایالت ایلینویز- و رابرت منندز – سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی و رئیس در حال کناره گیری کمیته روابط خارجی سنا – روز 12 نوامبر در بیانیه ای اظهار داشتند:«ما معتقدیم که یک توافق خوب باعث برچیدن و نه فقط متوقف کردن برنامه هسته ای غیر قانونی ایران خواهد شد و ایران را برای همیشه از رسیدن به آستانه کسب تسلیحات هسته ای باز خواهد داشت.» آنها همچنین هشدار داده اند که اگر توافق نهایی شامل «محدویت های شدید در مورد پژوهش، توسعه و تدارکات هسته ای، شفاف سازی تهران در مورد تمام ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای خود و یک رژیم شدید بازرسی و راستی آزمایی برای مدت دهها سال نباشد... ما همراه با همکاران خود در کنگره همانند گذشته، با قاطعیت اقدام خواهیم کرد.»

منندز و کرک در پشت تصویب برخی از شدیدترین تحریم های کنگره علیه ایران قراردارند. آنها در اوایل سال جاری، لایحه ای را ارائه کردند که به موجب آن و در صورت عدم رسیدن به یک توافق تا روز 24 ماه نوامبر یا اگر توافق نهایی مانع تولید اورانیوم غنی شده یا پلوتونیوم تولید شده – که هر دو در ساخت تسلیحات هسته ای به کار می روند – نشود، تحریم های اضافی علیه ایران به طور خودکار اعمال خواهد شد. «هری رید» - سناتور دموکرات و رئیس در حال کناره گیری اکثریت سنا - ضمن ممانعت از رای گیری برای این لایحه در صحن سنا، به تکرار استدلال اوباما پرداخت که این کار باعث تقویت موضع تندروها در تهران و تعطیل شدن مذاکرات خواهد شد.ولی با توجه به کنترل کنگره به وسیله جمهوریخواهان در ماه ژانویه، بعید است «میچ مک کانل» - رهبر اکثریت تازه در سنا - یک چنین خویشتن دارای را از خود نشان دهد. باتوجه به این که «کمیته روابط عمومی اسرائیل و امریکا» – بزرگ ترین لابی هوادار اسرائیل – نمایندگان را به حمایت از این لایحه ترغیب می کند، اقبال بی نظیری برای تصوی آن وجود خواهد داشت.

تحلیل گران می گویند حتی توافق برسر تمدید ضرب الاجل برای ادامه مذاکرات هسته ای ممکن است باعث تحریک نمایندگان به اعمال تحریم های اضافی علیه ایران شود- اقدامی که احتمالاً می تواند مانع گفتگوهای بیشتر شود. لوئیس می گوید:«فرصت برای کوبیدن رئیس جمهور و جمع آوری پول علیه رئیس جمهور وسوسه انگیز خواهد بود. هرنوع توافق خوب یا بد که آنها با خود با خانه بیاورند، مورد حمله قرار خواهد گرفت. پاداش های سیاسی این حمله وسوسه انگیز خواهد بود.»

مایکل کرپون -کارشناس گسترش هسته ای در مرکز استیم سون، یک اتاق فکر مستقر در واشنگتن دی سی - می گوید خواست اسرائیل برای عاری سازی کامل هسته ای ایران یک موضع بدون هزینه برای رسیدن به شدیدترین توافق است. او می گوید متحدان اسرائیل نیز یک چنین موضعی را در کنگره اتخاذ کرده اند.

کرپون خطاب به نیوزویک گفت:«ولی اگر توافقی حاصل شود که ظرفیت ایران برای ساخت سلاح هسته ای را کاهش دهد و زمان رسیدن به این توانایی را به طور چشمگیری طولانی کند، آن گاه یک چنین مواضعی از سوی دولت اسرائیل و شکاکان در کنگره می تواند بسیار آسیب زننده باشد. همه دولت های امریکا باید نگرانی های اسرائیل را مورد توجه قراردهند، ولی هیچ دولتی در امریکا نمی تواند سیاست خارجی و امنیت ملی امریکا را در اختیار دولت اسرائیل قرار دهد.»

او گفت یک چنین اقدامی باعث افزایش احتمال جنگ میان امریکا و ایران خواهد شد و می تواند راهبرد عربستان سعودی، مصر و دیگر رقبای ایران را به دنبال داشته باشد که به تلاش خود برای کسب تسلیحات هسته ای اقدام کنند.

اوگفت:«این موضعی که اکنون اتخاذ شده است، می تواند به همه – اسرائیل و امریکا – و توانایی اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل در مهارتوانایی هسته ای ایران صدمه وارد کند. موضع گرفتن اگر بعد از توافق همراه با پیامدهای مطلوب امنیت ملی ادامه یابد، بی هزینه نیست. لذا می گویم که پیش از شتاب برای نتیجه گیری، باید اجازه دهیم که توافق حاصل و مفاد آن مطرح شود، ولی این یک خیال واهی است، زیرا این افراد برای پیش داوری شتاب دارند.»

درحالی که هواداران اسرائیل در کنگره نگران امتیاز دادن بیش از حد اوباما هستند، افرادی نیر در جامعه کنترل تسلیحات وجود دارند که نگرانند مبادا رئیس جمهور تن به یک توافق نامطلوب بدهد. آنها به به غفلت های صورت گرفته در جریان مذاکرات هسته ای سابق اشاره می کنند که اعتماد آنها به دولت در رسیدن به بهترین توافق با ایران را از بین برده است.

لوئیس به توافق در ماه فوریه 2012 با کره شمالی به عنوان نمونه ای از ناتوانی دولت در مذاکره برای رسیدن به توافقات هسته ای در گذشته، اشاره می کند. پیونگ یانگ موافقت کرد که در ازای دریافت کمک های غذایی و از سرگیری مذاکرات به اصطلاح «شش جانبه»، فعالیت های هسته ای وموشکی خود را متوقف کند. نسخه امریکایی توافق تصریح می کرد که کره شمالی نباید هیچ گونه پرتاب موشکی از جمله پرتاب های فضایی انجام دهد ولی در نسخه کره شمالی صرفاٌ به عدم پرتاب های موشکی اشاره شده بود. مقام های امریکایی این تفاوت در معنا را نادیده گرفتند و تنها چند ماه بعد، کره شمالی راکتی را شلیک کرد که طبق بیان آنها، یک پرتاب فضایی محسوب می شد و به نوشته لوئیس، « دولت اوباما هماننداحمق ها به نظر رسید»

لوئیس همچنین می گوید که مذاکره کنندگان هسته ای اوباما در مورد توافق موقت به زودی در حال انقضا، یک اشتباه جدی را مرتکب شدند. برطبق توافق اولیه، ایرانی ها متعهد شدند که راکتور آب سنگین خود در اراک را در جریان توافق هسته ای موقت فعال نکند، ولی آنها می توانستند در حین تداوم مذاکرات، به نصب تجهیزات در اراک و تولید سوخت برای راکتور ادامه دهند و آن را در آستانه عملیاتی شدن قرار دهند. به نظر می رسید که مذاکره کنندگان امریکایی این حقیقت را نادیده گرفته بودند که یک چنین راکتورهایی پلوتونیوم تولید می کنند که یک مسیر ثانویه برای تولید سلاح هسته ای محسوب می شود. خوشبختانه فرانسه وارد عمل شد و تاکید کرد که هرگونه تعلیق در برنامه های هسته ای ایران، باید شامل توقف تمام فعالیت ها در راکتور اراک نیز باشد.

لوئیس در مقاله ای در ماه نوامبر گذشته در نشریه فارن پالیسی نوشت:« امریکایی ها دارای یک خصلت روحی هستند که در جریان مذاکرات چندان به نفع خودشان کار نمی کنند. خوشبختانه فرانسوی ها دارای چنین اختلالی نیستند. فراموش نکنیم که این یک مذاکره است. [رئیس جمهور ایران حسن] روحانی می خواهد بهترین توافق ممکن را به دست آورد و ما نیز باید همین کار را انجام دهیم.»