نسخه چاپی
ارسال به دوستان
ايران بزرگ، دغدغه ظريف
صادق ملكي٭
دغدغه‌هاي ظريف و تيمش چون همه ايرانيان براي ايران بوده و است. اين دغدغه‌ها در بخش مهمي ناشي از ناكامي‌ها بوده و نه‌تنها بر حافظه تاريخي بلكه بر روح و روان ايرانيان تاثيرگذار بوده است. در تاريخ معاصرجدايي بخش‌هاي مهمي از خاك ايران خاطره تلخ و همراه هميشگي ايرانيان است. بخش مهمي از اين ناكامي و تجزيه ايران حاصل بي‌تدبيري و حركتي فراتر از قابليت بوده است. سياستگذاري‌هاي كشورها بايد بر اساس واقعيت‌هاي مبتني بر قابليت‌ها تبيين شود. نبايد كشور را وارد منازعه و بحراني كرد كه نتيجه آن شكست است. بعضا هدف درگيري‌هاي كوچك، ايجاد درگيري‌هاي بزرگ است كه نبايد بسترساز آن شد. نگاهي به مناطق پيراموني نشان مي‌دهد كه صحنه امروز خاورميانه بيش از هر زمان ديگري آماده ورود به وضعيت بغرنج‌تر است. بايد نه‌تنها از آن گريخت بلكه سبب‌ساز صلح و آرامش شد.
روي كار آمدن دولت يازدهم در كنار اميدي كه به مردم ايران داد، توانسته است در عرصه بين‌المللي نيز با اعتماد به نفس متكي بر عقلانيت راه تامين منافع ملي را از ميان سنگلاخ‌ها يافته و در مذاكرات هسته‌يي با حفظ غرور ملي در پي تامين منافع كشور باشد. عرصه سياست، عرصه تدبير و مديريت جوامع و روابط بين‌الملل است. اين عرصه پيچيده‌ترين حوزه عمل انساني است. پيچيده بودن ميدان عملياتي اين حوزه ايجاب مي‌كند كساني كه وارد اين عرصه مي‌شوند نه تنها از خصوصياتي نظير عقلانيت، هوش، ادب، متانت، عزت نفس، تواضع و... برخوردار باشند بلكه بايد رفتاري را از خويش نشان دهند كه نماينده بزرگي كشورشان باشند. نگاهي به انعكاس اخبار مذاكرات در رسانه‌هاي جهاني و منطقه‌يي نشان مي‌دهد كه ظريف و تيمش با پشتيباني نظام و مردم چقدر در اين امر موفق بوده‌اند.
در همين راستا بايد به ظريف و تيمش تبريك گفت. روحاني و تيم هسته‌يي در مذاكرات يك‌ساله خود نه تنها توانستند سايه جنگ را از كشور دور كنند بلكه در ايامي كه روح ايراني دچار آسيب شده بود به ترميم آن پرداخته و احساس عزت در روح و روان آنان را زنده كنند. بخشي از مخالفان و بهانه‌جويان داخلي و خارجي كه بحران و تحريم منبعي براي منافع و ارتزاق آنان است، هيچگاه ساكت نخواهند شد و در هر شرايط و موقعيتي بر ظريف و نتايج مذاكرات خرده خواهند گرفت، اما فراموش نكنند كه در پايان راه، داوري از آن مردم خواهد بود.
فراموش نبايد كرد به هنگامي كه در ديروز تاريخ به قوام گفتند با وعده نفت شمال به روس‌ها آبروي خويش را نزد مردم ايران از بين بردي. وي پاسخ داده بود من اگر آبرويي داشته باشم آن را مديون مردم ايران هستم و آن را نيز به خاطر مردم ايران از دست مي‌دهم. (نقل به مضمون)
يك لحظه فكر كنيد امروز هم بر كشور همان تفكري حاكم مي‌بود كه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را كاغذ پاره مي‌پنداشت و با ادبيات سخيف اعلام مي‌كرد آنقدر قطعنامه صادر كنيد تا... شود، ما در حال حاضر چه شرايطي داشتيم؟
ظريف و مردانش با كوله باري از دانش سياسي با توجه به آگاهي كه نسبت به قطعنامه‌‌ها و آسيب و پيامدهاي آن دارند، در يك سال گذشته با بهكارگيري ادبيات مبتني بر ذهنيت تعامل‌گرا، كشور را از بحران دور كرده و توانستند بارقه‌هاي صلح، ثبات و آرامش همراه با عزت را در دل ايرانيان زنده كنند.
در سياست خارجي براي ظريف و تيمش دستيابي به انرژي صلح آميز هسته‌يي هدفي ملي و محور اصلي است اما او مي‌داند راهكار تحقق آن نه در چالش بلكه در تعاملي سازنده با جهان است. عرصه سياست، صحنه رجزخواني و سلحشوري نيست بلكه عرصه عقلانيت، صبر، تدبير و تبديل تهديدها به فرصت‌هاست. ظريف چون همه سياستمداران زيرك وارد نبردي نمي‌شود كه نتيجه قطعي آن شكست باشد. پذيرش اصل غني‌سازي و حفظ چرخه هسته‌يي و ارتقاي جايگاه ايران در منطقه و نزد جهانيان حاصل بهكارگيري عقلانيت تعامل‌گرا و تفاهمي است.
روند حاكم بر مذاكرات، سياست داخلي، شرايط بين‌المللي و منطقه‌يي حاكي از آن است كه مذاكرات هسته‌يي دير يا زود منجر به نتيجه و توافق خواهد شد اما مخالفان نيز حرف‌ها و حديث‌هاي خود را خواهند داشت. مهم آن است كه در توافقي كه چارچوب آن عزت، حكمت و مصلحت است كشور از بحران ر‌هايي يافته و ايران و ايراني به جايگاه شايسته خود دست يابد.
از منظري شايد بتوان گفت دستاوردهاي حاشيه مذاكرات هسته‌يي كمتر از متن آن نباشد. اثبات صلح‌طلبي ايرانيان و توجه و اعتراف به اينكه ايران يك واقعيت ژئوپولتيك چند قرن تاريخي است كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت، نه‌تنها به ارتقاي جايگاه ژئوپولتيك ايران انجاميده بلكه ايران را از دايره تهديد خارج كرده و به فرصتي براي كمك به صلح و تقويت مبارزه با تهديدات برخاسته از افراط‌گرايي تبديل كرده است.
نكته آخر آنكه توجه داشته باشيم حفظ كشور از بدو تاسيس نظام جمهوري اسلامي چه در نگاه امام (ره) و چه در نگاه رهبر انقلاب همواره بنيادي‌ترين اصل نظام بوده است. به نظر مي‌رسد تجربه تاريخي و سال‌هاي پس از انقلاب ثابت مي‌كند كه موثرترين و مهم‌ترين ابزار تحقق هدف بزرگي چون حفظ كشور و نظام، اثبات صلح دوستي، توجه به قابليت‌ها، عمل منطقي و معقول در عرصه سياست داخلي و خارجي باشد.
٭كارشناس و تحليلگر ارشد سياسي
روي كار آمدن دولت يازدهم در كنار اميدي كه به مردم ايران داد، توانسته است در عرصه بين‌المللي نيز با اعتماد به نفس متكي بر عقلانيت راه تامين منافع ملي را از ميان سنگلاخ‌ها يافته و در مذاكرات هسته‌يي با حفظ غرور ملي در پي تامين منافع كشور باشد. عرصه سياست، عرصه تدبير و مديريت جوامع و روابط بين‌الملل است. اين عرصه پيچيده‌ترين حوزه عمل انساني است. پيچيده بودن ميدان عملياتي اين حوزه ايجاب مي‌كند كساني كه وارد اين عرصه مي‌شوند نه تنها از خصوصياتي نظير عقلانيت، هوش، ادب، متانت، عزت نفس، تواضع و... برخوردار باشند بلكه بايد رفتاري را از خويش نشان دهند كه نماينده بزرگي كشورشان باشند. نگاهي به انعكاس اخبار مذاكرات در رسانه‌هاي جهاني و منطقه‌يي نشان مي‌دهد كه ظريف و تيمش با پشتيباني نظام و مردم چقدر در اين امر موفق بوده‌اند.
در همين راستا بايد به ظريف و تيمش تبريك گفت. روحاني و تيم هسته‌يي در مذاكرات يك‌ساله خود نه تنها توانستند سايه جنگ را از كشور دور كنند بلكه در ايامي كه روح ايراني دچار آسيب شده بود به ترميم آن پرداخته و احساس عزت در روح و روان آنان را زنده كنند. بخشي از مخالفان و بهانه‌جويان داخلي و خارجي كه بحران و تحريم منبعي براي منافع و ارتزاق آنان است، هيچگاه ساكت نخواهند شد و در هر شرايط و موقعيتي بر ظريف و نتايج مذاكرات خرده خواهند گرفت، اما فراموش نكنند كه در پايان راه، داوري از آن مردم خواهد بود.
فراموش نبايد كرد به هنگامي كه در ديروز تاريخ به قوام گفتند با وعده نفت شمال به روس‌ها آبروي خويش را نزد مردم ايران از بين بردي. وي پاسخ داده بود من اگر آبرويي داشته باشم آن را مديون مردم ايران هستم و آن را نيز به خاطر مردم ايران از دست مي‌دهم. (نقل به مضمون)
يك لحظه فكر كنيد امروز هم بر كشور همان تفكري حاكم مي‌بود كه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را كاغذ پاره مي‌پنداشت و با ادبيات سخيف اعلام مي‌كرد آنقدر قطعنامه صادر كنيد تا... شود، ما در حال حاضر چه شرايطي داشتيم؟
ظريف و مردانش با كوله باري از دانش سياسي با توجه به آگاهي كه نسبت به قطعنامه‌‌ها و آسيب و پيامدهاي آن دارند، در يك سال گذشته با بهكارگيري ادبيات مبتني بر ذهنيت تعامل‌گرا، كشور را از بحران دور كرده و توانستند بارقه‌هاي صلح، ثبات و آرامش همراه با عزت را در دل ايرانيان زنده كنند.
در سياست خارجي براي ظريف و تيمش دستيابي به انرژي صلح آميز هسته‌يي هدفي ملي و محور اصلي است اما او مي‌داند راهكار تحقق آن نه در چالش بلكه در تعاملي سازنده با جهان است. عرصه سياست، صحنه رجزخواني و سلحشوري نيست بلكه عرصه عقلانيت، صبر، تدبير و تبديل تهديدها به فرصت‌هاست. ظريف چون همه سياستمداران زيرك وارد نبردي نمي‌شود كه نتيجه قطعي آن شكست باشد. پذيرش اصل غني‌سازي و حفظ چرخه هسته‌يي و ارتقاي جايگاه ايران در منطقه و نزد جهانيان حاصل بهكارگيري عقلانيت تعامل‌گرا و تفاهمي است.
روند حاكم بر مذاكرات، سياست داخلي، شرايط بين‌المللي و منطقه‌يي حاكي از آن است كه مذاكرات هسته‌يي دير يا زود منجر به نتيجه و توافق خواهد شد اما مخالفان نيز حرف‌ها و حديث‌هاي خود را خواهند داشت. مهم آن است كه در توافقي كه چارچوب آن عزت، حكمت و مصلحت است كشور از بحران ر‌هايي يافته و ايران و ايراني به جايگاه شايسته خود دست يابد.
از منظري شايد بتوان گفت دستاوردهاي حاشيه مذاكرات هسته‌يي كمتر از متن آن نباشد. اثبات صلح‌طلبي ايرانيان و توجه و اعتراف به اينكه ايران يك واقعيت ژئوپولتيك چند قرن تاريخي است كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت، نه‌تنها به ارتقاي جايگاه ژئوپولتيك ايران انجاميده بلكه ايران را از دايره تهديد خارج كرده و به فرصتي براي كمك به صلح و تقويت مبارزه با تهديدات برخاسته از افراط‌گرايي تبديل كرده است.
نكته آخر آنكه توجه داشته باشيم حفظ كشور از بدو تاسيس نظام جمهوري اسلامي چه در نگاه امام (ره) و چه در نگاه رهبر انقلاب همواره بنيادي‌ترين اصل نظام بوده است. به نظر مي‌رسد تجربه تاريخي و سال‌هاي پس از انقلاب ثابت مي‌كند كه موثرترين و مهم‌ترين ابزار تحقق هدف بزرگي چون حفظ كشور و نظام، اثبات صلح دوستي، توجه به قابليت‌ها، عمل منطقي و معقول در عرصه سياست داخلي و خارجي باشد.
٭كارشناس و تحليلگر ارشد سياسي
