باد به زیان کشتی روحانی می وزد؛ آیا طرح خرید سربازی دولت تدبیر و امید را نجات می دهد؟

کریستین ساینس مانیتور نوشت: ایران ممکن است باردیگر به سیاست جنجالی فروش خدمت سربازی روی آورد تا خزانه دولت را که از کاهش بهای نفت و تحریم های هسته ای خالی شده است، پر کند.

به گزارش پایگاه خبری «تیک»،  به موجب تازه ترین لایحه بودجه کشور، بار دیگر برنامه جنجالی فروش معافیت از خدمت سربازی، حاکی از این است که اقتصاد وابسته به نفت ایران تا چه میزان از کاهش شدید بهای نفت و سال ها تحریم اقتصادی ناشی از برنامه هسته ای، دچار لطمه شده است. در واقع، برای رئیس جمهور حسن روحانی این ضربه اقتصادی که در میانه مذاکرات حساس هسته ای وارد آمده است، هرگونه رونق اقتصادی بالقوه ناشی از رسیدن به توافق را بسیار جذاب تر می سازد.

فروش معافیت از خدمت سربازی بیش از یک دهه است که انجام نشده و منتقدان می گویند این سیاست خطر بیشتر شدن شکاف اجتماعی میان غنی و فقیر در ایران را به همراه دارد.

ولی از نظر یک ایرانی 34 ساله با چانه ای مربع شکل در جمع میهمانی دوستانش در شمال تهران، این قانون موجب آرامش بسیار زیادی خواهد شد.

شایان می گوید:"ما دوسال از زندگی خود را می خریم "و چند نفر دیگر از افراد مشمول خدمت سربازی که در کنار شایان هستند، با تکان دادن سر حرف او را تائید می کنند. همه آنها واجد شرایط این قانون جنجالی هستند و می گویند مایلند که این چند هزار دلار مورد نیاز را بپردازند.

ولی در حالی که شایان و دو میلیون جوان دیگر ممکن است از داشتن حق انتخاب برای عدم انجام خدمت سربازی مسرور شوند، این طرح بیانگر وخامت اقتصادی کنونی ایران است.

دولت رئیس جمهور روحانی اخیراً لایحه بودجه تازه خود را که برمبنای نفت بشکه ای 72 دلار بسته شده بود تغییر داد و آن را با نفت هر بشکه 40 دلار تنظیم کرد. وزیر نفت نیز هفته گذشته با قاطعیت اعلام کرد ایران می تواند حتی با کاهش بهای نفت به هر بشکه 25 دلار نیز روی پای خود بایستد.

روحانی حتی ادعا کرد که دولت او لایحه بودجه ای را با "کمترین وابستگی به نفت" ارائه کرده است. او هشدار داد که دیگر کشورهای تولید کننده نفت، مانند عربستان سعودی و کویت "بیش از ایران با لطمه مواجه خواهند شد."

ولی انتظار می رود که تولید ناخالص داخلی که در طول یک دهه گذشته سالانه 5 درصد بوده است، در سال مالی آینده حداقل به نصف یعنی 2 یا حتی به یک درصد کاهش یابد. همچنین امیدواری های اولیه تهران در مورد دو برابر شدن درامدهای های نفتی تا مرز 60 میلیارد دلار برای سال آینده، به یاس تبدیل شده است و احتمالاً همانند سال گذشته فقط در مرز30 میلیارد دلارباقی بماند.

این مبلغ تنها بخشی از درامد سالانه صد میلیارد دلار است که دولت محموداحمدی نژاد - رئیس جمهور فوق محافظه کار پیشین - از آن بهره مندبود.{آقای} روحانی یک سال و نیم پیش باوعده بهبود شرایط اقتصادی لطمه دیده ناشی از تحریم ها به این منصب برگزیده شد.

جواد صالحی اصفهانی - اقتصاد دان در دانشگاه فناوری ویرجینیا - در خصوص کاهش بهای نفت می گوید:" در رابطه با انتظارات، این یک ضربه بزرگ به دولت محسوب می شود."

او می گوید این بودجه ریاضتی"به آن معناست که دولت هزینه های توسعه را که همواره عامل تحریک فرایند رشد در ایران بوده است، تامین نخواهد کرد."

وجهه سیاسی روحانی تا اندازه زیادی به بهبود وضع اقتصاد منوط است و ممکن است نیازمند به توافق رسیدن با شش قدرت جهانی باشد تا سال ها تحریم فلج کننده علیه نفت، تجارت و بانکداری را رفع نماید. روز 30 ژانویه پایان ضرب الاجل نهایی برای گفتگوهای سه ساله خواهد بود.

صالحی اصفهانی می گوید:"کاهش بهای نفت باد را به زیان کشتی روحانی به وزش درآورده است." ولی توافق هسته ای که باعث آزاد سازی 20 تا 30 میلیارد دلار پول به طرف اقتصاد ایران خواهد شد، می تواند نرخ تولید ناخالص داخلی را 4 یا 5 درصد افزایش دهد.

صالحی اصفهانی می گوید:" در اینجاست که مذاکرات نقش اصلی را ایفا می کند.آیا روحانی می تواند در طول 12 ماه آینده، رشد اقتصادی را افزایش دهد، یا آن که فقط باید بگوید : متاسفم آقایان، اندکی بیشتر منتظر بمانید."

ارقام بانک جهانی بر روی کاغذ نشان می دهند که وابستگی ایران به نفت فقط 22 درصد تولید خالص داخلی - در مقایسه با به عنوان مثال، وابستگی دو برابر آن در کشورهای عربستان سعودی یا عراق - است .ولی این درصد احتمالاً به طور فریب دهنده ای اندک است، زیرا صنعت نفت در ایران بر بسیاری دیگر از بخش ها تاثیر گذار است.