تصاویر : سه‌شنبه‌های خرافاتی!

 با وجود تمام پیشرفت‌ها، هنوز هم بعضی اعتقادها نزد بسیاری از افراد جامعه دیده می‌شود که گاه با تحصیلات، جنسیت و سن بیگانه می‌شود و عمقی در جان آدم‌ها دارد، اعتقاداتی که آنان را به سمت و سویی می‌کشد که انتهایش اگر سیاهی نباشد، حتما بن‌بست خواهد بود.

به گزارش پايگاه خبري «تيک» (Tik.ir)، خرافه و خرافه‌گرایی یکی از چالش‌های جوامع مختلف بشری از دیرباز تاکنون بوده و هست، چالشی که حتی در عصر جدید که تکنولوژی ابعاد مختلف جامعه را تحت تاثیر خود قرار داده، دست از سر انسان‌های ساده‌اندیش برنداشته است. خرافه‌گرایی در میان افراد و کشورهای مختلف با شدت و ضعف مواجه است و نمی‌توان مدعی بود که در یک جامعه به هیچ عنوان وجود ندارد.

جوامع پیشرفته جهان هم نشان داده‌اند که به موهومات و خرافات گرفتار هستند و حتی بخشی از داستان‌ها و افسانه‌های گذشتگانشان را با وجود اینکه با خرافه گره‌خوردگی محکمی دارد، مدام نقل و تکرار کرده و آن را باور دارند. در فارس و شیراز نیز این موضوع در اشکال مختلف نمود و بروز داشته و دارد که یکی از این اشکال، حضور مردم در نقاطی است که تحت عناوین و نام‌های مختلف و عمدتا مقدس به لحاظ مذهبی و بعضا ملی، شهرت دارد.

آباد‌علی یکی از این نقاط است، محلی واقع در کوهپایه یکی از ارتفاعات شمالغرب شیراز، جایی که کوه به باغ‌های قصردشت پیوند می‌خورد.

آبادعلی را باغ‌های قصردشت از یک‌سو و کوهی نه چندان مرتفع در سمتی دیگر احاطه کرده است و با گذر از میانه راهی باریک و خاکی که مسیر عبور باغبانان و باغ‌داران محلی این نقطه بوده و هست، به دره‌ای متصل می‌شود. در سال‌های گذشته در این نقطه درختی بود که محل تجمع مردم محسوب می‌شد، جایی که مردم تکه‌های پارچه یا به قول شیرازی‌ها «تریشه» به آن گره می‌زدند و حاجت طلب می‌کردند تا صاحب آن درخت، میانجی شده و حاجتشان از سوی خداوند روا شود.

مردم زیادی از نقاط مختلف کشور آبادعلی را می‌شناسند، محلی که نامش را از یک صوفی با همین نام گرفته و می‌گویند آن مرد زاهد، در این نقطه عبادت می‌کرده و به همین دلیل این مکان را مقدس می‌انگارند. نقطه‌ای که آبادعلی به خلسه‌های عارفانه‌ای فرو می‌رفته و مردم این محل را به کرامت می‌رسانده است.

این عقیده که اگر فرد حاجت‌مندی هفت هفته و در هر هفته سه‌شنبه‌ها به این مکان عزیمت کند، حاجت روا خواهد شد، همچنان هم در میان کسانی که به این نقطه می‌آیند، رواج و طرفدارانی دارد.

حمیده، زن میانسالی است که با سختی مسیر را که شیبی ملایم اما ناهموار دارد، طی می‌کند. او به خبرنگار ایسنا می‌گوید: من به این مکان اعتقاد دارم چون اثرش را دیده‌ام.

این زن که بیانش نشان‌دهنده عمق سادگی قلبش بود، در حالیکه از سوالات نگران و ناراحت شده بود،‌ ادامه می‌دهد: شما می‌خواهید همه اعتقادات مردم را از بین ببرید، مردم به خیلی چیزها اعتقاد داشتند و به همین خاطر در گذشته مشکلات کمتر بود.

این زن خانه دار که چهار دختر دارد و سه دخترش او را همراهی می‌کنند، یادآور می‌شود: شما چه بخواهید چه نخواهید می‌آییم و دعا می‌کنیم و خدا کمک می‌کند.

اما او در پاسخ به اینکه چرا خواسته‌ها را در دعاهای معمول و به شکل مستقیم از خداوند طلب نمی‌کنید یا یکی از ائمه و معصومین و امامزادگان واجب‌التکریم را واسطه قرار نمی‌دهید، سکوت می‌کند و در سکوت، دور می‌شود.

عرفان هم که روزهای پایانی جوانی و آغاز میانسالی را طی می‌کند، با لبخند پاسخ می‌دهد: وقتی دست آدم از چاره کوتاه است، به همه چیز متوسل می‌شود، ما مثل آدمی هستیم که در حال غرق شدن از هر دستی کمک می‌خواهد.

او که دیپلمه و صافکار اتومبیل است، گفت: تمام مردمی که اینجا می‌بینی، جزو ساده‌ترین مردم شهر هستند. افرادی که دلشان از خیلی چیزها پاک است اما جیب‌هایشان هم پاک است. فقر عامل اصلی بروز مشکلات بوده و اغلب آدم‌ها هم خواسته‌هایشان مالی است.

به گزارش ایسنا، مسافران آباد‌علی حاجات خود بر روی زمین و سنگ نقاشی می‌کنند و هفت مرتبه دور تپه‌ مشرف به این منطقه می‌گردند و شمع روشن کرده، پارچه به نقطه‌ای گره می‌زنند و هفت سنگ را روی هم می‌چینند و نزدیک غروب به خانه‌هایشان باز می‌گردند تا سه‌شنبه بعد و ...

اغلب مردمانی که آمده‌اند حاجت‌های دنیایی دارند؛ خانه، اتومبیل، همسر و رفع گرفتاری‌های مالی، همه در یک نقطه مشترک هستند، سادگی و نداری.

رویا و خواهرش که دانشجو هستند هم به آبادعلی آمده‌اند. آنها می‌خندند و در حالی که عمق وجودشان در تقابلی سخت بین خرافه و واقعیت، جنگی سخت دارد، در واقع به اصرار مادر و خاله شان راهی این مسیر شده‌اند. آنها به اتفاق معتقدند: اینجا هم فال است و هم تماشا.

رزیتا می‌گوید: «سنگ مفت و گنجشک مفت، شاید هم شد» و رویا با خنده ادامه می‌دهد: خیلی‌ها هستند که به خواسته‌هایشان رسیده‌اند.

هیچ یک از کسانی که مدعی‌اند افرادی از آمدن به این محل حاجت گرفته‌اند، نشانی حاجت‌روا شده‌ها را ندارند و در انتها نشانی به شنیده‌ها ختم می‌شود و نه دیده‌ها.

لزوم بررسی ابعاد مختلف توجه به خرافه، اهمیتی خاص دارد اما با آنچه مردم با هر واسطه به آن اعتقادی قلبی پیدا کرده‌اند، باید با دقت و حساسیت برخورد کرد تا ضمن پاک کردن ذهن افراد از آنچه خرافه تلقی می‌شود، زمینه جبهه‌گیری آنان فراهم نشود.

محبوبه البرزی، یک عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران، منطقه فارس، تاکید دارد که خرافه به هیچ عنوان در قالب باورهای مذهبی قابل بحث و بیان نیست، اگرچه سودجویان بین این دو مطلب پیوند ایجاد کرده‌اند.

وی تاکید دارد که باورهای مذهبی براساس اعتقادات، فرهنگ و مسائل دینی شکل گرفته و نهادینه می‌شود اما خرافه دارای پایه و اساس درستی نیست و موهوم است.

البرزی با بیان اینکه معمولا افراد ساده‌لوح در این مسیر وارد می‌شوند، می‌افزاید: برخی افراد با سادگی خود، زمینه را برای سوء استفاده شیادان فراهم می‌کنند. مهمترین دلیل ترویج خرافه پرستی بی اطلاعی ساده‌اندیشان است.

این جامعه شناس، لزوم تلاش دانشگاه و دانشگاهیان و همراهی رسانه‌ها برای ارتقا آگاهی‌ها و ایجاد قدرت تشخیص سره از ناسره نزد عامه جامعه را یادآور شده و معتقد است که مبارزه با خرافه‌پرستی، وظیفه ذاتی نهادهای مذهبی است، اگرچه تمام نهادهای علمی و پژوهشی و رسانه‌ای باید در این زمینه همراه باشند.









*ایسنا