نسخه چاپی
ارسال به دوستان
سندرم متابوليک و چاي سبز
در بروز سندروم متابوليک عواملي چون: وزن بالا، ژنتيک، اختلالات غددي، سنين بالاتر، مقاومت به انسولين و شيوه زندگي بويژه کم تحرکي و افزايش دريافت کالري نقش دارد.
شيوع سندرم متابوليک همسو با افزايش ميزان چاقي در جوامع روبه گسترش است و در آينده عامل خطر قوي تري نسبت به استعمال دخانيات در بروز بيماري هاي قلبي خواهد بود.
چاي و برگ گياه کامليا سيننسيس از گذشته تاکنون بعنوان درمانگر در جوامع شرقي مورد استفاده بوده و يکي از معمول ترين نوشيدني هاي مورد استفاده بويژه در کشور هاي آسيايي است.
بيشترين اثرات چاي سبز مربوط به ترکيبات پلي فنولي آن مي باشد که داراي فوايد متعددي از جمله اثر ضدسرطان و اثرات کاهندگي بر چربي و قندخون است.
چاي سياه فراورده تخميري برگ گياه چاي قبل از خشک شدن و بخار دهي و چاي سبز خشک شده و بخار داده شده اين برگ ها بدون انجام فرايند تخمير مي باشد. در طي روند تخمير (اکسيداسيون) آنتي اکسيدان هاي موجود در برگ سبز چاي تغيير ماهيت داده و کاهش مي يابند.
سندرم متابوليک، مجموعه اي از عوامل خطر ساز بيماري هاي قلبي عروقي شامل فشارخون بالا، اختلالات چربي خون ، افزايش قند خون و چاقي شکمي است که خطر بروز بيماري هاي قلبي عروقي را تا 2 برابر و ديابت را تا 5 برابر افزايش مي دهد.
چاي سبز و کاهش وزن
نتايج مطالعه اي نشان داد مصرف بيش از 10 سال چاي سبز با کاهش توده چربي بدن و دور کمر نسبت به افرادي که مصرف نداشتند، همراه است.
هر چند که مکانيزم آن معلوم نيست. در بعضي از مطالعات چاي سبز همراه با برنامه غذايي و افزايش تحرک در کاهش وزن، دور کمر و توده چربي موثر بوده است. در کل مصرف يک ماده غذايي خاص جهت کاهش وزن علمي نمي باشد، زيرا کاهش دريافت انرژي بهترين راه کاهش وزن مي باشد.
عوارض
مسموميت کبدي ناشي از مصرف مقادير بالاي آنتي اکسيدان هاي (پلي فنول) چاي سبز در تعدادي از مطالعات آزمايشگاهي نشان داده شده و لذا لزوم تعيين حداکثر مقدار مطلوب مصرف آنتي اکسيدان ها ضروري است.
چاي سبز و قند خون
در مطالعه اي، مصرف بيشتر از 6 ليوان چاي سبز در هفته با کاهش خطر ديابت همراه بود.
در مطالعه ديگري در افراد سالم مصرف چاي سبز جذب کربوهيدرات را بعد از يک وعده غذايي پر کربوهيدرات به ميزان 25درصد کاهش داد.
در مطالعات بر روي حيوانات مکانيزم هايي چون کاهش جذب کربوهيدرات از طريق مهار آنزيم هاي هضم کننده آنها در دستگاه گوارش، برداشت گلوکز توسط عضلات و کاهش برداشت توسط بافت چربي، افزايش ترشح انسولين و حساسيت به انسولين بافتي موثر است.
با اين حال در ارتباط با اثربخشي چاي سبز بر کنترل قندخون دلايل قطعي وجود ندارد.
اثر چاي سبز بر سلامت قلب و عروق
مطالعه اي نشان داد که بروز سکته مغزي در افرادي که بيشتر از 5 ليوان چاي سبز در هفته مي نوشند کمتر است و کلسترول خون با مصرف 9 ليوان در روز چاي سبز 8 ميلي گرم درصد، کاهش بيشتري دارد.
مطالعه ديگري نشان داد که مصرف مکمل چاي سبز طي 3 ماه در افراد چاق مبتلا به فشارخون منجر به کاهش تمامي اجزاي سندرم متابوليک (فشارخون، قندخون ناشتا، کاهش تري گليسيريد و افزايش HDL-C و سطح آنتي اکسيدان هاي سرم) شده، با اين حال بر وزن و نمايه توده بدن اثر قابل توجهي نداشت.
کبد چرب حالتي است که در آن تجمع چربي در کبد ايجاد مي شود، در مطالعات حيواني اثرات ترکيبات مفيد چاي بدليل کاهش ساخت آنزيم سازنده اسيد هاي چرب در کاهش چربي کبدي ديده شده است.
نحوه تهيه چاي سبز
ابتدا آب را گرم کنيد تا دماي آن به حدود 80 درجه سانتي گراد برسد. سپس به ازاي هر ليوان مخصوص چاي سبز ، يک قاشق مرباخوري (5گرم) چاي لازم است که درون صافي ليوان گذاشته و آب را اضافه کنيد تا 2-3 دقيقه خيسانده شود.
اندکي که تلخ شد چاي را از ليوان جهت نوشيدن خارج کنيد. دماي 100 درجه يا جوش براي تهيه چاي سياه مناسب است. چاي سبز همانند چاي سياه نياز به دم کردن بر روي شعله ندارد.
چـاي سـبـز را چـطـور نـگـهـداري کـنـيـم؟
از آنجا که گياهان تازه درصد بالايي آب دارند (حدود 60 تا 70 درصد) و به دليل احتمال کپک زدگي نمي توان آن ها را به مدت طولاني نگهداري کرد، توليدکنندگان، آن ها را خشک مي کنند. منظور از خشک کردن، اين است که آب آن ها درحدي گرفته مي شود که زير 10 درصد آب داشته باشند.
پس بايد چاي سبز نيز در مکاني نگهداري شود که تا حد امکان در معرض رطوبت، نور مستقيم و هوا نباشد؛ چون گياهان خشکي مانند چاي سبز به شدت جاذب رطوبت هستند و امکان کپک زدن دارند.
نکته دوم در مورد نگهداري چاي سبز اين است که آن را در صورت امکان، در ظروف فلزي، آلومينيومي، شيشه اي تيره رنگ (مانند قهوه اي)، شيشه اي روشن و در انتها پلاستيکي نگهداري کنيد. يادتان باشد که ظروف فلزي و شيشه اي تيره رنگ، باعث مي شوند
نور به طور مستقيم به چاي يا هر گياه ديگري نرسد بنابراين مناسب ترين ظروف براي نگه داشتن اين محصولات، هستند.
حواستان باشد که در ظروفتان را خيلي محکم ببنديد تا هوا يا رطوبت به داخل آن نفوذ نکند و باعث خراب شدن محتوياتش نشود. ظروف فلزي، بهترين و ظروف پلاستيکي بدترين ظروفي هستند که مي توان چاي سبز را در آنها نگه داشت.
ما مي توانيم هم چاي سبز و هم ساير گياهان را اگر خشک باشند و درست نگهداري شوند، حدود 12 تا 18 ماه نگهداري کنيم.
البته شايد بتوان اين محصولات را براي مدت بيشتري هم نگهداري کرد اما به طور حتم پس از مدتي طولاني، کيفيتشان پايين مي آيد و نبايد انتظار عطر و طعم انواع تازه را از آنها داشت.
نتيجه گيري
امروزه شواهدي از اثرات مفيد مصرف آنتي اکسيدان هاي چاي بويژه کاتچين ها در پيشگيري و درمان سندرم متابوليک، ديابت نوع دو، چاقي و بيماري هاي قلبي عروقي وجود دارد.
شيوع سندرم متابوليک همسو با افزايش ميزان چاقي در جوامع روبه گسترش است و در آينده عامل خطر قوي تري نسبت به استعمال دخانيات در بروز بيماري هاي قلبي خواهد بود.
چاي و برگ گياه کامليا سيننسيس از گذشته تاکنون بعنوان درمانگر در جوامع شرقي مورد استفاده بوده و يکي از معمول ترين نوشيدني هاي مورد استفاده بويژه در کشور هاي آسيايي است.
بيشترين اثرات چاي سبز مربوط به ترکيبات پلي فنولي آن مي باشد که داراي فوايد متعددي از جمله اثر ضدسرطان و اثرات کاهندگي بر چربي و قندخون است.
چاي سياه فراورده تخميري برگ گياه چاي قبل از خشک شدن و بخار دهي و چاي سبز خشک شده و بخار داده شده اين برگ ها بدون انجام فرايند تخمير مي باشد. در طي روند تخمير (اکسيداسيون) آنتي اکسيدان هاي موجود در برگ سبز چاي تغيير ماهيت داده و کاهش مي يابند.
سندرم متابوليک، مجموعه اي از عوامل خطر ساز بيماري هاي قلبي عروقي شامل فشارخون بالا، اختلالات چربي خون ، افزايش قند خون و چاقي شکمي است که خطر بروز بيماري هاي قلبي عروقي را تا 2 برابر و ديابت را تا 5 برابر افزايش مي دهد.
چاي سبز و کاهش وزن
نتايج مطالعه اي نشان داد مصرف بيش از 10 سال چاي سبز با کاهش توده چربي بدن و دور کمر نسبت به افرادي که مصرف نداشتند، همراه است.
هر چند که مکانيزم آن معلوم نيست. در بعضي از مطالعات چاي سبز همراه با برنامه غذايي و افزايش تحرک در کاهش وزن، دور کمر و توده چربي موثر بوده است. در کل مصرف يک ماده غذايي خاص جهت کاهش وزن علمي نمي باشد، زيرا کاهش دريافت انرژي بهترين راه کاهش وزن مي باشد.
عوارض
مسموميت کبدي ناشي از مصرف مقادير بالاي آنتي اکسيدان هاي (پلي فنول) چاي سبز در تعدادي از مطالعات آزمايشگاهي نشان داده شده و لذا لزوم تعيين حداکثر مقدار مطلوب مصرف آنتي اکسيدان ها ضروري است.
چاي سبز و قند خون
در مطالعه اي، مصرف بيشتر از 6 ليوان چاي سبز در هفته با کاهش خطر ديابت همراه بود.
در مطالعه ديگري در افراد سالم مصرف چاي سبز جذب کربوهيدرات را بعد از يک وعده غذايي پر کربوهيدرات به ميزان 25درصد کاهش داد.
در مطالعات بر روي حيوانات مکانيزم هايي چون کاهش جذب کربوهيدرات از طريق مهار آنزيم هاي هضم کننده آنها در دستگاه گوارش، برداشت گلوکز توسط عضلات و کاهش برداشت توسط بافت چربي، افزايش ترشح انسولين و حساسيت به انسولين بافتي موثر است.
با اين حال در ارتباط با اثربخشي چاي سبز بر کنترل قندخون دلايل قطعي وجود ندارد.
اثر چاي سبز بر سلامت قلب و عروق
مطالعه اي نشان داد که بروز سکته مغزي در افرادي که بيشتر از 5 ليوان چاي سبز در هفته مي نوشند کمتر است و کلسترول خون با مصرف 9 ليوان در روز چاي سبز 8 ميلي گرم درصد، کاهش بيشتري دارد.
مطالعه ديگري نشان داد که مصرف مکمل چاي سبز طي 3 ماه در افراد چاق مبتلا به فشارخون منجر به کاهش تمامي اجزاي سندرم متابوليک (فشارخون، قندخون ناشتا، کاهش تري گليسيريد و افزايش HDL-C و سطح آنتي اکسيدان هاي سرم) شده، با اين حال بر وزن و نمايه توده بدن اثر قابل توجهي نداشت.
کبد چرب حالتي است که در آن تجمع چربي در کبد ايجاد مي شود، در مطالعات حيواني اثرات ترکيبات مفيد چاي بدليل کاهش ساخت آنزيم سازنده اسيد هاي چرب در کاهش چربي کبدي ديده شده است.
نحوه تهيه چاي سبز
ابتدا آب را گرم کنيد تا دماي آن به حدود 80 درجه سانتي گراد برسد. سپس به ازاي هر ليوان مخصوص چاي سبز ، يک قاشق مرباخوري (5گرم) چاي لازم است که درون صافي ليوان گذاشته و آب را اضافه کنيد تا 2-3 دقيقه خيسانده شود.
اندکي که تلخ شد چاي را از ليوان جهت نوشيدن خارج کنيد. دماي 100 درجه يا جوش براي تهيه چاي سياه مناسب است. چاي سبز همانند چاي سياه نياز به دم کردن بر روي شعله ندارد.
چـاي سـبـز را چـطـور نـگـهـداري کـنـيـم؟
از آنجا که گياهان تازه درصد بالايي آب دارند (حدود 60 تا 70 درصد) و به دليل احتمال کپک زدگي نمي توان آن ها را به مدت طولاني نگهداري کرد، توليدکنندگان، آن ها را خشک مي کنند. منظور از خشک کردن، اين است که آب آن ها درحدي گرفته مي شود که زير 10 درصد آب داشته باشند.
پس بايد چاي سبز نيز در مکاني نگهداري شود که تا حد امکان در معرض رطوبت، نور مستقيم و هوا نباشد؛ چون گياهان خشکي مانند چاي سبز به شدت جاذب رطوبت هستند و امکان کپک زدن دارند.
نکته دوم در مورد نگهداري چاي سبز اين است که آن را در صورت امکان، در ظروف فلزي، آلومينيومي، شيشه اي تيره رنگ (مانند قهوه اي)، شيشه اي روشن و در انتها پلاستيکي نگهداري کنيد. يادتان باشد که ظروف فلزي و شيشه اي تيره رنگ، باعث مي شوند
نور به طور مستقيم به چاي يا هر گياه ديگري نرسد بنابراين مناسب ترين ظروف براي نگه داشتن اين محصولات، هستند.
حواستان باشد که در ظروفتان را خيلي محکم ببنديد تا هوا يا رطوبت به داخل آن نفوذ نکند و باعث خراب شدن محتوياتش نشود. ظروف فلزي، بهترين و ظروف پلاستيکي بدترين ظروفي هستند که مي توان چاي سبز را در آنها نگه داشت.
ما مي توانيم هم چاي سبز و هم ساير گياهان را اگر خشک باشند و درست نگهداري شوند، حدود 12 تا 18 ماه نگهداري کنيم.
البته شايد بتوان اين محصولات را براي مدت بيشتري هم نگهداري کرد اما به طور حتم پس از مدتي طولاني، کيفيتشان پايين مي آيد و نبايد انتظار عطر و طعم انواع تازه را از آنها داشت.
نتيجه گيري
امروزه شواهدي از اثرات مفيد مصرف آنتي اکسيدان هاي چاي بويژه کاتچين ها در پيشگيري و درمان سندرم متابوليک، ديابت نوع دو، چاقي و بيماري هاي قلبي عروقي وجود دارد.
