نسخه چاپی
ارسال به دوستان
آيا خيانت هاي زناشويي افزايش يافته است؟
خيانتهاي زناشويي، بي‌شک يکي از دلايل طلاق است. اين آسيب اين روزها در کنار آسيب‌هاي ديگر خانواده، نقش بسيار پررنگ در جدايي زوجها پيدا کرده است. هرچند آمار مشخصي از خيانت در دست نيست، اما در گوشه و کنار و در لفافه از آن سخن به ميان مي‌آيد؛ گاه به تاثير شبکه‌هاي ارتباطي اجتماعي و شبکه‌هاي ماهواره‌اي و گاه به بي‌اخلاقي جامعه در اين رابطه اشاره مي‌شود.
اما چرا مشخصا و صراحتا کسي از خيانت‌ها سخن نمي‌گويد؟ چرا آماري از اين آسيب در دسترس نيست؟ و چه عواملي در شکل‌گيري آن موثر هستند؟
هادي معتمد –آسيب‌شناس اجتماعي-مي‌گويد "در رابطه با خيانت آماري اعلام نشده است. البته نه تنها درباره اين آسيب، بلکه درباره ساير آسيب‌هاي ديگر که با هتک حرمت خانواده همراه است نيز آماري در دست نيست."
دکتر معتمد همچنين درباره نقش رسانه‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي بر خيانتهاي زناشويي گفت: راحتي دسترسي به وسايل ارتباط جمعي، علي‌رغم فوايد زيادي که دارند، قطعا مي‌تواند بر خيانت در ميان افرادي که پايه‌هاي اخلاقي سستي دارند اثرگذار باشد، اما نمي‌توان آن‌ها را تنها عامل دانست. اگر بخواهيم درباره تاثير وسايل ارتباطي بر روابط زناشويي سخن بگوييم، از نظر من فيلم‌هاي شبکه‌هاي ماهواره‌اي بسيار تاثير بيشتري دارند.
معتمد به طور کلي اعتقاد دارد که خيانت زناشويي در جامعه ايران به مرز بحران نرسيده است. وي مي‌گويد: خيانت در جامعه ما وجود دارد، اما ميزان آن در اين مفهوم که توانسته باشد خانواده‌ها را شديدا درگير خود کند، زياد نيست. مشکلات ديگر خانواده از اين آسيب بيشتر هستند.
در کنار اعتقاد کارشناساني که خيانت را در مرحله بحراني و شديد نمي‌‌دانند، برخي از کارشناسان آمار خيانت را آمار بالايي مي‌دانند که از چشم جامعه پنهان است.
دکترمصطفي اقليما –رئيس انجمن علمي مددکاري ايران- از جمله کارشناساني است که به شدت خيانتهاي زناشويي در کشور اذعان دارد. او گفت: خيانتهاي زناشويي در کشور ما بسيار زياد است. به دلايل اجتماعي مردان ايراني پيش از ازدواج بسيار بيشتر از زنان با جنس مخالف در ارتباط و دوستي هستند. همين ارتباطات مي‌توانند در شرايطي منجر به خيانت به همسر شوند. بنابراين به اعتقاد من خانم‌ها بسيار کمتر به همسرانشان خيانت خواهند کرد. بسياري از آقايان، چيزي در حدود 80%، در اوايل ازدواج به همسرانشان خيانت مي‌کنند. همچنين پس از اينکه مردان سنشان بالاتر رفت، در سنين 40 سالگي، باز هم آمار خيانت آن‌ها به همسرانشان بالاست؛ چيزي در حدود 60 تا 70 درصد. اين آمار حداقل با يک مورد خيانت در زندگي مردان به دست مي‌آيد، بلکه بيشتر است.
وي همچنين گفت: آمار بالاي خيانت را مي‌توان از پرونده‌هاي موجود در دادگاه‌هاي خانواده رصد کرد. بسياري از طلاق‌ها در پي خيانتهاي زناشويي، و عمدتا خيانت مرد به زن شکل مي‌گيرند.
دکتر اقليما در ادامه و با شرح اين خيانت‌ها گفت: مي‌توان در مورد خيانت آقايان به اين شکل تحليل کرد که آن‌ها پيش از ازدواج از نظر مالي و حتي ظاهري جذابيت لازم را ندارند، اما در سنين بالاتر اين جذابيت را در خود مي‌يابند و به دليل افزايش ميل جنسي و ترس از پيري و کمبودهاي رواني و شخصيتي به خيانت دست مي‌زنند. اين خيانت در زنان متفاوت است؛ زنان پس از ازدواج تمرکزشان به زندگي و همسرشان بسيار زياد است. علاوه بر اين در صورتي که زني تخلفي در زندگي زناشوي‌اش مرتکب شود، مرد سريعا مي‌تواند او را تهديد به طلاق کند. در آماري 15 الي 20 درصدي خيانت در ميان زنان، آن‌ها بيش از هرچيز به دنبال سخن گفتن و حرف زدن با يک همدم هستند تا خلاءهاي رواني‌اشان را پر کند. در حالي که مي‌توان گفت مردان در خيانت بيش از همه به دنبال لذت هستند.
گذشته از آماري که روان‌شناسان و کارشناسان ديگر درباره ازدياد خيانتهاي زناشويي ميدهند، دکتر سعيد معيدفر از وجوه ديگري به مسئله مي‌پردازد. اين جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و عضو انجمن جامعه‌شناسي ايران، گفت: برجسته‌کردن موضوع خيانت در روابط زناشويي، نه تنها هيچ کمکي به خانواده‌ها نخواهد کرد، بلکه آن‌ها را با تنش و درگيري‌هاي بيشتر خانوادگي نيز همراه خواهد کرد؛ چرا که ما هنوز هيچ پژوهش و آمار مشخصي در اين‌باره نداريم و تا وقتي اعتماد کافيِ مردم و آمار مشخصي کسب نکنيم، برجسته‌کردن خيانتهاي زناشويي بي‌فايده است.
اين استاد دانشگاه گفت: به نظر مي‌رسد يکي از موضوعاتي که امروز بر روي آن به ميزان زيادي تاکيد و سعي بر برجسته‌کردن آن مي‌شود، موضوع خيانت در زندگي زناشويي است. اغلب، مردان نسبت به همسران و در مواردي نيز زنان به مردان خيانت مي‌کنند؛ اين موضوعي است که اخيرا توسط رسانه‌ها و برخي کارشناسان برجسته شده است. اما ما بايد پيش از هرچيز واقعيت را جستجو کنيم. ما بايد به اين سئوال پاسخ دهيم که آيا در عمل پديده خيانت در زندگي زناشويي شايع است يا خير؟ براي پاسخ به اين سئوال ما نيازمند اطلاعات مشخص و دقيقي هستيم تا بر آن اساس قضاوت کنيم که آيا واقعا خيانت رو به افزايش دارد و يا تنها تصوير مبالغه‌آميزي نسبت به آن شکل گرفته است؟
دکتر معيدفر در ادامه و با تاکيد بر نبود آمار مشخصي نسبت به خيانتهاي زناشويي اظهار کرد: متاسفانه آماري در اين باره در دست نيست. به اين دليل که خيانت مربوط به يکي از حوزه‌هاي بسيار خصوصي در زندگي افراد است و بر همين اساس، حتي اگر جامعه در شرايط فکري بازي نيز قرار داشت، نمي‌توانستيم آمار مشخصي در اين باره کسب کنيم. اگر هم آماري تا به حال ذکر شده و يا ذکر شود بر اساس آمار و شکاياتي است که مي‌توان در دادگاه‌هاي خانواده آن را جستجو کرد.
وي همچنين گفت: من نيز در اين مورد به دليل انجام نشدن پژوهش مشخصي، آماري ندارم. اما استناد به سخن همکاران روان‌شناساني که دفاتر مشاوره‌اي دارد مي‌گويد که آمار خيانتهاي زناشويي يا روابط فرا زناشويي تا حدي افزايش داشته است.
سعيد معيدفر ضمن اشاره به نيود پژوهش مشخصي در اين‌باره در ادامه گفت: شايد درصورت امکان انجام يک پژوهش کارشناسي‌شده و دقيق و عدم اتکاي صرف به آمار، بتوان تحليلي از خيانت‌ها ارائه کرد و در درمان برخي مشکلات مربوط به آن موثر بود، اما اين به آن معنا نيست که نتايج چنين پژوهشي را لزوما به جامعه و افکار عمومي بکشانيم.
وي درباره دلايل برجسته‌شدن موضوع خيانت زناشويي در جامعه ايراني توضيح داد: يکي از دلايل برجسته‌شدن "خيانت" رويکردي است که برخي از کارشناسان نسبت به رسانه‌هاي خارجي دارند؛ به اينصورت که به خانواده‌ها و مردم هشدار داده مي‌شود که اگر به تماشاهاي شبکه‌هاي خارجي و ماهواره‌اي و صفحات اينترنتي بنشينيد، مي‌توانيد در معرض خيانتهاي زناشوئي واقع شويد. اين نوع برخورد، مي‌تواند برخورد خطرسازي باشد؛ امکان دارد که پشت اين حرف غرض سياسي نهفته باشد تا غرضي خيرخواهانه. به دليل اختلاط اهداف سياسي و خيرخواهانه در اين رابطه، توصيه مردم به نگاه نکردن به اين شبکه‌ها بي‌فايده خواهد بود و ممکن است تصور مردم از دلايل اين توصيه وارد مسير خطرناکي گردد.
معيدفر در همين رابطه گفت: براي اينکه بتوانيم اين مسئله را کارشناسي کنيم، لازم است که اغراض ايدئولوژيک را به کناري بزنيم و اعتماد جامعه را به خود جلب نمائيم. با اين‌کار مي‌توان به طرح مسائل و مشکلات نيز راحت‌تر پرداخت، اما متاسفانه حدود و مرزهاي مسائل زيادي در جامعه ما به هم ريخته و جامعه اعتمادش را به کارشناسان نيز در بسياري موارد از دست داده و ممکن است گمان کند که نظرات کارشناسانه جهت‌دار و غيرقابل اعتماد است.
دکتر معيدفر درباره دلايل خيانت زناشويي در جامعه اظهار کرد: در جامعه امروز، تا چه اندازه آموزش جنسي صحيح به افراد داده مي‌شود تا تفاوت در احساس جنسي در روابط ميان زن و مرد اخلال وارد نکند؟ تا چه حد به حل مشکلات اقتصادي اقدام کرده‌ايم؟ چرا که مشکلات اقتصادي نيز خود مي‌توانند باعث ايجاد مسائلي مانند خيانت گردند. تا چه اندازه مردم ما مي‌توانند به مراکز مشاوره مراجعه کنند؟ آيا همه مردم مي‌توانند از پس هزينه اين مراجعه بربيايند؟ به نظر مي‌رسد که بايد پيش از هرچيز به اين سئوالات پاسخ داد و در يک فضاي غيرسياسي و غيرايدئولوژيک و با بررسي‌هاي کارشناسانه به علت و ريشه خيانت‌ها بپردازيم تا بتوانيم از ميزان واقعي آن مطلع گرديم.
اين استاد دانشگاه در ادامه به مشکلات پيرامون خانواده‌ها پرداخت و گفت: خانواده در جامعه ما با مشکلات زيادي روبروست. مشکل در پيدا کردنِ زوج مناسب، فضاي آلوده حاکم بر روابط زن و مرد، تفکيک جنسيتي و... همه از مشکلات جامعه ايراني است.
اين جامعه‌شناس در انتها گفت: بنابراين براي طرح مشکلات اجتماعي و خانوادگي، مانند خيانت زناشويي، پيش از هرچيز بايد اعتماد قوي مردم را به خود جلب نمائيم و سپس کارشناس‌ها با طرح مسائلي که بر روي آن‌ها پژوهش شده است، به مردم کمک کنند.
*فرارو
اما چرا مشخصا و صراحتا کسي از خيانت‌ها سخن نمي‌گويد؟ چرا آماري از اين آسيب در دسترس نيست؟ و چه عواملي در شکل‌گيري آن موثر هستند؟
هادي معتمد –آسيب‌شناس اجتماعي-مي‌گويد "در رابطه با خيانت آماري اعلام نشده است. البته نه تنها درباره اين آسيب، بلکه درباره ساير آسيب‌هاي ديگر که با هتک حرمت خانواده همراه است نيز آماري در دست نيست."
دکتر معتمد همچنين درباره نقش رسانه‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي بر خيانتهاي زناشويي گفت: راحتي دسترسي به وسايل ارتباط جمعي، علي‌رغم فوايد زيادي که دارند، قطعا مي‌تواند بر خيانت در ميان افرادي که پايه‌هاي اخلاقي سستي دارند اثرگذار باشد، اما نمي‌توان آن‌ها را تنها عامل دانست. اگر بخواهيم درباره تاثير وسايل ارتباطي بر روابط زناشويي سخن بگوييم، از نظر من فيلم‌هاي شبکه‌هاي ماهواره‌اي بسيار تاثير بيشتري دارند.
معتمد به طور کلي اعتقاد دارد که خيانت زناشويي در جامعه ايران به مرز بحران نرسيده است. وي مي‌گويد: خيانت در جامعه ما وجود دارد، اما ميزان آن در اين مفهوم که توانسته باشد خانواده‌ها را شديدا درگير خود کند، زياد نيست. مشکلات ديگر خانواده از اين آسيب بيشتر هستند.
در کنار اعتقاد کارشناساني که خيانت را در مرحله بحراني و شديد نمي‌‌دانند، برخي از کارشناسان آمار خيانت را آمار بالايي مي‌دانند که از چشم جامعه پنهان است.
دکترمصطفي اقليما –رئيس انجمن علمي مددکاري ايران- از جمله کارشناساني است که به شدت خيانتهاي زناشويي در کشور اذعان دارد. او گفت: خيانتهاي زناشويي در کشور ما بسيار زياد است. به دلايل اجتماعي مردان ايراني پيش از ازدواج بسيار بيشتر از زنان با جنس مخالف در ارتباط و دوستي هستند. همين ارتباطات مي‌توانند در شرايطي منجر به خيانت به همسر شوند. بنابراين به اعتقاد من خانم‌ها بسيار کمتر به همسرانشان خيانت خواهند کرد. بسياري از آقايان، چيزي در حدود 80%، در اوايل ازدواج به همسرانشان خيانت مي‌کنند. همچنين پس از اينکه مردان سنشان بالاتر رفت، در سنين 40 سالگي، باز هم آمار خيانت آن‌ها به همسرانشان بالاست؛ چيزي در حدود 60 تا 70 درصد. اين آمار حداقل با يک مورد خيانت در زندگي مردان به دست مي‌آيد، بلکه بيشتر است.
وي همچنين گفت: آمار بالاي خيانت را مي‌توان از پرونده‌هاي موجود در دادگاه‌هاي خانواده رصد کرد. بسياري از طلاق‌ها در پي خيانتهاي زناشويي، و عمدتا خيانت مرد به زن شکل مي‌گيرند.
دکتر اقليما در ادامه و با شرح اين خيانت‌ها گفت: مي‌توان در مورد خيانت آقايان به اين شکل تحليل کرد که آن‌ها پيش از ازدواج از نظر مالي و حتي ظاهري جذابيت لازم را ندارند، اما در سنين بالاتر اين جذابيت را در خود مي‌يابند و به دليل افزايش ميل جنسي و ترس از پيري و کمبودهاي رواني و شخصيتي به خيانت دست مي‌زنند. اين خيانت در زنان متفاوت است؛ زنان پس از ازدواج تمرکزشان به زندگي و همسرشان بسيار زياد است. علاوه بر اين در صورتي که زني تخلفي در زندگي زناشوي‌اش مرتکب شود، مرد سريعا مي‌تواند او را تهديد به طلاق کند. در آماري 15 الي 20 درصدي خيانت در ميان زنان، آن‌ها بيش از هرچيز به دنبال سخن گفتن و حرف زدن با يک همدم هستند تا خلاءهاي رواني‌اشان را پر کند. در حالي که مي‌توان گفت مردان در خيانت بيش از همه به دنبال لذت هستند.
گذشته از آماري که روان‌شناسان و کارشناسان ديگر درباره ازدياد خيانتهاي زناشويي ميدهند، دکتر سعيد معيدفر از وجوه ديگري به مسئله مي‌پردازد. اين جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و عضو انجمن جامعه‌شناسي ايران، گفت: برجسته‌کردن موضوع خيانت در روابط زناشويي، نه تنها هيچ کمکي به خانواده‌ها نخواهد کرد، بلکه آن‌ها را با تنش و درگيري‌هاي بيشتر خانوادگي نيز همراه خواهد کرد؛ چرا که ما هنوز هيچ پژوهش و آمار مشخصي در اين‌باره نداريم و تا وقتي اعتماد کافيِ مردم و آمار مشخصي کسب نکنيم، برجسته‌کردن خيانتهاي زناشويي بي‌فايده است.
اين استاد دانشگاه گفت: به نظر مي‌رسد يکي از موضوعاتي که امروز بر روي آن به ميزان زيادي تاکيد و سعي بر برجسته‌کردن آن مي‌شود، موضوع خيانت در زندگي زناشويي است. اغلب، مردان نسبت به همسران و در مواردي نيز زنان به مردان خيانت مي‌کنند؛ اين موضوعي است که اخيرا توسط رسانه‌ها و برخي کارشناسان برجسته شده است. اما ما بايد پيش از هرچيز واقعيت را جستجو کنيم. ما بايد به اين سئوال پاسخ دهيم که آيا در عمل پديده خيانت در زندگي زناشويي شايع است يا خير؟ براي پاسخ به اين سئوال ما نيازمند اطلاعات مشخص و دقيقي هستيم تا بر آن اساس قضاوت کنيم که آيا واقعا خيانت رو به افزايش دارد و يا تنها تصوير مبالغه‌آميزي نسبت به آن شکل گرفته است؟
دکتر معيدفر در ادامه و با تاکيد بر نبود آمار مشخصي نسبت به خيانتهاي زناشويي اظهار کرد: متاسفانه آماري در اين باره در دست نيست. به اين دليل که خيانت مربوط به يکي از حوزه‌هاي بسيار خصوصي در زندگي افراد است و بر همين اساس، حتي اگر جامعه در شرايط فکري بازي نيز قرار داشت، نمي‌توانستيم آمار مشخصي در اين باره کسب کنيم. اگر هم آماري تا به حال ذکر شده و يا ذکر شود بر اساس آمار و شکاياتي است که مي‌توان در دادگاه‌هاي خانواده آن را جستجو کرد.
وي همچنين گفت: من نيز در اين مورد به دليل انجام نشدن پژوهش مشخصي، آماري ندارم. اما استناد به سخن همکاران روان‌شناساني که دفاتر مشاوره‌اي دارد مي‌گويد که آمار خيانتهاي زناشويي يا روابط فرا زناشويي تا حدي افزايش داشته است.
سعيد معيدفر ضمن اشاره به نيود پژوهش مشخصي در اين‌باره در ادامه گفت: شايد درصورت امکان انجام يک پژوهش کارشناسي‌شده و دقيق و عدم اتکاي صرف به آمار، بتوان تحليلي از خيانت‌ها ارائه کرد و در درمان برخي مشکلات مربوط به آن موثر بود، اما اين به آن معنا نيست که نتايج چنين پژوهشي را لزوما به جامعه و افکار عمومي بکشانيم.
وي درباره دلايل برجسته‌شدن موضوع خيانت زناشويي در جامعه ايراني توضيح داد: يکي از دلايل برجسته‌شدن "خيانت" رويکردي است که برخي از کارشناسان نسبت به رسانه‌هاي خارجي دارند؛ به اينصورت که به خانواده‌ها و مردم هشدار داده مي‌شود که اگر به تماشاهاي شبکه‌هاي خارجي و ماهواره‌اي و صفحات اينترنتي بنشينيد، مي‌توانيد در معرض خيانتهاي زناشوئي واقع شويد. اين نوع برخورد، مي‌تواند برخورد خطرسازي باشد؛ امکان دارد که پشت اين حرف غرض سياسي نهفته باشد تا غرضي خيرخواهانه. به دليل اختلاط اهداف سياسي و خيرخواهانه در اين رابطه، توصيه مردم به نگاه نکردن به اين شبکه‌ها بي‌فايده خواهد بود و ممکن است تصور مردم از دلايل اين توصيه وارد مسير خطرناکي گردد.
معيدفر در همين رابطه گفت: براي اينکه بتوانيم اين مسئله را کارشناسي کنيم، لازم است که اغراض ايدئولوژيک را به کناري بزنيم و اعتماد جامعه را به خود جلب نمائيم. با اين‌کار مي‌توان به طرح مسائل و مشکلات نيز راحت‌تر پرداخت، اما متاسفانه حدود و مرزهاي مسائل زيادي در جامعه ما به هم ريخته و جامعه اعتمادش را به کارشناسان نيز در بسياري موارد از دست داده و ممکن است گمان کند که نظرات کارشناسانه جهت‌دار و غيرقابل اعتماد است.
دکتر معيدفر درباره دلايل خيانت زناشويي در جامعه اظهار کرد: در جامعه امروز، تا چه اندازه آموزش جنسي صحيح به افراد داده مي‌شود تا تفاوت در احساس جنسي در روابط ميان زن و مرد اخلال وارد نکند؟ تا چه حد به حل مشکلات اقتصادي اقدام کرده‌ايم؟ چرا که مشکلات اقتصادي نيز خود مي‌توانند باعث ايجاد مسائلي مانند خيانت گردند. تا چه اندازه مردم ما مي‌توانند به مراکز مشاوره مراجعه کنند؟ آيا همه مردم مي‌توانند از پس هزينه اين مراجعه بربيايند؟ به نظر مي‌رسد که بايد پيش از هرچيز به اين سئوالات پاسخ داد و در يک فضاي غيرسياسي و غيرايدئولوژيک و با بررسي‌هاي کارشناسانه به علت و ريشه خيانت‌ها بپردازيم تا بتوانيم از ميزان واقعي آن مطلع گرديم.
اين استاد دانشگاه در ادامه به مشکلات پيرامون خانواده‌ها پرداخت و گفت: خانواده در جامعه ما با مشکلات زيادي روبروست. مشکل در پيدا کردنِ زوج مناسب، فضاي آلوده حاکم بر روابط زن و مرد، تفکيک جنسيتي و... همه از مشکلات جامعه ايراني است.
اين جامعه‌شناس در انتها گفت: بنابراين براي طرح مشکلات اجتماعي و خانوادگي، مانند خيانت زناشويي، پيش از هرچيز بايد اعتماد قوي مردم را به خود جلب نمائيم و سپس کارشناس‌ها با طرح مسائلي که بر روي آن‌ها پژوهش شده است، به مردم کمک کنند.
*فرارو
