نسخه چاپی
ارسال به دوستان
چه افرادي از گرفتن روزه ماه رمضان معاف هستند
روزه رکن سوم از ارکان اسلام، بر هر مرد و زن مسلمان که عاقل بالغ باشند، براي يک ماه از جانب خدا واجب مي‌باشد؛ اما کساني که عذر شرعي دارند و نمي‌توانند روزه بگيرند، از جانب خدا و رسولش اجازه دارند که روزه نگيرند.
پيامبر اکرم ( صلي الله عليه و آله و سلم ) فرمود: هر کس يک مسئله شرعي از احاديث ما پيرامون حلال و حرام و مسائل ديني اش را بياموزد خداي تعالي هزار گناه او را بيامرزد و شهري از طلا به وسعت دنيا برايش در بهشت بنا کند و به عدد هر مويي که در بدنش قرار دارد برايش حجّ مقبول مي نويسد.(1)
نظر مراجع تقليد عظام را در اين باره مي خوانيد:
امام خميني (رضوان الله عليه)
مسأله ١٧٢٥- کسى که به واسطه پيرى نمىتواند روزه بگيرد، يا براى او مشقت دارد،روزه بر او واجب نيست، ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مد که تقريبا ده سير است گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.
مسأله ١٧٢٦- کسى که به واسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، بنابر احتياط واجب بايد قضاى روزهايى را که نگرفته بجا آورد.
مسأله ١٧٢٧- اگر انسان مرضى دارد که زياد تشنه مىشود و نمىتواند تشنگى را تحمل کند،يا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و احتياط واجب آن است که بيشتر از مقدارى که ناچار است آب نياشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، بنابر احتياط واجب بايد روزههايى را که نگرفته قضا نمايد.
مسأله ١٧٢٨- زنى که زاييدن او نزديک است و روزه براى حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بايد براى هر روز يک مد طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و نيز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست. و بنابر احتياط واجب بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد، ودر هر دو صورت روزههايى را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله ١٧٢٩- زنى که بچه شير مىدهد و شير او کم است، چه مادر بچه يا دايه او باشد، يا بى اجرت شير دهد، اگر روزه براى بچهاى که شير مىدهد ضرر دارد، روزه براو واجب نيست و بايد براى هر روز يک مد طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و نيز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بنابر احتياط واجب بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزههايى را که نگرفته بايد قضا نمايد. ولى اگر کسى پيدا شود که بى اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از کس ديگر که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
آيت الله خامنه اي (مد ظله العالي)
س 745- آيا روزه گرفتن بر زن باردارى که نمىداند روزه براى جنين او ضرر دارد يا خير، واجب است؟
ج- اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنين داشته باشد و خوف وى هم داراى منشأ عقلايى باشد، افطار بر او واجب است و در غير اين صورت واجب است که روزه بگيرد.
س 746- زنى که کودک خود را شير مىداده و باردار هم بوده و در همان حال روزه ماه رمضان را هم گرفته است، و هنگام زايمان فرزندش مرده به دنيا آمد، اگر از ابتدا احتمال ضرر را مىداده و در عين حال روزه گرفته است:
ج- اگر با وجود خوف از ضررى که داراى منشأ عقلايى است، روزه گرفته باشد و يا بعداً برايش معلوم شود که روزه براى وى يا براى جنيناش ضرر داشته، روزهاش صحيح نيست و قضاى آن بر او واجب است، ولى ثبوت ديه جنين متوقف بر اين است که ثابت شود فوت جنين مستند به روزه گرفتن وى است.
س 747- من به لطف خداوند متعال داراى فرزندى هستم که شيرخوار است. ان شاء الله تعالى بزودى ماه مبارک رمضان فرا خواهد رسيد. در حال حاضر مىتوانم روزه بگيرم ولى در صورت روزه گرفتن، شيرم خشک خواهد شد. با توجه به اينکه داراى بنيه ضعيفى هستم و کودکم هر ده دقيقه شير مىخواهد، چه وظيفهاى دارم؟
ج- اگر به دليل کم يا خشک شدن شيرتان بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود داشته باشيد، روزهتان را افطار کنيد، ولى براى هر روزى بايد يک مدّ طعام به فقير بدهيد و قضاى روزه را هم بعداً بجا آوريد.
س 748- بعضى از پزشکان که به مسائل شرعى ملتزم نيستند، بيماران را از روزه گرفتن به دليل ضرر داشتن منع مىکنند، آيا گفته اين پزشکان حجت است يا خير؟
ج- اگر پزشک امين نباشد و گفته او هم اطمينان آور نباشد و باعث خوف ضرر نشود، گفته او اعتبارى ندارد و در غير اين صورت نبايد روزه بگيرد.
س 749- مادرم تقريباً سيزده سال بيمار بود و به همين دليل نمىتوانست روزه بگيرد. من دقيقاً اطلاع دارم که علت روزه نگرفتن او احتياج به مصرف دارو بوده است، اميدواريم ما را راهنمايى فرماييد که آيا قضاى روزهها بر او واجب است؟
ج- اگر ناتوانى او از روزه گرفتن بر اثر بيمارى بوده، قضا ندارد.
س 750- من بر اثر ضعف جسمانى از ابتداى سن بلوغ تا دوازده سالگى روزه نگرفتهام، در حال حاضر چه تکليفى دارم؟
ج- واجب است روزههايى را که در ماه مبارک رمضان نگرفتهايد با اينکه به سنّ تکليف رسيده بوديد، قضا کنيد، و اگر افطار روزه ماه رمضان عمدى و اختيارى و بدون عذر شرعى بوده، کفّاره هم بر شما واجب است.
س 751- چشم پزشک مرا از روزه گرفتن منع کرده و گفته است که به علت ناراحتى چشم به هيچ وجه نبايد روزه بگيرم، ولى من به گفته او توجه نکرده و شروع به روزه گرفتن کردم که باعث بروز مشکلاتى براى من در اثناى ماه رمضان شد. به‌طورى که در بعضى از روزها هنگام عصر احساس ناراحتى مىکنم، لذا متحيّر و مردّد هستم بين اينکه روزه نگيرم و يا ناراحتىام را تحمل کرده و روزه را تا غروب ادامه دهم. سؤال اين است که آيا اصولاً روزه گرفتن بر من واجب است؟ و در روزهايى که روزه مىگيرم و نمىدانم قدرت ادامه آن را تا غروب دارم يا نه، آيا روزهام را ادامه دهم؟ و نيت من چگونه بايد باشد؟
ج- اگر از گفته پزشک متديّن و امين اطمينان حاصل کنيد که روزه براى چشم شما ضرر دارد و يا خوف ضرر داشته باشيد، روزه گرفتن براى شما واجب نبوده و بلکه جايز هم نيست، و با خوف ضرر نيت روزه صحيح نيست و در صورت عدم خوف ضرر نيت روزه اشکال ندارد، ولى صحّت روزه متوقف بر اين است که براى شما واقعاً ضرر نداشته باشد.
س 752- من از عينک طبى استفاده مىکنم و در حال حاضر چشمانم بسيار ضعيف است. هنگامى که به پزشک مراجعه کردم به من گفت که اگر براى تقويت چشمانم تلاش نکنم، ضعيفتر خواهند شد، بنا بر اين اگر از روزه ماه رمضان معذور باشم، چه وظيفهاى دارم؟
ج- اگر روزه براى چشمان شما ضرر دارد، واجب نيست روزه بگيريد، بلکه واجب است افطار کنيد و اگر بيمارى شما تا ماه رمضان آينده استمرار پيدا کرد، قضاى روزه بر شما واجب نيست، ولى واجب است که عوض هر روز يک مدّ طعام به فقير بدهيد.
س 753- مادرم به بيمارى شديدى مبتلاست و پدرم نيز از ضعف جسمانى رنج مىبرد و در عين حال هر دو روزه مىگيرند که گاهى مشخص است که روزه باعث تشديد بيمارى آنها مىشود، تاکنون نتوانستهام آنها را قانع کنم که لااقل هنگام شدت بيمارى روزه نگيرند. خواهشمنديم ما را در مورد حکم روزه آنها راهنمايى فرماييد.
ج- ملاک تأثير روزه در ايجاد بيمارى يا تشديد آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن تشخيص خود روزه دار نسبت به خودش است و اگر بداند روزه براى او ضرر دارد يا خوف ضرر داشته باشد و در عين حال بخواهد روزه بگيرد، روزه گرفتن براى وى حرام است.
س 754- در سال گذشته توسط پزشک متخصص موردعمل جراحى کليه قرار گرفتم. وى مرا از گرفتن روزه تا آخر عمر منع نمود، ولى در حال حاضر هيچ مشکل و دردى احساس نمىکنم و حتى به‌طور طبيعى غذا مىخورم وآب مىنوشم و هيچ‌يک از عوارض بيمارى را هم حس نمىکنم، وظيفه من چيست؟
ج- اگر خود شما از ضرر روزه خوف نداريد و حجت شرعى هم بر آن نداريد، واجب است روزه ماه رمضان را بگيريد.
س 755- اگر پزشک شخصى را از روزه گرفتن منع کند آيا با توجه به اينکه بعضى از پزشکان اطلاعى از مسائل شرعى ندارند، عمل به گفته او واجب است؟
ج- اگر مکلّف از گفته پزشک يقين پيدا کند که روزه براى او ضرر دارد و يا از گفته وى يا منشأ عقلايى ديگرى براى او خوف از ضرر حاصل شود، روزه گرفتن براى او واجب نيست، بلکه جايز هم نيست.
س 756- در کليه هاى من سنگ جمع مىشود و تنها راه جلوگيرى از جمع شدن سنگ در کليه، نوشيدن مستمر مايعات است و از آنجايى که پزشکان معتقدند که من نبايد روزه بگيرم، تکليف واجب من نسبت به روزه ماه مبارک رمضان چيست؟
ج- اگر جلوگيرى از بيمارى کليه مستلزم نوشيدن آب يا ساير مايعات در طول روز باشد، روزه گرفتن بر شما واجب نيست.
س 757- از آنجا که مبتلايان به مرض قند مجبورند هر روز يک يا دو بار آمپول انسولين تزريق کنند و نبايد در وعده هاى غذايى آنها تأخير و فاصله بيفتد، زيرا باعث پائين آمدن ميزان قند خون و در نتيجه نوعى تشنج و بيهوشى مىشود، لذا گاهى پزشکان به آنها توصيه مىکنند که در روز چهار نوبت غذا بخورند، خواهشمنديم نظر شريف خود را درباره روزه اين افراد بيان فرماييد.
ج- اگر بدانند که خوددارى از خوردن و آشاميدن از طلوع فجر تا غروب، به آنان ضرر مىرساند يا خوف ضرر داشته باشند، روزه گرفتن بر آنها واجب نبوده و بلکه جايز نيست.
آيت الله وحيد خراساني (مد ظله العالي)
مسأله ۱۷۳۳- کسى که به واسطه پيرى نمى تواند روزه بگيرد، يا براى او مشقّت دارد، روزه از او برداشته شده و در صورت دوم بايد براى هر روز فديه بدهد، و فديه يک مُد طعام است، و احتياط مستحبّ اين است که خصوص گندم را بدهد.
مسأله ۱۷۳۴- کسى که به واسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، روزه هايى را که نگرفته قضا ندارد.
مسأله ۱۷۳۵- اگر انسان مرضى دارد که زياد تشنه مى شود، و نمى تواند تشنگى را تحمّل کند، يا براى او مشقّت دارد، روزه از او برداشته شده، ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد، و احتياط مستحبّ اين است که بيشتر از مقدارى که ناچار است آب نياشامد، و چنانچه بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، روزه هايى را که نگرفته قضا ندارد.
مسأله ۱۷۳۶- زنى که زاييدن او نزديک است و روزه براى حملش يا خودش ضرر دارد، روزه او صحيح نيست، و در صورت اوّل بايد براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد، و همچنين بنابر احتياط مستحبّ در صورت دوم، و روزه هايى را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله ۱۷۳۷- زنى که بچّه شير مى دهد و شير او کم است، چه مادر بچّه باشد يا غير مادر، با اجرت شير بدهد يا بدون اجرت، اگر روزه براى بچّه اى که شير مى دهد يا خود او ضرر دارد، روزه او صحيح نيست، و در صورت اوّل بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد، و همچنين بنابر احتياط مستحبّ در صورت دوم، و روزه هائى را که نگرفته بايد قضا نمايد، و اين حکم در صورتى است که شير خوردن اين بچّه از راه ديگرى ميسّر نباشد، و اگر ميسّر باشد واجب است آن زن روزه بگيرد.
آيت الله صافي گلپايگاني (مد ظله العالي)
مسأله 1734- کسي که به واسطه پيري نمي‌تواند روزه بگيرد يا براي او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست ولي در صورت دوم بايد براي هر روز يک مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد بلکه در صورت اول نيز بنابر احتياط لازم، يک مد طعام بدهد.
مسأله 1735- کسي که به واسطه پيري روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، قضاي روزه‌هايي را که نگرفته، بنابر احتياط مستحب به جا آورد.
مسأله 1736- اگر انسان مرضي دارد که زياد تشنه مي‌شود و نمي‌تواند تشنگي را تحمل کند، يا براي او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولي در صورت دوم و بلکه در صورت اول هم بنابر احتياط لازم بايد براي هر روز يک مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و احتياط مستحب آن است که بيشتر از مقداري که ناچار است آب نياشامد، و چنان چه بعد بتواند روزه بگيرد روزه‌هايي را که نگرفته قضا نمايد.
مسأله 1737- زني که زاييدن او نزديک است و روزه براي حملش يا براي خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست و در صورت اول بايد براي هر روز بنابر احتياط لازم يک مد طعام به فقير بدهد. ولي اگر روزه براي خودش ضرر دارد رعايت اين احتياط لازم نيست اگر چه بهتر است و روزه‌هايي را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1738- زني که بچه شير مي‌دهد و شير او کم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بي‌اجرت شير دهد، اگر روزه براي بچه يا براي خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و در صورت اول بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هايي را که نگرفته بايد قضا نمايد، ولي اگر کسي پيدا شود که بي‌اجرت بچه را شير دهد، يا براي شيردادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از کس ديگري که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
آيت الله سبحاني (مد ظله العالي)
مسأله 1379- کسى که به واسطه پيرى نمى تواند روزه بگيرد، يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز 750 گرم آرد به فقير بدهد.
مسأله 1380- کسى که به واسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد بنابر احتياط لازم است قضاى روزه هائى را که نگرفته به جا آورد.
مسأله 1381- اگر انسان مرضى دارد که زياد تشنه مى شود و نمى تواند تشنگى را تحمل کند، يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مد آرد گندم به فقير بدهد. و بهتر آن است که بيشتر از مقدارى که ناچار است آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند در روزهاى کوتاه و هواى ملايم روزه بگيرد بنابر احتياط روزه هايى را که نگرفته، قضا نمايد.
مسأله 1382- زنى که زائيدن او نزديک است و روزه براى حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يک مدّ آرد گندم به فقير بدهد. و نيز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مدّ گندم و يا آرد آن را به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه هائى را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1383- زنى که بچه شير مى دهد و شير او کم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بى اجرت شير دهد، اگر روزه براى بچه اى که شير مى دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يک مدّ طعام يعنى آرد گندم به فقير بدهد و نيز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بايد براى هر روز يک مدّ طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه هائى را که نگرفته بايد قضا نمايد.
آيت الله نوري همداني (مد ظله العالي)
مسأله 1722- کسي که به واسطه پيري نمي تواند روزه بگيرد، يا براي او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولي در صورت دوم بايد براي هر روز يک مد که تقريباً ده سير است گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.
مسأله 1723- کسي که به واسطه پيري روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، بنابر احتياط مستحب بايد قضاي روزه هائي را که نگرفته بجا آورد.
مسأله 1724- اگر انسان مرضي دارد که زياد تشنه مي شود و نمي تواند تشنگي را تحمل کند، يا براي او مشقت دار د، روزه بر او واجب نيست. ولي در صورت دوم بايد براي هر روزه يک مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و احتياط واجب آن است که بيشتر از مقداري که ناچار است آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، بنابر احتياط مستحب بايد روزه هائي که نگرفته قضا نمايد.
مسأله 1725- زني که زائيدن او نزديک است و روزه براي حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براي هر روز يک مد طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و نيز اگر روزه براي خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بنابر احتياط واجب بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه هائي را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1726- زني که بچه شير مي دهد و شير او کم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بي اجرت شير مي دهد، اگر روزه براي بچه اي که شير مي دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براي هر روز يک مد طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد و نيز اگر براي خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بنابر احتياط واجب بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه هائي را که نگرفته بايد قضا نمايد، و اگر کسي پيدا شود که بي اجرت بچه را شير دهد، يا براي شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از کس ديگري که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
آيت الله فاضل لنکراني (رضوان الله عليه)
مسأله - کسى که بواسطه پيرى نمى تواند روزه بگيرد يا براى او مشقّت دارد روزه بر او واجب نيست، ولى در صورت دوّم بايد براى هر روز يک مد که تقريباً ده سير است گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.
مسأله - کسى که بواسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد بنابر احتياط مستحب بايد قضاى روزه هائى را که نگرفته بجا آورد.
مسأله - اگر انسان مرضى دارد که زياد تشنه مى شود و نمى تواند تشنگى را تحمّل کند يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد، و احتياط مستحب آن است که بيشتر از مقدارى که ناچار است آب نياشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، بايد روزه هايى را که نگرفته قضا نمايد.
مسأله - اگر روزه گرفتن براى جنين زن حامله ضرر داشته باشد روزه بر او واجب نيست و بايد قضاى آن را بعداً بگيرد و اگر روزه گرفتن براى خود زن حامله ضرر دارد نبايد روزه بگيرد و بايد قضاى آن را بعداً بگيرد و يک مدّ طعام نيز براى هر روز که روزه نگرفته به فقير بدهد.
مسأله - زنى که بچه شير مى دهد و شير او کم است چه مادر بچه يا دايه او باشد يا بى اجرت شير دهد، اگر روزه براى بچه اى که شير مى خورد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست، و نيز اگر براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست و در اين صورت بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت روزه هائى را که نگرفته بايد قضا نمايد، ولى اگر کسى پيدا شود که بى اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر يا از کس ديگرى که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، بايد بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
آيت الله مکارم شيرازي (مد ظله العالي)
مسأله 1450- مرد و زن پير که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند، ولى بايد براى هر روز يک مد (تقريباً 750 گرم) گندم يا جو و مانند اينها به فقير دهند و بهتر آن است به جاى گندم و جو نان را انتخاب کنند و در اين صورت احتياط واجب اين است به اندازه اى باشد که گندم خالص آن مقدار يک مد شود.
مسأله 1451- کسانى که به خاطر پيرى روزه نگرفته اند اگر در فصل مناسبى که هوا ملايم و روزها کوتاه است بتوانند قضاى آن را به جا آورند احتياط آن است که آن را قضا کنند.
مسأله 1452- روزه بر کسانى که مبتلا به بيمارى استسقاء هستند، يعنى زياد تشنه مى شوند و توانايى روزه گرفتن را ندارند و يا براى آنها بسيار مشکل است واجب نيست، ولى بايد براى هر روز يک مدّ طعام که در مسأله قبل به آن اشاره شد کفّاره بدهند و بهتر است که بيش از مقدار ضرورت آب نياشامند و اگر بعداً بتوانند قضا کنند احتياط واجب قضا کردن است.
مسأله 1453- زنان باردارى که وضع حمل آنها نزديک است و روزه براى حمل آنها ضرر دارد روزه گرفتن بر آنها واجب نيست، ولى کفّاره اى را که در مسأله قبل گفته شد بايد بدهند، امّا اگر روزه براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست کفّاره هم ندارد، ولى بعداً قضا مى کند.
مسأله 1454- زنانى که بچّه شير مى دهند خواه مادر بچّه باشند يا دايه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شير آنها و ناراحتى بچّه شود روزه بر آنها واجب نيست، ولى براى هر روز همان کفّاره (يک مدّ طعام) واجب است، بعداً نيز بايد روزه را قضا کنند، امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه کفّاره، ولى بايد بعداً روزه هايى را که نگرفته اند قضا نمايند.
مسأله 1455- اگر کسى پيدا شود که بدون اجرت، بچّه را شير دهد يا شخصى پيدا شود که اجرت دايه را بى منّت بپردازد، در اين صورت روزه گرفتن واجب است.
آيت الله سيستاني (مد ظله العالي)
مسأله 1695- کسى که بواسطه پيرى نمىتواند روزه بگيرد يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست، ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مُد طعام ـ گندم يا جو، يا نان و مانند اينها ـ به فقير بدهد.
مسأله 1696- کسى که بواسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، احتياط مستحب آن است که قضاى روزههائى را که نگرفته است بجا آورد.
مسأله 1697- اگر انسان مرضى دارد که زياد تشنه مىشود و نمىتواند تشنگى را تحمل کند يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست، ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، واجب نيست قضا نمايد.
مسأله 1698- زنى که زائيدن او نزديک است و روزه براى خودش يا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بايد براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزههائى را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1699- زنى که بچّه شير مىدهد و شير او کم است ـ چه مادر بچّه، يا دايه او باشد، يا بى اجرت شير دهد، اگر روزه براى خودش يا بچّهاى که شير مىدهد ضرر دارد ـ روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد ؛ و در هر دو صورت روزههائى را که نگرفته بايد قضا نمايد، ولى ـ بنابر احتياط واجب ـ اين حکم اختصاص به موردى دارد که شير دادن بچه منحصر به همين راه باشد، و امّا اگر راه ديگرى براى شير دادن بچه باشد ـ مثلاً چند زن در شير دادن او شرکت کنند، يا از شير دادن با شيشه وپستانک کمک بگيرد ـ ثبوت اين حکم محل اشکال است.
آيت الله علوي گرگاني (مد ظله العالي)
مسأله 1741- کسي که به واسطه پيري نمي‌تواند روزه بگيرد، يا براي او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست ولي در صورت دوم بايد براي هر روز يک مدّ که تقريباً ده سير است، گندم يا جو ومانند اينها به فقير بدهد و بهتر آن است که تقريباً ده سير گندم بدهد و همچنين است در صورت اوّلي.
مسأله 1742- کسي که به واسطه پيري روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، قضاي روزه‌هايي را که نگرفته بايد بجا آورد.
مسأله 1743- اگر انسان مرضي دارد که زياد تشنه مي‌شود ونمي‌تواند تشنگي را تحمّل کند، يا براي او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست ولي در هر دو صورت بايد براي هر روز يک مدّ گندم يا جو ومانند اينها به فقير بدهد و احتياط واجب آن است که بيشر از مقداري که ناچار است، آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، روزهايي را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1744- زني که زاييدن او نزديک است و روزه براي حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براي هر روز يک مدّ طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد و نيز اگر روزه براي خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براي هر روز يک مدّ طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هايي را که نگرفته بايد قضا نمايد.
مسأله 1745- زني که بچه‌اي را شير مي‌دهد وشير او کم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد يا بي‌اجرت شير دهد، اگر روزه براي بچه‌اي که شير مي‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براي هر روز يک مدّ طعام يعني گندم يا جو ومانند اينها به فقير بدهد، و نيز اگر براي خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براي هر روز يک مدّ طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هايي را که نگرفته بايد قضا نمايد ولي اگر کسي پيدا شود که بي‌اجرت بچه را شير دهد، يا براي شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از کس ديگري که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، واجب آن است که بچه را به او بدهد وروزه بگيرد.
آيت الله العظمي بهجت(رضوان الله عليه)
مسأله 285- اگر کسى مريض باشد به طورى که بداند يا گمان کند روزه گرفتن براى او ضرر دارد، نبايد روزه بگيرد، و اگر روزه بگيرد روزه اش صحيح نيست ، و در صورت خوف ضرر در صورتى که خوف او عقلايى باشد، مى تواند روزه اش را افطار کند.
مسأله 286- کسى که به علت پيرى نمى تواند روزه بگيرد يا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست، و چنانچه تا رمضان بعد بتواند روزه بگيرد، اقوى وجوب قضا است، و در صورتى که نتواند تا رمضان بعد روزه را قضا کند، واجب است براى هر روزه يک مُد طعام - که تقريباً ده سير است - از گندم يا جو و مانند اينها صدقه دهد و همچنين کسى که توانايى قضاى روزه را داشته ولى به سبب ندانستن حکم، قضاى آن را تا رمضان بعد تاءخير انداخته ، بايد علاوه بر قضاى روزه به مقدارى که گفته شد کفاره دهد.
مسأله 287- بر پسر يا دخترى که تازه بالغ شده اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و کفاره هم ندارد، ولى قضاء دارد.
مسأله 288- زنى که زاييدن او نزديک است و روزه براى حملش يا خودش ضرر دارد، واجب است افطار نمايد و براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد و در هر صورت روزه هايى را که نگرفته، بعداً قضا نمايد.
مسأله 289- زنى که بچه شير مى دهد و شير او کم است، چه مادر بچه باشد يا دايه او، چه با اجرت شير بدهد يا بى اجرت، اگر روزه براى خودش يا بچه اى که شير مى دهد ضرر دارد، واجب است افطار کند و براى هر روز يک مُد طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت روزه هايى را که نگرفته بعد از برطرف شدن عذر، بايد قضا نمايد، و اگر کسى پيدا شود که بى اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه، از پدر يا مادر بچه يا از شخص ديگرى که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، واجب است که بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
*مشرق
