نسخه چاپی
ارسال به دوستان
نزدیک‌شدن به ایران و سوریه؛سعودی به دنبال چیست؟
حسن هانی‌زاده
دیدار محرمانه سهپبد خالد الحمیدان رئیس سازمان اطلاعات و امنیت عربستان از دمشق وگفتگو با مقامات سوریه از تغییر نگاه عربستان نسبت به فضای منطقه و محور مقاومت حکایت دارد.
سپهبد خالد الحمیدان که از شخصیت های نزدیک به مجمد بن سلمان ولیعهد عربستان تلقی می شود در جریان سفر به دمشق با بشار اسد رئیس جمهوری، علی مملوک معاون رئیس جمهوری در امور امنیتی و فیصل مقداد وزیر خارجه سوریه دیدار و گفتگو کرد. محور گفتگوها پیرامون برقراری مجدد رابطه بین دمشق و ریاض، افتتاح سفارت عربستان در دمشق و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب بود ضمن اینکه رئیس جمهوری سوریه آمادگی کشور خود را برای افتتاح سفارت این کشور در ریاض اعلام کرد.بر اساس گزارش های موجود قرار است پس از ماه مبارک رمضان، فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان برای باز گشایی رسمی سفارت عربستان به دمشق سفر کند. از سوی دیگر گمانه زنی هایی وجود دارد که سوریه قرار است عدنان محمود سفیر سابق سوریه در تهران و وزیر اطلاع رسانی سابق این کشور را به عنوان سفیر جدید به ریاض اعزام کند.
صرف نظر از نیت پنهان عربستان برای نزدیک شدن به ایران و سوریه به عنوان دو کشور تاثیر گذار محور مقاومت تحلیل ها نشان می دهد که شکست دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و پیروزی جو بایدن نامزد حزب دموکرات در تغییر رویکرد سیاسی عربستان بی تاثیر نیست.
تیم جو بایدن بر خلاف تیم دونالد ترامپ نظر مساعدی نسبت به سیاست های تهاجمی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل ندارد زیرا این دو فرد هزینه های سیاسی بالایی به لحاظ حیثیتی برای آمریکا داشته اند.
پرونده قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار برجسته سعودی و فساد مالی نتانیاهو و همسرش سارا در مدار توجه تیم سیاسی جو بایدن قرار دارد هر چند بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به دلیل نفوذ بالای لابی صهیونیستی در آمریکا، شرایط پایدارتری نسبت به بن سلمان دارد. تیم جو بایدن اعتقاد دارد که محمد بن سلمان با بهره گیری از چتر حمایتی دونالد ترامپ فراتر از حجم سیاسی عربستان در منطقه و در ساختار داخلی این کشور ایفای نقش کرده و این نقش در نهایت تنها در خدمت اهداف شخصی دونالد ترامپ بوده است.
حصر خانگی بیش از ۶۰۰ تن از شاهزادگان سعودی از جمله شاهزاده محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان که رابطه تنگاتنگی با دموکرات ها دارد با مخالفت تیم جو بایدن مواجه شده است. لذا محمد بن سلمان که احساس می کند جو بایدن درصدد انتخاب محمد بن نایف به عنوان ولیعهد بر آمده در برابر فشار امریکا برای آزادی این شاهزاده پر نفوذ سعودی مقاومت می کند و این امر شکاف بین ریاض و واشنگتن را تشدید کرده است.
از این رو حاکمیت در عربستان بویژه شخص محمد بن سلمان در صدد است تا یک حاشیه امن در منطقه ایجاد کند تا بتواند با تکیه بر این حاشیه امن منطقه ای و کاهش تنش با ۳ کشور محوری منطقه یعنی ایران، سوریه و ترکیه جایگاه خود را تثبیت کند.
اظهار نظر اخیر فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان در مورد ضرورت پایان دادن به جنگ یمن، اظهار نظرهای دوستانه و مثبت محمد بن سلمان در مورد ایران و سفر اخیر رئیس سازمان اطلاعات و امنیت عربستان به دمشق در این چارچوب قابل تجزیه و تحلیل است.
اگر چه عربستان در طول بحران ده سال سوریه نقشی کاملا تخریبی ایفا کرد و بیش از ۸۰ میلیارد دلار کمک مالی در اختیار گروهک های تروریستی قرار داد اما سیاست ثابت سوریه همواره این بوده و هست که هیچگاه دست دوستی کشورهای عربی را به اصطلاح رد نمی کند.
سوریه به عنوان یک کشور تاثیر گذار منطقه ای همچنان در محور مقاومت باقی خواهد ماند و تحت هیچ شرایطی فریب مشوق های آمریکا و رژیم های عربی برای جدایی از محور مقاومت نخواهد خورد اما در عین حال از دایره عربی نیز خارج نخواهد شد.
از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری سوریه که در آن بدون شک بشار اسد بار دیگر پیروز خواهد شد موجب شده که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به این نتیجه برسند که باید با سوریه بشار اسد به یک تفاهم مشترکی برسند.
آمریکا که پس از ۱۰ سال ما جراجویی در سوریه نتوانست شطرنج سیاسی این کشور را تغییر دهد نسبت به شرایط داخلی سوریه بی تفاوت شده و این احتمال وجود دارد که نیروهای آمریکایی در آینده از شرق فرات سوریه خارج شوند.
لذا این مقوله تاریخی که سوریه همواره طوفان های سهمگین را در کنار دروازه های دمشق متوقف می کند در مورد حاکمیت بشار اسد صدق می کند و این متغیرات سیاسی از پایان تدریجی بحران ده ساله سوریه حکایت دارد.
