کد خبر: ۳۳۹۲۹۳
تاریخ انتشار: ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۹:۴۵
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
تعداد بازدید: ۴۱۵
در هفته‌ای اخیر، بغداد میزان مذاکرات ایران و عربستان بود

چرا لحن عربستان درباره ایران نرم‌تر شده؟ نقش آمریکا چیست؟

به نظر می‌رسد با کنار رفتن ترامپ در آمریکا، آغاز گفتگو میان دولت بایدن با ایران و تشدید حملات انصارالله علیه منافع پادشاهی سعودی، ولیعهد آن کشور به این نتیجه رسیده که سیاست خارجی تهاجمی ریاض پس از سال‌ها نتوانسته به نتیجه دلخواه رسد و اکنون او به دنبال دستیابی به اهداف‌اش از طریق دیپلماسی برآمده است.
ریاض در مواجهه با دولت تازه امریکا و عقب‌ماندگی‌هایش در سیاست منطقه‌ای اتخاذ شده لحن خود را در میانه مذاکرات دوجانبه با ایران در قبال آن کشور نرم‌تر کرده است.

 سایت تحلیلی "میدل ایست آی" در گزارشی درباره اظهار تمایل اخیر "محمد بن سلمان" برای داشتن رابطه‌ای حسنه با ایران به علل و انگیزه‌های او از این چرخش موضع پرداخته و می‌نویسد: محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۷ میلادی گفته بود می‌دانیم که هدف اصلی حکومت ایران هستیم در نتیجه منتظر نمی‌مانیم تا جنگ در عربستان آغاز شود، ما تلاش خواهیم کرد نبرد را به درون ایران بکشانیم. اکنون در سال ۲۰۲۱ میلادی، اما ولیعهد عربستان می‌گوید ایران کشور همسایه است و ما روابط خوب و ویژه‌ای با آن کشور می‌خواهیم و نمی‌خواهیم ایران در سختی باشد؛ بلکه برعکس خواستار ایرانی مرفه هستیم.

حتی با توحه به معیار‌های تغییر یافته ژئوپولیتیک در خاورمیانه نیز چرخش اخیر "بن سلمان" از جنگ‌طلبی تا حرکت به سوی خواست مذاکره با ایران روندی رادیکال قلمداد می‌شود. به نظر می‌رسد با کنار رفتن ترامپ در آمریکا، آغاز گفتگو میان دولت بایدن با ایران و تشدید حملات انصارالله علیه منافع پادشاهی سعودی، ولیعهد آن کشور به این نتیجه رسیده که سیاست خارجی تهاجمی ریاض پس از سال‌ها نتوانسته به نتیجه دلخواه رسد و اکنون او به دنبال دستیابی به اهداف‌اش از طریق دیپلماسی برآمده است.


"ژان فرانسوا سزنک" کارشناس امور عربستان در شورای آتلانتیک می‌گوید: این تغییر واقعا شگفت‌‌انگیز است و لحن صحبت‌ها کاملا تغییر کرده است". سزنک باور دارد که ولیعهد عربستان نسبت به حمایت بی‌قید و شرط دولت بایدن از ریاض اطمینان ندارد. من فکر می‌کنم ولیعهد سعودی به این نتیجه رسیده که بهتر است پیش از آنکه بدون حمایت کامل امریکا مجبور به آماده شدن برای جنگ با ایران شود با تهران صحبت کند و ببیند چه اتفاقی خواهد افتاد.

این سایت در ادامه می‌نویسد: پس از سال‌ها بمباران خشن یمن توسط سعودی‌ها و تروریست قلمداد کردن انصارالله، مصاحبه هفته گذشته ولیعهد عربستان نشان دادن شاخه زیتون صلحی از طرف او به انصارالله قلمداد می‌شود. او ضمن تاکید بر پیشنهاد آتش‌بس سعودی و اشاره به احتمال حمایت اقتصادی ریاض از یمن از انصارالله خواست تا پای میز مذاکره بنشینند. او اشاره کرد که انصارالله یمنی و عرب هستند و نه صرفا مهره ایران.

از سوی دیگر، گاردین گزارش داده که رئیس اطلاعات عربستان نیز با همتای سوری خود در دمشق ملاقات کرده که نشانه دیگری از تلاش ریاض برای کاستن از شدت تنش در منطقه است. اما چه عاملی سبب شده تا ریاض پس از سال‌ها سیاست تهاجمی دیپلماسی را انتخاب کند؟

این سایت در ادامه می‌افزاید: "کریستیان کواتس اولریچسن" پژوهشگر امور خاورمیانه در انستیتو بیکر دانشگاه رایس معتقد است که تمایل عربستان به مصالحه با تهران پیش از راهیابی بایدن به کاخ سفید ایجاد شده بود. او اشاره می‌کند که حملات پهپادی به تاسیسات عمده نفتی سعودی در سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی و آشکار شدن آسیب‌پذیری ریاض؛ به خصوص زمانی که ترامپ به ایران در قبال این حمله پاسخی نداد، سبب شد تا ریاض به مصالحه با تهران بیاندیشد.  در آن زمان بود که "محمد بن سلمان" و "محمد بن زاید" همتای اماراتی او درک کردند که تنها هستند و حمایت امریکا را با خود ندارند و نمی‌توانند روی پشتیبانی امریکا حساب باز کند. آنان احساس کردند که دستکم باید راه‌هایی را برای کاهش تنش با ایران پیدا کنند و با این کشور همسایه همزیستی داشته باشند".

اولریچسن معتقد است باخت ترامپ به بایدن و سیاست بایدن برای گفتگو با ایران و علاقه کم‌تر او نسبت به توجه به مسائل خاورمیانه در تغییر رویکرد ریاض تاثیرگذار بوده است.

یکی از اعضای ارشد شورای ایرانی – امریکایی (نایاک) نیز معتقد است که اشتباه ریاض آن بود که همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد ترامپ قرار داد، اما حمله به تاسیسات آرامکو نشان‌دهنده محدودیت تمایل واشنگتن برای محافظت از متحدان‌اش در خلیج فارس بود و این تصور که تضمین امنیتی امریکا برای این کشور‌ها وجود دارد، در دوره ترامپ در هم شکسته شد. عربستان و امارات دریافتند که فشار حداکثری منجر به براندازی حکومت ایران نمی‌شود. تصویر ایجاد شده مشخص بود: امریکا از منطقه خارج می‌شود و ما، ایرانی‌ها، قطری‌ها، سوری‌ها و ترک‌ها خواهیم ماند. سیاست تهاجمی نتیجه‌ای نداده و نتیجه معکوس داشته است".