جبر جغرافیایی؛ اسدالله یکتای ما و پیتر دینکلیج اونا

 

 

یکتا از سال ۱۳۴۵ با فیلم کلید بهشت به کارگردانی حسین مدنی وارد سینما شد و تا سال ۱۳۵۷ با فیلم زرخرید به کارگردانی رضا صفایی در ۴۹ فیلم سینمایی حضور پیدا کرد. پس از انقلاب اولین کار اسدالله یکتا در سینما با یک وقفه ۱۱ ساله، حضور در فیلم هامون محصول ۱۹۶۸ ساخته داریوش مهرجویی است.

 

 

فاطمه عودباشی در جام جم نوشت: شاید فکر کنید متفاوت باشند، شاید فکر کنید ویژگی‌های آن‌ها منحصر به فرد باشد، ولی اصلا این طور نیست. آن‌ها هم مثل بقیه افراد جامعه هستند، فقط با این تفاوت که قدشان کوتاه‌تر است. مسلما وقتی پای درد دل آن‌ها بنشینید، متوجه می‌شوید این افراد هم توانمندی‌های خودشان را دارند و می‌توانند در هر شغلی به بهترین شکل حاضر شوند. این افراد معتقدند خواستن، توانستن است، اما اعتقاد دارند افراد جامعه هم باید آن‌ها را بپذیرند. عده‌ای از کوتاه قامتان علاقه‌مند به دنیای بازیگری شدند و در مدیوم‌های تئاتر، سینما و تلویزیون نقش‌هایی را بازی می‌کنند. البته خیلی نقش‌های محوری به آن‌ها سپرده نمی‌شود و بیشتر نقش‌های مکمل پیشنهاد خواهد شد، ولی از آنجا که شور و علاقه زیادی به این عرصه دارند، باعث شده تن به این ماجرا بدهند و نقش‌های مکمل هم بپذیرند. البته برخی از آن‌ها به نقش‌های مکمل دسته چندم رضایت نمی‌دهند و با اعتماد به نفسی که دارند، موفق شده اند نقش‌های کمی بلندتر بگیرند که یکی از این افراد شاخص و قدیمی اسدا… یکتاست که در بیش از ۶۰ فیلم و سریال بازی کرده است که از کار‌های تلویزیونی او می‌توان به «هزاران چشم» و «چاق و لاغر» اشاره کرد. البته کارگردانان هم باید این افراد را دست کم نگیرند تا عرصه ای فراهم شود تا آنها هم مثل پیتر هایدن دینکلیج بازیگر سریال بازی تاج و تخت که امروز در دنیا به شهرت رسیده است، بتوانند توانمندی هایشان را به منصه ظهور برسانند.

 

 

دامون قنبرزاده (منتقد سینما) نوشت: «به شوخی می‌گویند اگر بازیگر کوتاه‌قامت سریال «بازی تاج و تخت»، یعنی پیتر دینکلیج، در ایران متولد شده بود الان احتمالاً کنار خیابان سیگارفروشی می‌کرد. راستش این حرف چندان هم شوخی نیست. از یک طرف آدم ذاتاً باید پیشانی‌اش بلند باشد، اما اگر هم نبود، این جامعه است که می‌تواند برایش امکان فراهم کند تا شاید به چیزی و جایی برسد. فضایی که آدم‌های «پیشونی‌بلند» یا «پیشونی‌کوتاه» در آن رشد کرده‌اند مهم است. فضایی که به آن‌ها میدان می‌دهد تا با هر شکل و قیافه و سوادی بتوانند ببالند. در نهایت اگر هم به جایی نرسیدند، لااقل دیگر مطمئنیم تقصیر جامعه نبوده. بله، احتمالاً اگر پیتر دینکلیج در ایران به دنیا آمده بود لابد الان در متروی مولوی، کمربند و لیف می‌فروخت. نه فقط به خاطر این‌که کوتاه‌قامت بود، بلکه به این خاطر هم که فضای دوروبرش، امکان بروز هرگونه استعدادی را از او می‌گرفت.

 

‎بی‌توجهی عجیب جامعه‌ی ما به آدم‌هایش و در سطح بعدی، بی‌تدبیری گروه، صنف یا دسته‌ای که یک نفر درآن مشغول کار یا زندگی‌ست، انسان‌ها را بیش از پیش از پا در می‌آورد. عین اتفاقی که برای اسدالله یکتا افتاد تا حدی که او را مجبور کرد در اینستاگرام پستی تلخ بنویسد، از بی‌پولی شکایت کند و از مردم بخواهد به او تبلیغ بدهند بلکه از این طریق پولی دستش برسد. اما هنوز پول نرسیده، یکتای نازنین راهی بیمارستان می‌شود.

 

 

‎باز هم نمی‌خواهم تمام مشکلات را به گردن جامعه‌ی بی‌فکر و بی‌تدبیر و چپکی‌مان بیندازم. احتمالاً مانند همه‌ی ما، اسدالله یکتا هم در زندگی‌اش مرتکب اشتباه‌هایی شده. اما وقتی حتی صنفی که عضوش است کمکی به او نمی‌کند، وقتی سینمای ما آن‌قدر بی‌تخیل و یک‌بعدی‌ست که توانایی «نقش‌زایی» برای بازیگران متنوعش را ندارد و فضایش در انحصار چند چهره‌ی پرسروصدا، ولی عموماً بدون بازخورد است، وقتی بیش از پنجاه سال زندگی در سینما به هیچ گرفته می‌شود و فقط شعار‌هایی در باب احترام به پیشکسوتان بر زبان‌ها جاری‌ست، بدون این که سخنگویان بی‌هنر «واقعاً» نگران باشند، کار به جایی می‌رسد که حالا اسدالله یکتا رسیده.

 

‎بله، اگر دینکلیج کمی بدشانس بود، احتمالاً او را در حال سیگارفروشی توی مترو می‌دیدیم و شاید اگر اسدالله یکتا کمی شانس داشت حالا ستاره‌ی مهمی در دنیا بود. حیف که جبر جغرافیایی و از آن بدتر، سروکله زدن با بی‌فکری‌ها و ندانم‌کاری‌ها، مُردگی می‌سازد.»