افزایش فاصله اقتصاد ایران از عربستان

در نشست بررسی وضعیت ایران در خاورمیانه، اقتصاددانان با تاکید بر ضرورت اصلاح حکمرانی در ایران در ابعاد مختلف، عنوان کردند: ما نمی توانیم بدون توجه اکید به رشد اقتصادی، دیگر اهداف کشور را پیش ببریم. با کاهش نفت، تورم ما به تعادل جدیدی منتقل شده و رشد ما به سطوح پایین تر رسیده است. اگر بتوانیم این وضعیت را به سطوح زیر ۲۰درصد برگردانیم، می توانیم با آن کار کنیم.

دکتر حسین عباسی، عضو دپارتمان اقتصاد دانشگاه مریلند آمریکا که با عنوان «ایران در خاورمیانه» در نشست آکادمی دانایان سخن می گفت، با بیان اینکه معمولا وضعیت خاورمیانه و شمال آفریقا در کنار یکدیگر بررسی می شوند، خاطرنشان کرد: ایران از نظر جمعیت، جزء سه کشور بزرگ منطقه است. مصر، ایران و ترکیه در یک گروه قرار می گیرند و همیشه بزرگترین کشورهای منطقه بوده اند و در دهه های گذشته، تقریبا هم عرض هم پیش می رفته اند. مصر اکنون به لحاظ افزایش جمعیت از ایران و ترکیه پیش افتاده است. بررسی تولید ناخالص داخلی و اندازه اقتصاد کشورها نشان می دهد، ترکیه در این منطقه اول، عربستان دوم و ایران سومین کشور است. فاصله ها میان ایران و ترکیه در حال افزایش است. ترکیه در طول ۲۰ سال گذشته، رشد بیشتری داشته است. در سال ۲۰۱۰، تولید ناخالص داخلی ایران ۴۰۰ و عربستان ۵۰۰ و ترکیه ۶۰۰ است. این ارقام سال ۲۰۱۹، برای ایران به ۴۰۰ در مقابل عربستان به ۷۰۰ می رسند. در همین سال میزان تولید ناخالص داخلی ترکیه، بیش از دو برابر ایران و رقم ۹۰۰ را نشان می دهد. در همین حال، شاهد نزدیک شدن تولید ناخالص داخلی امارات به ایران هستیم.

این اقتصاددان با بیان اینکه نرخ باروری در ایران در ۱۹۹۰ در میانه لیست بوده و بعد از آن به انتهای لیست رفته است، گفت: ما در ایران نرخ باروری کمی داریم و نسبت به درآمدمان هم کم است و در انتهای لیست قرار داریم. کل منطقه به عنوان منطقه ما با نرخ باروری نسبتا بالا شناخته شده به جز چند کشور، که ایران هم جزء آنها است.

عباسی ضمن بررسی و مقایسه ارقام مربوط به «نرخ باروری ۲۰۱۹ در درآمد سرانه» با «عنوان برابری قدرت خرید» میان کشورهایی که بانک مرکزی آمار آنها را منتشر کرده است، اضافه کرد: ایران نسبت به درآمدش، نرخ باروری پایینی دارد. معمولا در درآمدهای بالاتر، نرخ باروری پایین تر را می بینیم. ساختار اقتصادی کشورهای با درآمد بالا در منطقه خاورمیانه، با کشورهای با درآمد بالا در مثلا اروپا متفاوت است در نتیجه نرخ باروری بالا در منطقه قابل دستیابی است، اما در اروپا این نرخ قابل دستیابی نیست.

وی ادامه داد: مقایسه ایران با کشورهای هم سطح درآمدی، نشان می دهد ایران نرخ باروری پایینی دارد. این مساله در بلندمدت مشکل ایجاد خواهد کرد و به هر دلیلی هم باشد، به نظر می رسد راه حلهایی که تاکنون پیشنهاد شده، موثر نبوده است. نمودارهای مقایسه ای نشان می دهد باید درباره این موضوع فکر و کار شود و راه حلهای معقولی پیشنهاد گردد.