رشد بودجه دفاعی سال آینده به معنای آمادگی ایران برای جنگ است؟

بودجه‌های دفاعی و نظامی در لایحه سال ۱۴۰۴ هم مشمول رشد عددی شده و هم تحول دیگری در آن رخ داده است؛ شفافیت اعتبارات فرابودجه‌ای که تا پیش از این در لایحه درج نمی‌شد.
افزایش بودجه نیرو‌های مسلح و خبر سخنگوی دولت چهاردهم درباره رشد ۲۰۰ درصدی بودجه دفاعی در نخستین روز‌های آذرماه سال جاری، یکی از موارد مورد بحث در مورد نخستین لایحه بودجه ارسالی دولت مسعود پزشکیان است.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در همان زمان درباره رشد ۲۰۰ درصدی بودجه نیرو‌های مسلح که عموما بودجه دفاعی خوانده می‌شد، با بیان این که «بودجه وزارت دفاع دو برابر پارسال است»، اعلام کرد «بسیاری از سازمان‌های نظامی، چیزی به‌نام فرابودجه دارند یعنی این اعداد در بودجه نمی‌آید، اما امسال به‌جهت شفافیتی که سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان یکی از راهکار‌های نظم‌بخشی به دولت دنبال می‌کند، این فرابودجه‌ها را شفاف کرد، در واقع عددی که دیده می‌شود، این به‌معنای دو برابر شدنِ واقعی نیست بلکه به‌معنای شفاف‌تر شدن آن است».

بعد از این اظهارات سخنگوی دولت بود که مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه ١۴٠۴ درباره انتقاد‌ها نسبت به اختصاص بخشی از منابع طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) به تقویت بنیه دفاعی و غیر واقعی خواندن میزان رشد بودجه عمرانی نسبت به سنوات گذشته، تاکید کرد «در این بخش، اعتبارات اختصاص یافته به نیرو‌های مسلح در سر فصل بودجه عمرانی شامل حقوق و مزایای کارکنان و هزینه‌های جاری آنان نمی‌شود و صرفا منابع مرتبط با تقویت بنیه دفاعی است».

«تقویت بنیه دفاعی» مشخصا کلیدواژه‌ای بود که مسعود پزشکیان روز اول آبان سال جاری در زمان تحویل لایحه بودجه ۱۴۰۴ به مجلس از آن به عنوان یکی از «اصول لایحه بودجه ۱۴۰۴» یاد کرد.

احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس دوازدهم در گفت‌و‌گو با خبرنگار رویداد ۲۴ درباره بحث بودجه‌های نظامی و دفاعی در لایحه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۴ می‌گوید: رشد بودجه‌های دفاعی در شرایط فعلی جمهوری اسلامی طبیعی است، اما مساله مهم درباره این موضوع نسبت و تناسبی است که در بحث رشد اعتبارات در بخش‌های مختلف باید در نظر گرفته شود.
وی در اینباره گفته است: وقتی رشد بودجه نظامی نسبت به رشد اعتبارات مرتبط با معیشت مردم، برابر یا بیشتر شود این نوعی سینگال است که کشور جهت گیری خوبی نمی‌کند

بخشایش اردستانی با اشاره به تجربه بودجه‌بندی در اتحاد جماهیر شوروی می‌گوید: در سال‌های پایانی فعالیت شوروی سابق شرایطی به وجود آمد که سهم بودجه نظامی نسبت به بودجه معیشت و اجتماعی و اقتصادی برابر شد، خود این الگو نشان می‌دهد که تاب آوری مردم ضعیف شد و فروپاشی شوروی تثبیت شد.

آیا افزایش بودجه نظامی سال آینده به معنی آماده شدن برای شرایط جنگی است؟

بخشایش اردستانی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش بودجه نظامی سال آینده به معنی آماده شدن برای شرایط جنگی است، می‌گوید: دقیقا نمی‌توان چنین تعبیری داشت، اما به هر حال افزایش قابل توجه بودجه نظامی یعنی این که مذاکره نمی‌کنیم و مذاکره را در دستورکار نداریم.

وی درباره این راهبرد نیز تاکید می‌کند: اگر ترامپ زبان نرم تری به کار می‌گرفت شاید راهبرد ایران در موضوع مذاکره این نبود، اما وقتی ترامپ خواست با قلدری مآبی مقابل ایران ظاهر شود، رهبری با حرکت مهره شطرنج جواب ترامپ را دادند.

بخشایش اردستانی همچنین افزود: وقتی ترامپ از زبان تهدید و قلدری استفاده می‌کند و این مسائل باعث می‌شود بودجه نظامی ما بالا برود، اما همین رشد بودجه تحت تاثیر این دست از عوامل نیز باید در یک مقیاس متناسب با رشد بودجه‌های معیشتی، اجتماعی و اقتصادی باشد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم با تاکید بر موضوع اهمیت رشد متوازن بودجه در بخش‌های مختلف نیز می‌گوید: به صورت کلی باید این مساله در نظر گرفته شود که نسبت رشد بودجه‌ها در بخش‌های مختلف متناسب باشد، در حقیقت سهم بودجه معیشت و نظامی و مسائل دیگر باید به یک نسبت بالا برود تا توازن به وجود بیاید.