نسخه چاپی
ارسال به دوستان
خسارتهای نپذیرفتن FATF از نگاه رئیس پیشین بانک مرکزی/ سیف: ۲۵ درصد هزینه اضافه به تجارت خارجی تحمیل می‌شود
رییس کل پیشین بانک مرکزی معتقد است حتی همین امروز اقدام برای اصلاح نظام بانکی و ایجاد شرایطی برای همکاری بانکهای ایرانی با بانکهای بین‌المللی دیر است و باید هر چه زودتر موانع از سر راه نظام بانکی برداشته شود.
مخالفان پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف هنوز دست تلاش برای حفظ وضع موجود برنداشته‌اند و در آخرین اقدام ۱۵۰ نماینده مجلس در نامه‌ای به ر ییس مجمع تشخیص مصلحت نظام نسبت به تصویب پالرمو و سی‌اف‌تی و تکمیل فرایند عضویت در اف‌ای‌تی‌اف هشدار داده‌اند . در این نامه تاکید شده است که صادرات ایران به مرز ۶۰ میلیارد دلار رسیده و فشار حداکثری شکست خورده است . در بخشی از این نامه امده است: صادرات بیش از یک میلیون و نهصد هزار بشکه نفت در روز و دستیابی به رکورد سالانه ۶۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، گواهی بر ناکامی سیاست فشار حداکثری است؛ امری که وزیر فعلی خزانه‌داری و وزیر سابق امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز به موفقیت ایران در بی‌اثر کردن تحریم‌ها اذعان کرده‌اند و با استناد به این موضوع عدم عضویت اقدامی مناسب‌تر تشخیص داده شده است. این در حالی است که کارشناسان بانکی معتقدند محروم ماندن نظام بانکی ایران از ارتباط با نظام بانکی بین‌الملل هزینه‌ی سنگینی را به تجارت خارجی ایران تحمیل می‌کند.
حفظ وضع موجود با کدام منطق؟
ولی‌الله سیف با اشاره به بحث‌های مطرح شده در مخالفت با عضویت در اف‌ای‌تی‌اف و طولانی شدن روند بررسی این موضوع گفت: یکی از بحث‌های اساسی ما از گذشته‌ی دور تا امروز این است که رابطه نظام بانکی به دلیل تحریم از یک سو و عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی منجمله اف‌ای‌تی‌اف قطع شده است. حالا در این فضا عده‌ای مدافع حفظ وضع موجود و عدم عضویت در این کنوانسیون هستند و در پاسخ به استدلال‌های مطرح شده در این زمینه میگویند آیا شما تضمین می‌دهید با عضویت در اف‌ای‌تی‌اف مشکلات ارتباط با نظام بانکی بین‌الملل حل شود؟ طبیعی است که جواب به این سئوال نمی‌تواند مثبت باشد چرا که ما با موضوع مهم تحریم نیز روبه‌رو هستیم.
او گفت: البته با مذاکراتی که در جریان است و خوش‌بینی‌هایی که در این قضیه وجود دارد، ممکن است مشکل تحریم حل شود، اما می‌توان مساله را از سوی دیگر هم دید، اگر مشکل تحریم برطرف شود، باز هم ما قادر به برقراری ارتباط بانکی با نظام بانکی بین‌الملل نیستیم چون عضویت در اف‌ای‌تی‌اف را نپذیرفته‌ایم و رفع چنین مشکلی در آن زمان اقدامی طولانی و زمانبر خواهد بود.
وی اضافه کرد نظام بانکی ما از قافله بانکداری بین‌المللی عقب مانده است و علاه بر استانداردهای مربوط به اف‌ای‌تی‌اف که بسیار مهم و ضروری است، بحث استانداردها و ضوابط کمیته بال و همچنین استانداردهای مربوط به گزارشگری مالی بین‌المللی هم مطرح هستند که در این زمینه ها هم باید اقدامات جدی با سرعت آغاز شود.
توجه داریم که بانکهای ما عمدتا" دچار ناترازی هستند، در چنین حالتی حتی در صورت رفع تحریم و عضویت در اف‌ای‌تی‌اف برقراری ارتباط بانکی و عادی سازی روابط بانکداری بین‌المللی قابل تصور نیست. بر این اساس لازم است ضمن تفویض اختیارات لازم به بانک مرکزی، دولت و سهامداران بانک ها باید همکاری‌های لازم را برای رفع این ناترازی‌ها و ایجاد ثبات و تعادل در بانک‌ها به عمل آورند.
موضوع اف‌ای‌تی‌اف سیاسی نیست
سیف گفت: منوط کردن این‌گونه اقدامات به یکدیگر باعث پیچیدگی‌های بعدی می‌شود و قطعا" بر خلاف مصالح ملی و به زیان ماست. ما باید تلاش کنیم عادی‌سازی شرایط هر چه زودتر رخ دهد و هیچ‌یک از این مسائل منوط به دیگری نشود. در حقیقت برخورد مناسب و مدبرانه آن است که این‌گونه مسائل فنی و حرفه‌ای را سیاسی نکنیم.
وی در توضیح این مطلب افزود: موضوع اف‌ای‌تی‌اف سیاسی نیست، این یک سازوکار بین‌المللی است و همه‌ی کشورها عضویت در آن را پذیرفته‌اند. در این فضا عدم عضویت به هیچ روی سودی برای ما ندارد چرا که دسترسی ما به نظام بانکی بین‌الملل را غیر ممکن و یا محدود می‌کند. برخی استناد می‌کنند که برخی از اعضای اف‌ای‌تی‌اف نسبت به ایران برخورد سیاسی می‌کنند، حتی چنین موضوعی هم نمی‌تواند دلیل موجهی برای عدم عضویت باشد چرا که برخی اعضای سازمان ملل نیز از عضویت در این سازمان استفاده سیاسی می‌کنند، آیا در این حالت باید عضویت در سازمان ملل را زیر سؤال برد؟
او گفت: اف‌ای‌تی‌اف برنامه‌ای ۴۱ بندی دارد و برای عضویت لازم است همه موارد را بررسی و همراه با ملاحظاتی که داریم، مورد تصویب قرار دهیم. طبیعتا تصویب همه موارد و معطل نگه داشتن یکی دو مورد مانع حل مشکل می‌شود و پرونده بلاتکلیف می ماند. سابقه نشان داده است روند تحولات بنحوی است که در آینده شرایط پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف مشکل‌تر می‌شود.
حتی با بانکهای کشورهای دوست هم ارتباط نداریم
سیف با اشاره به موارد مطرح شده از سوی مخالفان که در نامه ۱۵۰ امضایی نمایندگان مخالف مجلس به رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام منعکس شده است، تاکید کرد: دوستانی که به موضوع رسیدن صادرات به ۶۰ میلیارد دلار استناد می‌کنند، به این موضوع توجه ندارند که شرایط کنونی به‌نحوی است که بین ۲۰ تا ۲۵ درصد هزینه اضافه به تجارت خارجی ما تحمیل می‌شود. چرا باید اجازه بدهیم این وضعیت ادامه پیدا کند؟
او با اشاره به این‌که امکان عادی‌سازی روابط بانکی ایران حداقل با بعضی از بانک‌ها در سایر کشورها حتی قبل از برطرف شدن تحریم‌ها با پذیرش FATF مهیا می‌شود، گفت: ما به دلیل عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف حتی قادر به استفاده از امکان بانکهای محلی یا بانکهای کشورهای دوست نیستیم حال آنکه بخشی مشکلات مربوط به تسویه نتیجه مبادلات تجاری ما می‌تواند از این طریق برطرف شود.
برخی کشورها متعهد به رعایت تحریم‌های آمریکا نیستند. بانکهای این کشورها با بانکهای بین‌المللی روابط کارگزاری دارند ولی به دلیل همین مسائل مربوط به اف‌ای‌تی‌اف و ریسک شهرت که هزینه‌هایی را بر آن‌ها تحمیل می‌کند، از برقراری ارتباط بانکی با بانکهای ما سر باز می‌زنند. این به این معنی است که با عضویت در اف‌ای‌تی‌اف حتی در شرایط تحریم میتوانیم با هزینه‌های کمتری تسویه حساب ناشی از مبادلات با این کشورها را انجام دهیم.
سیف گفت: به هر حال در زمان تحریم سازوکارهایی برای عبور از شرایط سخت طراحی شد و افرادی توانستند با دور زدن تحریم‌ها مشکلات کشور را حل کنند اما حالا که مذاکرات در جریان است و این امیدواری وجود دارد که شرایط عادی شود، چرا باید خودمان را از همکاری با نظام بانکی بین‌المللی محروم کنیم؟ اصولا این وضعیت تا چه زمانی باید ادامه پیدا کند و هزینه های بین ۲۰ تا ۲۵ درصد به اقتصاد تحمیل شود؟
او در جواب این پرسش که مهمترین ذینفعان و متضرران عضویت در اف‌ای‌تی‌اف چه کسانی هستند؟ گفت: اعتقاد دارم مهمترین ذینفعان عادی‌سازی شرایط نظام بانکیِ ایران، اقتصاد ملی و ملت ایران هستند و مهمترین متضرران نیز کاسبان تحریم و کسانی هستند که ۲۰ تا ۲۵ درصد هزینه را بر اقتصاد ملی تحمیل می‌کنند.
او گفت: دوستانی که از شرایط موجود و عدم عضویت دفاع می‌کنند به این نکته توجه ندارند که اف‌ای‌تی‌اف اصولا" موضوعی سیاسی نیست، یک بحث فنی و بانکی است و ما باید هر چه زودتر مشکل را حل کنیم. منوط کردن این عضویت به نتیجه مذاکرات به ضرر ماست چرا که در صورت دستیابی به توافق باز هم دوره‌ای طول می‌کشد تا بتوانیم با عضویت در اف‌ای‌تی‌اف و پذیرش رویه‌ها و نرم‌های بین‌المللی شرایط نظام بانکی را عادی کنیم.
ریسک بانکهای ایرانی بالا ارزیابی می‌شود
رییس کل اسبق بانک مرکزی گفت: نظام بانکی ما مشکلات دیگری هم دارد. یکی از بحث‌ها به استانداردهای گزارشگری مالی برمی‌گردد. در شرایط کنونی صورت‌های مالی بانکهای قابل اتکا نیست و این عدم شفافیت سبب شده ریسک بانکهای ایرانی بیش از حد بالا ارزیابی شود. لازم است برای حل این مشکل با پذیرش استانداردهای IFRS گزارشگری مالی بانک‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بر مبنای آن ها انجام شود. چنین کاری مستلزم انجام برخی اقدامات زیربنایی است که مستلزم صرف زمان و وقت است. در نتیجه ترازنامه‌ها و صورت‌های مالی بانک ها و بنگاه های اقتصادی از شفافیت لازم برخوردار شده و قابلیت اتکا پیدا می‌کنند.
او تاکید کرد: این موانع و مشکلات ربطی به تحریم ندارند و جزء اصول و نرم‌های پذیرفته شده بین‌المللی هستند و برای عضویت و همکاری در جامعه بین‌الملل باید مورد توجه و رعایت قرار گیرند. همه اقدامات لازم برای رفع ناترازی‌های نظام بانکی باید هر چه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد و برای چنین کاری حتی امروز هم دیر است.
سیف گفت: رفع ناترازی نظام بانکی، اصلاح گزارشگری مالی، عضویت در اف‌ای‌تی‌اف مسائل امروز نظام بانکی ما هستند. نباید یکی را منوط به دیگری کنیم. مساله مهم ما این است که می‌خواهیم با دنیا کار کنیم و از امکانات طبیعی و مزیت های اقتصادی کشورمان به نحو مطلوب بهره مند شویم.
او با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا تاکید کرد: به نظر می رسد نشانه های مثبتی در مذاکرات در حال انجام وجود دارد و دور نیست که به توافق منجر شود. به نظر من هیات حاکمه امریکا نسبت به گذشته واقع‌بینی بیشتری پیدا کرده است و در این فضا می‌توان انتظار داشت خواسته‌های به حق ایران مورد پذیرش آمریکا و جامعه بین‌الملل قرار گیرد. در چنین شرایطی استفاده از ظرفیت‌هایی که به وجود می‌آید نباید منتظر حل و فصل موانعی مانند FATFT ، IFRS و یا بیانیه های کمیته بال باشد و باید زمینه های لازم از قبل مهیا شود.
