نسخه چاپی
ارسال به دوستان
شکست وعده‌های زاکانی؛ فقط نصف برنامه‌های حمل‌ونقل تهران محقق شد/ عضو شورای شهر: پاسخ نامه‌ام را با اعداد ساختگی و مستندات غیرواقعی دادند
چهار سال از انتخاب علیرضا زاکانی به‌عنوان شهردار تهران بابرنامه های بلندپروازانه می‌گذرد؛ برنامه ای که قرار بود تهران را به الگوی جهان اسلامی بدل کند. حالا که زمان ارزیابی عملکرد فرارسیده، برخی از اعضای شورای شهر از فاصله معنادار میان وعده و عمل می‌گویند.
نزدیک به چهار سال از زمانی که علیرضا زاکانی با ۱۸ رأی شهردار تهران شد، می‌گذرد. برنامه‌های او برای شهردار شدن با عنوان «تهران، کلان‌شهر الگوی جهان اسلام» در صحن شورا ارائه شد؛ برنامه‌ای که قرار بود تهران را با رویکردی انقلابی، مدیریتی پاک‌دست، و نگاهی آینده‌نگرانه، به شهری کارآمد، زیست‌پذیر و شایسته جایگاه ایران در دنیای اسلام بدل کند.
در بخش حمل‌ونقل و ترافیک کتابچه برنامه ها، زاکانی بیشترین انتقادات خود را متوجه وضعیت فرسوده ناوگان عمومی، آشفتگی در شبکه معابر، و کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل پاک کرد. او اعلام کرد که تهران در مدیریت ترافیک نیازمند یک «تحول ساختاری» است و تنها با توسعه حمل‌ونقل عمومی، هوشمندسازی کامل شبکه شهری و بازآرایی سیاست‌های ترافیکی می‌توان از بحران ترافیک و آلودگی هوا عبور کرد. وی بر تکمیل سریع خطوط اولویت‌دار مترو، اتصال ریلی شهرهای اقماری مانند پردیس، پرند و هشتگرد به پایتخت، و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی با اتکا بر خودروهای پاک تأکید کرد. همچنین وعده داد با ایجاد ایستگاه‌های شارژ برای خودروهای برقی، توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و هوشمندسازی سامانه‌های کنترل ترافیک، تهران را از وابستگی به خودروهای شخصی خارج کرده و در مسیر شهرهای هوشمند جهان قرار دهد.
وعده‌های زاکانی: از رفع آلودگی هوا تا پایان فساد اداری در شهرداری تهران
از منظر او، آلودگی هوا دیگر یک معضل زیست‌محیطی صرف نبود، بلکه تهدیدی برای سلامت و امید به زندگی شهروندان بود. به همین دلیل، کاهش تولید آلاینده‌ها از طریق اصلاح نظام عوارض سالیانه خودروها، محدودیت هوشمند تردد خودروهای دودزا، و مشارکت با بخش خصوصی برای ایجاد پارکینگ‌های مدرن و استاندارد، بخشی از طرحی بود که زاکانی برای یک «تهران نفس‌کش» وعده می‌داد.
در حوزه مدیریت شهرداری، زاکانی با توصیف این نهاد به‌عنوان سازمانی فربه، سنگین، ناکارآمد و درگیر فساد اداری، وعده اصلاحات عمیق داد. او صراحتاً از وجود رانت، عدم شفافیت، ناهماهنگی ساختاری، و بی‌اعتمادی عمومی سخن گفت و تأکید کرد که شهرداری آینده باید متکی بر شایسته‌سالاری، پاسخ‌گویی، و مشارکت شهروندان باشد. او از «هوشمندسازی فرآیندهای شهری» به‌عنوان ستون فقرات این تحول یاد کرد؛ به‌نحوی‌که تمام خدمات، از صدور پروانه‌های ساختمانی تا پرداخت عوارض، از طریق پنل‌های دیجیتال و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام شود.
مقابله با فساد، یکی دیگر از خطوط پررنگ برنامه زاکانی بود. او وعده داد با اجرای قانون تعارض منافع، حذف امضاهای طلایی، انتشار فصلی عملکرد مدیران شهری، و تشکیل دیوان محاسبات شهری، پایه‌های فساد در شهرداری تهران را درهم بشکند. وی همچنین پیشنهاد ایجاد یک سامانه ملی برای ثبت و رصد دارایی‌های مدیران شهرداری را ارائه داد که شفافیت مالی در بدنه مدیریت شهری را نهادینه سازد.
از منظر زاکانی، موفقیت در اداره تهران بدون بازسازی سرمایه اجتماعی ممکن نبود. به همین جهت، او بر مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های محلی، اجرای بودجه‌ریزی مشارکتی، و تشکیل شوراهای محله‌ای تأکید کرد؛ رویکردی که اگرچه شعار تازه‌ای نبود، اما به گفته خودش قرار بود با ابزارهای نوین دیجیتال، از حالت تشریفاتی خارج شده و به سازوکاری واقعی برای جلب نظر مردم تبدیل شود.
وعده‌های علیرضا زاکانی شکست خورد
برنامه زاکانی در سال ۱۴۰۰، تهران را نه صرفاً به‌عنوان یک شهر، بلکه به‌عنوان الگویی برای تمدن اسلامی-ایرانی معرفی می‌کرد؛ شهری که می‌بایست در سطح جهانی، مظهر نظم، پاکی، عدالت و مشارکت اجتماعی باشد. اکنون که چهار سال از آن روزها گذشته، می‌توان با نگاهی مقایسه‌ای ارزیابی کرد که این وعده‌ها تا چه حد تحقق یافته‌اند و پایتخت ایران چه مسیری را طی کرده است.
هفته گذشته، نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران، در تذکری با انتقاد از عملکرد زاکانی گفت: «ایشان که اغلب موفقیت‌های خود را به ناتوانی، بی‌فکری و بی‌غیرتی دیگران نسبت می‌دهند، چگونه قصد دارند در آینده درباره کارنامه عملی خود و آسیب‌شناسی انتقادی آن توضیح دهند؟»
او به برنامه‌های زاکانی زمانی که قرار بود شهردار تهران شود اشاره کرد و گفت: «علیرضا زاکانی به وعده‌های خود شکست خورد.»
به گفته او، در حوزه حمل‌ونقل عمومی، با وجود بودجه مناسب، پیشرفتی حاصل نشده و تعداد ناوگان اتوبوسرانی و تاکسی از سال ۱۳۹۶ فراتر نرفته است. حتی در حوزه آلودگی هوا، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ به‌عنوان یکی از آلوده‌ترین دوره‌های تاریخ تهران ثبت شد. در حالی که شهردار از هوشمندسازی سخن می‌گوید، این سازمان دچار هرج‌ومرج مدیریتی است و حتی در حوزه‌هایی مانند مترو که قابلیت بالای بهره‌گیری از فناوری دارند، به‌روزرسانی‌ها به‌موقع انجام نشده و خطاهای متعددی در بخش سیگنالینگ رخ داده است.سلیمانی صحبت‌های خود را با اشاره به بیتی از فردوسی پایان داد: «بزرگی سراسر به گفتار نیست / دو صد گفته چون نیم کردار نیست.»
سخ نامه‌ام را با اعداد ساختگی و مستندات غیرواقعی دادند
راستی‌آزمایی شورای شهر از ادعای تکمیل ۵۰ درصدی برنامه‌ها توسط شهرداری
جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران، درباره میزان تحقق وعده‌های زاکانی در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک به خبرآنلاین گفت: «براساس گزارشی که خود شهرداری ارائه کرده، تنها ۵۴ درصد از مأموریت‌ها و تعهدات حوزه حمل‌ونقل و عمران محقق شده و ۴۶ درصد باقی‌مانده هنوز اجرا نشده است. البته تأکید می‌کنم این گزارش هنوز توسط شورا راستی‌آزمایی نشده و در حال بررسی دقیق آن هستیم. همان‌طور که یکی از همکاران شورا اشاره کردند، ان‌شاءالله ارزیابی نهایی این گزارش در صحن شورا انجام خواهد شد.»
وی ادامه داد: «شهرداری اعلام کرده معدل کلی تحقق برنامه‌ها ۸۰ و چند درصد است، اما طبق همان گزارشی که خودشان ارائه داده‌اند، در بخش حمل‌ونقل عدد واقعی ۵۴ درصد است و پیشرفت بیشتری گزارش نشده است. در یک برش سه‌ساله از برنامه چهارساله شهرداری، بیشترین وعده‌ها نیز مربوط به حوزه حمل‌ونقل بوده است.»
تشکری در پاسخ به پرسش درباره وعده‌های ارائه شده گفت: «اگر وعده‌ها در چارچوب برنامه رسمی بوده‌اند، قابل استماع هستند؛ اما وعده‌های خارج از برنامه، اصولاً موضوعیتی ندارند. اگر برنامه‌ای خارج از برنامه مصوب شورا است، باید ابتدا به شورا بیاید و تصویب شود. برنامه‌های مصوب شورا کاملاً روشن هستند. در تدوین برنامه چهارم توسعه شهری نیز تأکید کردیم شاخص‌ها کمی باشند تا امکان ارزیابی فراهم شود و برنامه به کلی‌گویی ختم نشود.»
او افزود: «اکنون باید اجازه دهیم بررسی‌ها انجام شود تا مشخص شود آیا پیشرفت ۵۴ درصدی شهرداری با ارزیابی‌های ما همخوانی دارد یا خیر. ممکن است این عدد بیشتر یا کمتر باشد. گزارش دریافت شده و بررسی آن در دستور کار کمیسیون قرار دارد.»
اعداد ساختگی و ادعاهای غیرقابل اثبات در گزارش شهرداری
علی‌اصغر قائمی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، نیز با اشاره به ادعای شهرداری مبنی بر تحقق ۸۰ درصدی برنامه چهار ساله به خبرآنلاین گفت: «قرار بود همین برنامه چهار ساله‌ای که خود شهرداری تصویب کرده، مورد پایش قرار گیرد. اینکه گفته می‌شود ۸۰ درصد برنامه اجرایی شده، تنها یک ادعاست که باید اثبات شود. پایش شخصی من و برخی همکارانم که بخش حمل‌ونقل را رصد می‌کنیم، نشان می‌دهد چنین چیزی واقعیت ندارد.تا هفته آینده بررسی‌های ما تکمیل می‌شود و عدد دقیق‌تری ارائه خواهم داد. برآورد ما در حال حاضر زیر ۵۰ درصد تحقق است، در حالی که سهم حوزه حمل‌ونقل در تحقق مأموریت‌های اصلی شهرداری بیش از ۷۰ درصد بوده است.»
قائمی درباره یکی از مصادیق عدم تحقق گفت: «برای نمونه، تعداد اتوبوس‌هایی که قرار بود طی چند سال تأمین شود، با واقعیت فاصله دارد. اگر واقعاً پیشرفت ۸۰ درصدی بوده، باید در همه سرفصل‌ها یکنواخت باشد، به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل که بیشترین سهم را دارد.تمام احکام برنامه جداول سالانه دارند که میزان تحقق هر سال مشخص شده است. اکنون همین اعداد را بررسی می‌کنیم تا به واقعیت نزدیک شویم.»
قائمی درباره پیگیری نامه‌ای که درخصوص پیگیری وعده هایی شهردار در صحن شورا مطرح کرده بود هم گفت: «حدود یک ماه پیش آقای زاکانی پاسخی ارائه دادند که قابل قبول نبود. برخی اعداد ساختگی، برخی ادعاها غیرقابل اثبات و برخی مستندات غیرواقعی یا تکراری بود.با کسانی که متن نامه را تهیه کرده‌اند صحبت کردیم و آنها مهلتی خواستند تا اصلاحیه ارسال کنند، اما دو ماه گذشته و هنوز اصلاحیه‌ای نیامده است. من در حال پیگیری هستم و اگر پاسخ اصلاح شده نرسد، از مسیرهای دیگری پیگیری خواهیم کرد.»
برخورد طلبکارانه با اعضای شورای شهر توسط شهراری
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، نیز درباره وعده‌های شهردار و تذکر نرجس سلیمانی گفت: «ما همیشه مطرح می‌کردیم که مدیران عالی، به‌ویژه در مدیریت شهری، باید نسبت به وعده‌هایشان حساس و مسئولیت‌پذیر باشند. مردم به‌صورت مستقیم با عملکرد مدیران در تماس هستند و نسبت به وعده‌ها توقع دارند.اگر گفته می‌شد پروژه‌ای ظرف یک سال افتتاح می‌شود، در همان دوره تابلو و روزشمار نصب می‌شد. اگر پروژه به موقع افتتاح نمی‌شد، نمره منفی می‌گرفت و شهردار با مردم صادقانه صحبت می‌کرد، عذرخواهی می‌کرد و دلیل تأخیر را توضیح می‌داد. ممکن بود مردم بپذیرند یا نه، اما این یک سنت پسندیده بود. متأسفانه در این دوره چنین روندی شکل نگرفت.»
امانی ادامه داد: «وعده داده شد اما روزشمار نصب نشد، وقتی وعده‌ها محقق نشد، نه عذرخواهی شد و نه توضیحی با تواضع ارائه شد. حتی در مواردی برخورد طلبکارانه با اعضای شورا صورت گرفت که وعده‌ها را یادآوری می‌کردند.برنامه‌ای که شهردار در ابتدا ارائه داد با برنامه چهارم مصوب شورا تفاوت زیادی دارد. برخی می‌گویند ما برنامه چهارم مصوب شورا را اجرا می‌کنیم؛ بله، اما این برنامه تفاوت بسیاری با آنچه شهردار ابتدا وعده داده بود دارد.»
وضعیت تحقق وعده‌های شهردار تهران نشان می‌دهد راه پرچالشی در پیش است. بررسی دقیق‌تر و شفافیت بیشتر، کلید اعتمادسازی و اصلاح روند مدیریت شهری خواهد بود.
