نسخه چاپی
ارسال به دوستان
ایستگاه پایانی؛ غیرمجازها رفتنی‌اند
افزایش حضور اتباع افغان غیرمجاز در سال‌های اخیر، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی گسترده‌ای برای کشور به همراه داشته است؛ از فشار بر بازار مسکن و مصرف گسترده یارانه‌ها گرفته تا نفوذ اطلاعاتی- امنیتی دشمن که در جنگ اخیر نمایان شد. حال با تشدید روند بازگرداندن این اتباع، فرصتی برای قانونمند کردن سیاست مهاجرت در ایران و اصلاحات اقتصادی فراهم شده است
حضور مهاجران افغان در ایران مدت‌هاست که با هشدارهای کارشناسان و برخی از سیاسیون وارد فاز جدی‌تری شده است و اخیراً طرد اتباع غیرقانونی شتاب بیشتری گرفته است. باید توجه داشت که مهاجران افغان به رایگان یا با یارانه‌های دولت ایران از امکانات درمانی و آموزشی و اجتماعی بهره می‌برند. این در شرایطی است که کشور گرفتار ناترازی‌های شدید انرژی – آب، برق، گاز – و اقتصادی است.
در سال‌های اخیر در کنار ادامه اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تورم‌های بالا، جهش‌های ارزی و همچنین تعمیق ناترازی‌ها در اقتصاد ایران، ورود پرشمار اتباع غیرمجاز افغانی بر ناترازی‌ها دامن زده است. به بیان روشن‌تر، افزایش حضور اتباع افغان غیرمجاز در سال‌های اخیر، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی گسترده‌ای برای کشور به همراه داشته است؛ از فشار بر بازار مسکن و مصرف گسترده یارانه‌ها گرفته تا نفوذ اطلاعاتی- امنیتی دشمن که در جنگ اخیر نمایان شد. حال با تشدید روند بازگرداندن این اتباع، فرصتی برای قانونمند کردن سیاست مهاجرت در ایران و اصلاحات اقتصادی فراهم شده است.
از حضور تدریجی تا انفجاری در ایران
در سال‌های گذشته، ایران یکی از مقاصد اصلی مهاجران و پناهجویان منطقه بوده است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، از سال ۱۳۵۵ و آغاز اخراج اتباع ایرانی از عراق، تا ورود میلیونی آوارگان عراقی و سپس افغانستانی در طول جنگ‌ها و بحران‌ها، ایران با موج‌های متعددی از مهاجرت مواجه شده است.
از همان دهه شصت، با آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان، ایران بازوی حمایتی خود را دراز کرد. موج اول مهاجران افغان آمدند و ماندند. اندکی رفتند اما بسیاری در ایران ریشه دواندند. دهه هفتاد، با قدرت گرفتن طالبان، موجی دیگر از مهاجرت بر کشور سایه انداخت. باز هم درهای ایران بزرگ به روی همسایه باز بود و افغان‌ها آمدند و کنار مردم جای گرفتند.
اما سومین موج، سنگین‌تر و گسترده‌تر از همیشه بود؛ عظیم‌ترین موج مهاجرتی بود که ایران تاکنون به خود دیده بود. تابستان ۱۴۰۰، با بازگشت دوباره طالبان به قدرت، میلیون‌ها نفر از مرزهای شرقی عبور کردند به ایران آمدند. تا جایی که سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرده که مقصد حدود ۷۰ درصد از پناهجویان افغانستانی، پس از سقوط دولت سابق، ایران بوده است. طوری‌که آمار ورود این مهاجران به ایران پس‌از مرداد ۱۴۰۰ حدود دو ونیم میلیون نفر اعلام شده است.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور، اعلام می‌کند که بعد از اتباع افغانستانی، عراقی‌ها در کشور حضور دارند و با شرایط پناهندگی در کشور زندگی می‌کنند. اخیرا هم از مرزهای شرقی کشور اتباع پاکستانی و بنگلادشی وارد شده‌اند که دستگیر و بازگردانده می‌شوند.
براساس آخرین آمارهای غیررسمی، حدود ۷ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران حضور دارند که با لغو برگه‌های سرشماری مهاجرین، بیش از چهار میلیون نفر از آن‌ها غیرقانونی هستند. وزارت کشور ۱۵ تیر ۱۴۰۴ را آخرین مهلت خروج اتباع غیرمجاز از ایران اعلام کرده است.
