نسخه چاپی
ارسال به دوستان
جنگنده جی ۱۰ می‌تواند با جنگنده‌های اسرائیلی مقابله کند؟
اخبار مربوط به فرود چند فروند جنگنده جی ۱۰ ساخت چین در پایگاه شیراز سبب شد تا شایعات ورود اولین اسکادران خریداری شده از چین قوت بگیرد اما این اخبار به سرعت تکذیب شد. اما جنگنده جی ۱۰ چه مشخصاتی دارد و آیا برای نیروی هوایی ایران مناسب است.
اخیرا اخباری در برخی رسانه‌ها مبنی بر پرواز چند فروند جنگنده جی 10 چینی از پاکستان به پایگاه شیراز منتشر شد که اندکی بعد مشخص شد این اخبار صحت نداشته و صرفا شایعه بوده است.
انتشار این شایعات از این جهت اهمیت داشت که پیش‌تر اخباری از برنامه ایران برای تقویت نیروی هوایی خود با جنگنده‌های نسل جدید چین در رسانه‌ها منعکس شده بود و برای همین این شایعات به سرعت به خرید اولین اسکادران جنگنده‌های چینی توسط ایران منسوب شد. اما جنگنده جی 10 چین چه مشخصاتی دارد و با توجه به تهدیدات موجود، اصولا این جنگنده قادر به نبرد و دفع حملات هوایی جنگنده‌های ساخت آمریکا همچون اف 16، اف 15 و اف 35 خواهد بود؟
معرفی جنگنده چنگدو جی-۱۰
جنگنده چنگدو جی-۱۰ (Chengdu J-10)، که با نام "اژدهای پرشور" (Vigorous Dragon) نیز شناخته می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگنده نسل ۴.۵ چینی است که توسط شرکت چنگدو (Chengdu Aircraft Corporation) توسعه یافته و از اواخر دهه ۱۹۹۰ وارد خدمت شده است. این جنگنده تک‌موتوره، چندمنظوره و سبک‌وزن، برای عملیات همه‌جوی طراحی شده و نقش‌های اصلی آن شامل برتری هوایی، حمله زمینی و سرکوب دفاع هوایی دشمن (SEAD) است. جی-۱۰ بر پایه طراحی دلتا-کانارد (delta wing with canards) ساخته شده و از سیستم کنترل پرواز fly-by-wire بهره می‌برد، که مانورپذیری بالایی را در سرعت‌های بالا فراهم می‌کند. در ادامه، مشخصات فنی دقیق آن بر اساس منابع معتبر مانند ویکی‌پدیا و سایت‌های تخصصی دفاعی آورده شده و سپس به قابلیت‌های درگیری هوایی آن با جنگنده‌های آمریکایی F-16، F-15 و F-35 پرداخته می‌شود.
مشخصات فنی جی-۱۰ (مدل J-10C، پیشرفته‌ترین واریانت صادراتی)
جی-۱۰ در واریانت‌های مختلفی مانند J-10A (نسل ۴)، J-10B (با رادار AESA) و J-10C (با موشک‌های پیشرفته) تولید شده است. مشخصات کلیدی بر اساس داده‌های رسمی و گزارش‌های تحلیلی عبارتند از:
| مشخصه | مقدار |
|---|---|
| خدمه | ۱ نفر |
| طول | ۱۶.۹ متر |
| عرض بال | ۹.۸ متر |
| ارتفاع | ۵.۷ متر |
| مساحت بال | ۳۷ متر مربع |
| وزن خالی | ۹,۷۵۰ کیلوگرم (J-10A)؛ حدود ۱۰,۰۰۰ کیلوگرم در J-10C |
| حداکثر وزن برخاست | ۱۹,۲۷۷ کیلوگرم |
| موتور | ۱ × WS-10A-۳ (توربوفن چینی، ۸۹.۱۷ kN رانش خشک، ۱۴۴ kN با پس‌سوز)؛ در مدل‌های صادراتی AL-31FN روسی |
| حداکثر سرعت | ماخ ۱.۸ (حدود ۲,۲۰۰ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع بالا)؛ برخی منابع تا ماخ ۲.۲ گزارش کرده‌اند |
| شعاع عملیاتی | ۱,۱۰۰ کیلومتر (با مخازن خارجی)؛ برد کلی ۱,۸۵۰ کیلومتر |
| سقف پرواز | ۱۸,۰۰۰ متر |
| نیروی G | +۹G (مثبت)؛ -۳.۶G (منفی) |
| رادار | KLJ-7A AESA (آرایه اسکن الکترونیکی فعال) با برد تشخیص ۱۷۰ کیلومتر برای اهداف بزرگ |
| تسلیحات | - ۱ × توپ ۲۳ میلی‌متری Type 23-2 (با نرخ شلیک ۳,۰۰۰-۳,۴۰۰ گلوله در دقیقه) - تا ۵,۶۰۰ کیلوگرم تسلیحات در ۱۱ نقطه اتصال (۶ زیربال، ۵ زیر بدنه) - موشک‌های هوا به هوا: PL-15 (برد ۲۰۰+ کیلومتر، BVR)، PL-10 (کوتاه‌برد، IR) - موشک‌های هوا به زمین: LS-6، KD-88 - بمب‌های هدایت‌شونده و مخازن سوخت خارجی |
| ویژگی‌های کلیدی | مانورپذیری بالا به دلیل طراحی کانارد، قابلیت حمل موشک‌های پیشرفته PL-15 (مشابه AIM-120D آمریکایی)، و ادغام با سیستم‌های جنگ الکترونیک (ECM) |
این مشخصات جی-۱۰ را به یک جنگنده چابک و کارآمد تبدیل کرده که برای عملیات در محیط‌های پرتهدید مناسب است. بیش از ۶۰۰ فروند از آن در نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین (PLAAF) عملیاتی است و به کشورهای مانند پاکستان (J-10CE) صادر شده.
قابلیت درگیری هوایی با جنگنده‌های اسرائیلی
قابلیت جی-۱۰ در درگیری‌های هوایی (BVR: فراتر از دید چشمی، و WVR: درگیری نزدیک) بر اساس شبیه‌سازی‌ها، تمرین‌های مشترک و تحلیل‌های کارشناسی ارزیابی می‌شود. جی-۱۰ به عنوان یک جنگنده نسل ۴.۵، با رادار AESA و موشک PL-15، در BVR رقابتی است، اما در WVR به مانورپذیری وابسته است. مقایسه با F-16 (نسل ۴)، F-15 (نسل ۴+) و F-35 (نسل ۵) که ستون فقرات نیروی هوایی اسرائیل هستند به شرح زیر است:
- در برابر F-16 Fighting Falcon (نسل ۴، چندمنظوره، تک‌موتوره): جی-۱۰ و F-16 از نظر اندازه و نقش مشابه هستند (هر دو سبک‌وزن و چندمنظوره)، اما جی-۱۰C با موتور قدرتمندتر AL-31FN (رانش بالاتر از F110 در F-16V) و نسبت رانش به وزن بهتر (حدود ۱.۱ در مقابل ۱.۰)، عملکرد پروازی برتر دارد. رادار AESA جی-۱۰ (KLJ-7A) با F-16V (APG-83) قابل مقایسه است و موشک PL-15 برد بیشتری نسبت به AIM-120C دارد. در BVR، شانس برابری وجود دارد، اما در WVR، مانورپذیری جی-۱۰ (به دلیل کانارد) می‌تواند برتری ایجاد کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد جی-۱۰C در تمرین‌های شبیه‌سازی‌شده، F-16 را در سناریوهای ترکیبی شکست می‌دهد، به ویژه با ادغام جنگ الکترونیک. با این حال، F-16 با تجربه عملیاتی بیشتر (بیش از ۴,۵۰۰ فروند تولیدشده) و اکوسیستم تسلیحاتی گسترده‌تر، در عملیات واقعی مزیت دارد.
- در برابر F-15 Eagle (نسل ۴+، برتری هوایی، دو‌موتوره): F-15 یک جنگنده سنگین‌تر (وزن خالی ۱۲,۷۰۰ کیلوگرم) با برد بیشتر (۵,۷۰۰ کیلومتر با مخازن) و رادار AN/APG-63(V)3 قدرتمندتر است که برد تشخیص ۲۰۰+ کیلومتر دارد. جی-۱۰ در مقایسه، سبک‌تر و چابک‌تر است، اما F-15 با ظرفیت حمل سوخت و تسلیحات بیشتر (تا ۷,۳۰۰ کیلوگرم) و سابقه بی‌نقص (۱۰۴ پیروزی بدون شکست در هوا به هوا)، برتری کلی دارد. در BVR، موشک‌های AIM-120D F-15 می‌تواند PL-15 را خنثی کند، و در WVR، قدرت موتورهای دوگانه F-15 (رانش کلی ۲۳۶ kN) مانورپذیری جی-۱۰ را تحت فشار قرار می‌دهد. تحلیل‌ها جی-۱۰ را بیشتر با F-16 قابل مقایسه می‌دانند تا F-15، و در سناریوهای واقعی، F-15 شانس بالاتری (حدود ۷۰-۳۰) دارد.
- در برابر F-35 Lightning II (نسل ۵، پنهان‌کار، چندمنظوره): F-35 با فناوری پنهان‌کاری (RCS کمتر از ۰.۰۰۵ متر مربع) و سنسورهای پیشرفته (DAS و EOTS برای تشخیص ۳۶۰ درجه) در BVR غالب است، جایی که جی-۱۰ (RCS حدود ۱ متر مربع) قبل از تشخیص F-35، شناسایی می‌شود. سرعت F-35 (ماخ ۱.۶) کمتر است، اما سقف پرواز (۱۵,۲۴۰ متر) و برد (۲,۲۰۰ کیلومتر) مشابه جی-۱۰ است. در WVR، مانورپذیری جی-۱۰ (نیروی G بالاتر) می‌تواند در dogfight خالص برتری ایجاد کند، اما F-35 با helmet-mounted display و موشک AIM-9X، این مزیت را خنثی می‌کند. تحلیل‌ها F-35 را دو برابر پیشرفته‌تر می‌دانند، به ویژه در شبکه‌محوری (data fusion) و جنگ الکترونیک، و جی-۱۰ تنها در سناریوهای نزدیک و بدون پنهان‌کاری شانس دارد (شانس کلی ۲۰-۸۰ به نفع F-35).
