نسخه چاپی
ارسال به دوستان
راز هجوم ۱۰ میلیونی متقاضیان به قرعهکشی ایران خودرو آذر ۱۴۰۴
حذف شرط بلوکه کردن پول و سود نجومی ۳۰۰ تا ۸۶۰ میلیون تومانی برندگان محصولاتی مثل پژو ۲۰۷، دنا و هایما بیشتر به نفع چه کسی است؟
ثبت آمار خیرهکننده ۱۰ میلیون متقاضی در سامانه قرعهکشی ایرانخودرو آذر ۱۴۰۴ را نباید دستکم گرفت. این عدد یعنی تقریباً از هر ۴ یا ۵ ایرانی واجد شرایط، یک نفر شانسش را برای برنده شدن امتحان کرده است.
برای اینکه بفهمیم چه اتفاقی افتاد که این دوره به شلوغترین و جنجالیترین دوره تاریخ فروش خودرو در ایران تبدیل شد باید چند عامل را بررسی کرد اما لطفا انتظار نداشته باشید بپذیریم مردم ناگهان همگی با هم عاشق رانندگی شدهاند چون ظاهر امر نشان میدهد پای یک «سود شیرین» در میان است. بگذارید در این گزارش ماجرا را از زاویه دید معیشت مردم و اقتصاد خانوار، کالبدشکافی کنیم تا بفهمیم پشت پرده هجوم ۱۰ میلیونی چیست.
علت استقبال ۱۰ میلیون متقاضی از ثبت نام ایران خودرو آذر ۱۴۰۴ چیست؟
برای درک علت این استقبال، باید ابتدا شرایط جدید ثبتنام را مرور کنیم. در دورههای قبلی، متقاضیان با هفتخوان رستم روبرو بودند و در هر مرحله، بابت شرط داشتن گواهینامه و نداشتن پلاک فعال گرفته تا بلوکه شدن مبلغی در حساب وکالتی، تعدادشان ریزش میکرد.
در ثبت نام ایرانخودرو آذر ۱۴۰۴، بسیاری از این موانع برداشته شد. هرچند هیچکدام آنها به اندازه حذف شرط بلوکه کردن پول کارگشا نبود. حالا هر کسی با یک کد ملی و دسترسی به اینترنت، بدون اینکه ریالی در حساب داشته باشد، میتواند در این ماراتن شرکت کند. آیا این تمام ماجرا است؟
۱. تغییرات جدید شرایط ثبت نام ایران خودرو؛ حذف گواهینامه و پول بلوکه شده
تسهیل شرایطی مثل حذف شرط گواهینامه و اجازه ثبتنام به کسانی که خودروی بالای ۵ سال ساخت دارند، دایره شمول متقاضیان را به شدت گسترش داد. بخش بزرگی از جامعه که قبلاً به دلیل پلاک فعال یا نداشتن گواهینامه حذف میشدند، حالا پشت خط استارت ایستادهاند.
۲. سود قرعه کشی خودرو؛ چرا ثبت نام ایران خودرو شبیه بختآزمایی است؟
در اقتصادی که تورم بخشی از واقعیت روزمره آن است، مردم به دنبال پناهگاهی برای حفظ ارزش پول یا کسب سود سریع هستند. قرعهکشی ایرانخودرو حالا تنها یک روش خرید ماشین نیست و اغلب مردم آن را به چشم بلیت بختآزمایی میبینند چون میدانند برنده شدن در آن، سودی معادل چند سال کار کردن و پسانداز برایشان رقم میزند.
مقایسه قیمت کارخانه و بازار محصولات ایران خودرو در آذر ۱۴۰۴
اگر بخواهیم با هم صادق باشیم، باید اعتراف کنیم اختلاف قیمت فاحش بین نرخ کارخانه و بازار آزاد تنها دلیلی است که توانسته ۱۰ میلیون نفر را دور موضوع ثبت نام در سامانه جمع کند.
وقتی شما خودرویی را به قیمت کارخانه بخرید و بدانید به محض خروج از درِ شرکت، در بازار آزاد آن را از شما چند صد میلیون تومان گرانتر خریداری میکنند چرا شانستان را امتحان نکنید؟ در ادبیات اقتصادی این موضوع را یک رانت قانونی و مصداق سود بادآورده میدانند چون تقریبا هیچ فعالیت اقتصادی دیگری در ایران نمیتواند با آن رقابت کند.
در جدول زیر، نگاهی انداختهایم به سود احتمالی که برندههای خوششانس این دوره به جیب میزنند:
جدول سود برندگان قرعه کشی ایران خودرو؛ از پژو ۲۰۷ تا هایما
نام خودرو |
قیمت مصوب کارخانه (تومان) |
قیمت بازار آزاد (تومان) |
سود تقریبی (تومان) |
درصد سود (بازدهی) |
|
پژو ۲۰۷ دستی (سقف شیشهای) |
۸۶۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۱,۳۵۵,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۹۵,۰۰۰,۰۰۰ |
۵۷.۵٪ |
|
دنا پلاس دستی (MT6) |
۹۵۲,۰۰۰,۰۰۰ |
۱,۴۱۸,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۶۶,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۸.۹٪ |
|
سورن پلاس دوگانهسوز |
۸۸۷,۰۰۰,۰۰۰ |
۱,۳۱۶,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۲۹,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۸.۳٪ |
|
رانا پلاس ارتقایافته |
۷۹۹,۰۰۰,۰۰۰ |
۱,۱۱۵,۰۰۰,۰۰۰ |
۳۱۶,۰۰۰,۰۰۰ |
۳۹.۵٪ |
|
پژو ۲۰۷ با موتور TU3 |
۷۹۷,۴۰۰,۰۰۰ |
۱,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۳۰۲,۶۰۰,۰۰۰ |
۳۷.۹٪ |
|
هایما 8S |
۲,۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۳,۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۸۶۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۳۷.۷٪ |
|
ریرا اتوماتیک |
۱,۵۰۱,۰۰۰,۰۰۰ |
۲,۱۱۷,۰۰۰,۰۰۰ |
۶۱۶,۰۰۰,۰۰۰ |
۴۱٪ |
|
هایما S7 پرو |
۲,۰۷۸,۰۰۰,۰۰۰ |
۲,۷۵۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۶۷۲,۰۰۰,۰۰۰ |
۳۲.۳٪ |
نکته: حتی در ارزانترین خودروی لیست یعنی پژو ۲۰۷ با موتور TU3، سود برنده بیش از ۳۰۰ میلیون تومان است. در مورد خودروهای لوکسی مثل هایما 8S، این سود به رقم خیرهکننده ۸۶۰ میلیون تومان میرسد. برای بسیاری از اقشار جامعه، این اعداد و ارقام معادل چند سال پسانداز است؛ پس چرا نباید ۱۰ میلیون نفر برای آن صف یکشند؟
پشت پرده تقاضای ۱۰ میلیونی خودرو؛ توزیع رانت یا نیاز واقعی بازار؟
اقتصاد با کسی تعارف ندارد؛ وقتی تقاضا برای کالایی به ۱۰ میلیون نفر رسیده و از آن طرف میزان عرضه زیر ۱۰۰ هزار دستگاه است، یعنی رسما داریم به توزیع «رانت بزرگ» دست میزنیم.
همین حالا هم میدانیم بخش بزرگی از متقاضیان، مصرفکننده واقعی نیستند و صرفاً با هدف فروش حواله یا فروش خودرو در بازار آزاد پس از تحویل وارد بازی شدهاند. از آنطرف ایرانخودرو هم که مجبور شده محصولات خود را با قیمتی پایینتر از نرخ بازار عرضه کند فشاری مضاعف را تحمل خواهد کرد که منجر به تداوم زیان انباشته این شرکت میشود.
نگرانی سوم بیشتر عاملی روانی است و اتفاقا باید بیشتر از دیگر عوامل جدی گرفته شود. چون تمرکز ذهنی و اقتصادی ۱۰ میلیون نفر روی یک قرعهکشی، از فقدان بسترهای سرمایهگذاری مولد در کشور خبر میدهد.
محاسبه شانس برنده شدن در قرعهکشی ایران خودرو آذر ۱۴۰۴
اگر فرض کنیم در این مرحله ۱۰۰ هزار خودرو عرضه شود (با وجود ۱۰ میلیون متقاضی) شانس برنده شدن هر نفر ۱ به ۱۰۰ است. این احتمال در برخی خودروهای پرطرفدار مثل ۲۰۷ یا دنا پلاس، به دلیل تعداد بالای متقاضی، میتواند به ۱ به ۵۰۰ برسد. با این حال، چون بعد از حذف حساب وکالتی، هزینه شرکت در این طرح تقریباً به صفر رسیده، مردم ترجیح میدهند بخت و اقبالشان را با همین شانس «یک درصدی» امتحان کنند.
استقبال ۱۰ میلیونی از قرعهکشی ایرانخودرو از اینجا به بعد پدیدهای اقتصادی-اجتماعی خواهد بود و به نظر میرسد تا زمانی که اختلاف قیمت کارخانه و بازار به این شدت (بین ۳۰۰ تا ۸۶۰ میلیون تومان) باشد، هر روشی برای عرضه خودرو با هجوم سنگین مردم روبرو خواهد شد.
فرض کنیم تقاضای انباشته فعلی همین ۱۰ میلیون نفر باشد (بدون اینکه هر سال متقاضیان جدیدی مثل گواهینامه اولیها به این جمعیت اضافه شوند) و ظرفیت عرضه ایرانخودرو در هر دوره قرعهکشی را ۱۰۰ هزار دستگاه در نظر بگیریم. با یک محاسبه ساده میتوان فهمید تقریبا ۸ سال و ۴ ماه زمان لازم است تا نفر آخر لیست صاحب خودرو شود!
تازه هر سال حدود ۱.۵ میلیون نفر به سن قانونی میرسند و به عنوان متقاضی جدید وارد بازار میشوند. پس سرعت ورود افراد جدید به صف، از سرعت خروج برندهها بیشتر است.
