صدای شروین خط قرمز بود، صدای نانسی مجاز؟ | دوگانه عجیب موسیقی در پسر دلفینی ۲

انیمیشن «پسر دلفینی ۲» که ابتدا با ممنوعیت صدای شروین حاجی‌پور و حذف تیتراژ او در اکران داخلی خبرساز شد، حالا برای اکران منطقه‌ای از صدای نانسی عجرم استفاده کرده است.

پروژه انیمیشن «پسر دلفینی» از همان آغاز با حاشیه‌هایی همراه بود. در قسمت نخست، علیرضا طلیسچی دو قطعه برای تیتراژ فیلم اجرا کرد که با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. اما حواشی اصلی از قسمت دوم آغاز شد؛ جایی که سازندگان به سراغ شروین حاجی‌پور رفتند و همین انتخاب، آغازگر موجی از جنجال‌ها شد.

این حواشی در نهایت به اکران عمومی فیلم هم کشیده شد؛ به‌طوری‌که نه‌تنها شروین حاجی‌پور اجازه حضور در مراسم افتتاحیه «پسر دلفینی ۲» را پیدا نکرد، بلکه نسخه نهایی فیلم نیز بدون صدای او روی پرده رفت. بشیر بی‌آزار، مدیر بخش موسیقی تیتراژ این انیمیشن، با انتشار یادداشتی اعلام کرد با وجود پیگیری‌های متعدد، اداره اماکن هم مانع حضور حاجی‌پور در مراسم افتتاحیه شد و هم جلوی پخش نسخه دارای صدای او را گرفت. محمدامین همدانی، تهیه‌کننده فیلم، نیز در واکنشی جداگانه از «مهمانانی» که امکان حضور در این مراسم را نیافتند، عذرخواهی کرد.

نانسی عجرم وارد می‌شود

حالا و در یک اقدام جنجالی دیگر، عوامل «پسر دلفینی ۲» برای اکران منطقه‌ای فیلم، به سراغ نانسی عجرم، یکی از شناخته‌شده‌ترین خوانندگان زن جهان عرب، رفته‌اند. خواننده‌ای که نه‌تنها در کشورهای عرب‌زبان، بلکه در ایران نیز محبوبیت زیادی دارد.

تا این لحظه عوامل پسر دلفینی ۲ هیچ موضعی در قبال این اتفاق نگرفته‌اند. حال باید منتظر ماند و دید آیا خوانندگی نانسی عجرم صرفاً یک اتفاق ساده است یا معنای دیگری دارد؟

نانسی عجرم کیست؟

نانسی عجرم یکی از چهره‌های شاخص موسیقی پاپ عرب و نماد موفقیت زنان در صنعت موسیقی خاورمیانه به‌شمار می‌رود. او فعالیت حرفه‌ای خود را از اواخر دهه ۱۹۹۰ آغاز کرد و با حداقل حاشیه، به یکی از ماندگارترین چهره‌های موسیقی منطقه تبدیل شد.

شهرت عجرم از مرزهای خاورمیانه فراتر رفته است. او در سال ۲۰۰۸ جایزه «موسیقی ملل» را دریافت کرد و پیش‌تر، مجله نیوزویک نامش را در فهرست تأثیرگذارترین چهره‌های جهان عرب قرار داد. اپرا وینفری نیز از او به‌عنوان یکی از زنان اثرگذار و متنفذ عرب یاد کرده و برند کوکاکولا، عجرم را به‌عنوان چهره تبلیغاتی خود در خاورمیانه انتخاب کرده است.

علاوه بر این افتخارات، عجرم دو بار و در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ از طرف مجله زهره الخلیج امارات متحده عربی به عنوان بهترین خواننده جهان عرب شناحته شده است.

عجرم متولد ۱۹۸۳ در محله اشرفیه بیروت است. استعداد او در سال ۱۹۹۵ و در سن ۱۲ سالگی و در برنامه استعدادیابی «نجوم المستقبل» کشف شد؛ جایی که با اجرای قطعه‌ای از ام‌کلثوم، مشهورترین خواننده زن عرب مدال طلا گرفت. او بعد از این موفقیت عجرم خیلی زود وارد بازار موسیقی شد و نخستین آلبومش را در ۱۵سالگی منتشر کرد و با آلبوم‌های بعدی، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از موفق‌ترین خوانندگان زن خاورمیانه تثبیت کرد.

تک آهنگ Hobbak Allam Albi El Gheere باعث شهرت عجرم در سراسر خاورمیانه شد. عجرم را می‌توان یکی از نماد‌های موفقیت زنان خاورمیانه‌ای در عرصه‌های فرهنگی و هنری دانست.

خوانندگی تیتراژ پسر دلفینی ۲ توسط نانسی عجرم چه معنایی دارد؟

واقعیت این است که سینمای ایران، به‌طور کلی ارتباط محدودی با بازارهای جهانی دارد. بسیاری از فیلم‌ها صرفاً برای مصرف داخلی تولید می‌شوند و نگاه اقتصادی یا بین‌المللی پررنگی ندارند. انیمیشن‌های ایرانی یکی از معدود تولیدات سینمای ایران هستند که این فرصت را دارند تا اکران جهانی (یا حداقل اکران منطقه‌ای) را تجربه کنند. قسمت اول «پسر دلفینی» تجربه اکران در برخی کشورهای منطقه، روسیه و ازبکستان را پشت سر گذاشت؛ تجربه‌ای که نشان می‌داد سازندگان از ابتدا نگاه فراتر از بازار داخلی داشته‌اند. 

قرار است «پسر دلفینی ۲» در عربستان سعودی اکران شود؛ به نظر می‌رسد پخش کنندگان این انیمیشن با نگاهی به بازار و چشم اندازی که برای سوددهی پسر دلفینی ترسیم کرده‌اند به دنبال نانسی عجرم رفته‌اند.

بنابراین برای جهانی شدن در هر حوزه‌ای باید قواعد آن حوزه را پذیرفت. سینما هم از این قاعده مستثنی نیست. برای دیده شدن فیلم‌های ایرانی باید به بازار‌های جهانی متصل شد و اتصال به این بازار‌های جهانی احتیاج به فضای باز فرهنگی و بازاریابی مناسب دارد. برای این بازاریابی هم چاره‌ای نیست جز این که از سلبریتی‌های مشهور جهانی و منطقه‌ای در آثار ایرانی استفاده کنیم.

در چنین چارچوبی، انتخاب نانسی عجرم بیش از آنکه یک تصمیم احساسی یا حاشیه‌ای باشد، به نظر می‌رسد یک انتخاب بازاری و استراتژیک باشد؛ تلاشی برای جذب مخاطب عرب‌زبان و افزایش شانس موفقیت تجاری فیلم. این برای صنعت سینمای ایران یک دستاورد بزرگ خواهد بود.

این حال، تحقق چنین چشم‌اندازی نیازمند اراده سیاسی–فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی فعال است؛ مؤلفه‌هایی که به باور بسیاری از منتقدان، در میان مسئولان دیده نمی‌شود و همین عدم اراده هم باعث شده تا سینمای ایران یک سینمای بومی و محلی باقی بماند.